Слова на букву Т. Русско-Даргинский словарь. Исаев М-Ш.
А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Э Ю Я
табак м тутун, танбаку + Дело табак анцIбукь дебали вайтIа саби
табакерка ж танбаку калкьуси кьаии
таблетка ж дарманна хъапIа
табор м къушум, урду (цыганский табор цыгантала къушум,урду)
табун м нлхън;
табунщик м илхъичи
табуретка ж ута (къакъагар ута)
тавро с хIерзи
таган м цIуби
таз (медный) м тIас
таз (кость) м кIикьяйла лига
таинственный, -ая, -ое дигIянаси, мягIлумли ахIенси; се биалра дигIянабируси
таить несов. дигIянабирес, уббирхьес. Нечего греха таить мукIуракIес хIяжатли саби
таиться несов. дигIянабиркес, уббилхьес
тайком нареч. дигIянали
тайна ж дигIяндеш
тайник м секIал уббирхьуси мер
тайно нареч. дигIянали
тайный, -ая, -ое дигIяиаси, якьинни ахIенси
тайфун м цIакьси шившитIан дягI; бурям так нареч., союз, частица 1) илкьяйда, ишкьяйда, икIкьянда, ихкьяйда, иткьяйда 2) гIягIнисицад, гIягIнисиван, кьадарла 3) ити, дугIли, гIябас, пайда агарли 4) сунела саби, саби-сабил 5) хIебиалли, биалли 6) кьалли, масала 7) гIе, марлира + Так и быть гIяхIси саби, биаб илкьяйда. Так себе тамашабизеси селра агара; гIядатласи, цаургабла секIал саби+ Так и сяк итира, ишира + За так ца иткъи, багьа, сахIесили, матъал
также нареч и союз 1) -ра (я также читал ату книгу иш жуз нунира белчIунра) 2) нличил, балли, цазаманализиб таков мест, илгъуна саби, ишгъуна саби + И был таков бетахъиб; кIунбацIиб; вебшили вегъуб; леври — агара
таковой -а.я, -ое илгъуна, ишгъуна, ихIьуиа, нкIгъуна + Как таковой сабнцун каснбхIели; сабицун пикрибарибхIели
такой мест. 1) илгъуна, селичи-биалра мешуси 2) ункъси, сунечи пикри бяхIчиаэси 3) тяп иш-итIъуна
такса ж 1) кабизурси багьа 2) хяла ца жинс тактI м аги, низам-кьяйда такт2 м адаб
тактика ж 1) дяв бузахънила устадеш 2) мурадличи ваэс далдурцути авара
тактичный, -ая, -ое адабла вегI; хIурмат-хатир далуси
так-таки частица аммаки, вааммаки
талант м пагьму, устадеш + Зарыть талант в землю пагьму заяли арбукьяхъес
талантливый -ая, -ое пагьмучевси, гьунарла
талисман м гьайкар, кIа, балга
тални ж вай, рай (адамла) (тонкая талия гъярцIа вай (рай)
талый, -ая, -ое бацIибси, балгьунси (талая земля балгьунси ванза)
там нареч. нтаб, икIаб, ихаб, илаб
тамада м тямада; мекъ-сяхIбатличив халалгъуна
танец м делхъ, хъарш
танцевать несов. делхъли улхъес, хъаршикIес + С какой ноги танцевать? се бируси? се буруси? селичивад вехIирхьуси?
танцовщица ж делхъла уста (хьунул адам)
тара ж бацIси чарма (ящик, шиша, гавлаг)
таракан м таракан, тусухIяр
таращить несов. хIулби вякьдалтес
тарелка ж кьям + Не в своей тарелке хIяйчи валхIейкили
таскать несов.,
тащить несов. 1) хусбарили бихес 2) абилтIес 3) билгIес
тахта ж тах, тах-ута
тачка ж някъла уркура
тащиться несов. 1) вашес, лавцIикIес 2) хъусбикIес
таять несов. 1) бицIес 2) камдикIес, чIукьаиэс + Таять на глазах хIулбала гьалаб бицIули; камбикIули (чIукьабикIули)
твердить несов. къай агарли ца секIал тикрарбирес твёрдо нареч. чIумали, къантIли, карзахъурли твёрдый, ая, -ое дебаси, чIумаси
твердыня ж 1) къала, дебабарибси мер 2) къакъбяхъеси мер
твой мест, притяж. хIела (по-твоему хIела (амру) пикри хIясибли)
творение с се-биалра алкIахъии, бирни, пикрибирни
творог м кIантIиси иуси тёзка м и ж ула узн, зулла узи
текстильщик м чIяикIи душан
текучий -ая, -ое шинкIаси, чухбикIуси
текущий -ая, -ое 1) чяхIбикIули башуси 2) нш, ишбархIпла 3) гьарбархIила
телега ж уркура;
тележка ж гIергъи билгьуси биштIаси уркура; прицеп
телеграф м тел
телеграфировать сов. и несов. тел (телеграмма) бяхъес телёнок м къача
телиться 1 и 2 л. не употр., несов. бумгули саби, бумгес (кьял) 28**
тёлка ж кьарга
тело с кьаркьала, хамха, чарх+ Держать в черном теле (чнчи-биалра) гужбирес; (чи-биалра) вайси хIяйзив мутIигIли вихIес, иличил левгIев кьяркьли виэс
телогрейка ж тушлухъ, дулгъубиагар (палтар)
телятина ж къачала диъ
телятник м 1) къачиала дярхъ 2) къачни дихIян
темнеть несов. цIяббирес, цIябли чебиэс
темнить несов. цIяббикIахъес, цIяббирес
темница ж туснакъ
темно нареч. цIябли
темнота ж цIябдеш
тёмный, -ая, -ое 1) цIябси 2) цIудара
темп м башри, хъярхъдеш
температура ж гьавала ванадеш-бугIярдешла даража
тёмя с кьатIабекI; кьарбекI
тенденция ж 1) пикри-кьасла башри, клала хасдешуни 2) баркьудила башри гьаланачибал белгибарни, ппкрумала бетуц
тенистый -ая, -ое ДяхIцIила бегI, дяхIцIурбар
тень ж 1) дяхIцIи 2) гIячихьдеш агни 3) къаралди гьанаъни. Бросать тень (чнчи-биалра) бугьтан чебушес; дугI шайчив гIяниблизи ушес+ Наводить теиь на плетень балу-балули (се-биалра) бархахъес; балкIси гьуйчи вяхIчиаэс; далкIли бикьридеш дарес
теперь нареч. гьанна, бусягIят
тепло нареч. ванали саби
теплотА ж ванадеш
тёплый, -ая, -ое ванаси 4Тещая компания вайнукьябала кьукья
теребить несов. 1) гьакIарбарес, тямхъярбарес 2) къибдарес, зуздарес
тереть несов. 1) суркбирес 2) балкес, белкьес 3) суркбикIес
терзать несов. 1) бутIа-бутIабирес 2) гIязаббуркIее, инжнтбирес
тернистый, -ая, -ое дахъал занзби лерси + Тернистый путь къиянси, лебгIеб гIядабси гьуни
терновник м муръухь, муръухьла кьада (мугъухь, мулъухьла кьада)
терпеливо нареч. сабурличил, яхIличил
терпеливый -ая, -ое халаси сабурла, хIял паргъатси
терпение с сабур
терпеть несов. сабурбарес, яхIбарес, чекасес
терпкий -ая, -ое кьяржиси, цIикIси
терраса ж кьаси, хIяри
территория ж белгиси кьадарла авлахъ
террор м зулму, гуж, гуж-зулму
терять несов. бетнхъес; камбикIес + Не терять головы сабурлизивад хIевхъес; пикрихIевхъи селра хIебарес. Нечего терять бакIеси бакIили саби; имцIякь халаси балагь хIякьян
теряться несов. 1) бетихъес, белгъес 2) буркьбирес, эскибирес 3) шакхIеркес 4) урузирес -ф" Теряться в догадках уркIи кIиуркIли виэс, шакли виэс
тесать несов. кьисли гъалагбирес 4Хоть кол на голове теши бекIличиб тIерхьа бячадлира иргъхIергъу
теснина ж ахъти шурмала я дубуртала ургабси кьакьаси шухIярн; гьярбик; барцси мер (теснины гор дубуртала шяхIруми)
теснить несов. 1) кьакьабирес, барцбиркахъес 2) цIакьличил бебш ахъес
тесно нареч. кьакьали
тесный, -ая, -ое 1) кьакьаси, барцси 2) гъамси, бархбасунси + В тесноте, да не в обиде кьакьали биаллира кьабуллира+ В тесном смысле слова бархьли бурулра, бурнбсиван аргъес гIягIиили саби тёсто с башни, бетIу
тесть м хъубеш дудеш (хьуна дудеш)
тесьма ж бартбилгьан, бигьала тётерев м халаси кьар гIяргIя -фГлухой тетерев гIянцIа, къатавси адам
тётя ж дудешла я нешла рузи
течение с башни, кабухъни, чяхIбикIни Плыть по течению арзу-хIяйчи хIеръили вяшикIес; шин дашнабяхI кIатIа гъярбирес
течь! несов. шин дашес, датиэс; букьес (кIантIбикIули), шалгIеббулхъес
течь2 ж шин духIнадухъни; пIякьбикни
тешить несов. лявбирес, уркIибирес
тешиться несов. 1) хIяз барес 2) къугъни дирес, умутбихьес, хьуликIес тёща ж хъубеш неш (хьуна неш)
тина ж билхIлала кьар, снгъ
тираи м зулмукар, гужли хIукумат някъла буцибси
тиранить несов. гуж-зучмудирес, гIязаббуркIес
тирания ж дуб-дазу агарти гуж-зулму тиски кьацIдурц
тискать несов. гIинибирес, кьакьабирес
тиф м чейхъуси дуцIар-ружерла изала, пяйхъ
тихий -ая, -ое 1) гIяшси 2) лехIси 3) рахIятси 4) багьласи
тихо нареч. багьлали, хIярхIли, гIяшли
тихомолком нареч. лебгIеб гIяшли, дигIянни, урхIлизи хIебагьахъурли
тихонько нареч. багьлали, рахIятли
тихоня м и ж рахIятси, паргъатси тIабигIятла адам
тишина ж лехIдеш
тканый -ая, -ое бершили барибси
ткань ж чIянкIи
ткать несов. бушес
ткач м чIянкIи душан
то частица -ту, кьалли, биалли (он-то ничего не понимает итини иргъуси агара)
товар м мае, ваяхI + Товар лицом показать мае къулайси шайчибад чебаахъес
товарищ м гьалмагъ, уртахъ, юлдаш, валликьяиа
товарищество с гьалмагъдеш
тогда нареч. итхIели, ит замана тогдашний, -яя, -ее итхIелла, ит заманала
тождественный -ая, -ое мешуси, цугеи
тождество с мешудеш, цугдеш
тоже нареч., частица -ра (илра, икIра, ншра); кьабулагардеш чебаахъни
ток м хутI, дургIела
толк м 1) хабар, гъай 2) мягIна, пайда + Без толку дугI шайчиб Взять в толк аргъес + Сбивать с толку (чибиалра) хатIавикахъес, уркIухъахъес, виргIявиргес; гуж-гужли чичи-биалра асар барес
толкать несов. 1) къужбирес 2) гьирбирес 3) кумекбирес
толкаться несов. къужикIес, царалти къужбирес; вашес, къунзикIес
толкование с баянбарни, иргъахъни, гIячихъбарни
толковать несов. баянбарес, гIячихъбарес, аргъахъес
толково нареч. аргъесли, якьинни
толковый -ая, -ое 1) духуси, баркь-пикричевси 2) гIячихъси, аргъеси 3) баянти духIнадуцибси
толкотня ж хъячI-хъучI, барндеш
толокно с нукьун
толочь несов. бибгIянбарес, къидикъурарбарес 4" Толочь воду манпагIятагаргIеб замана буркIес
толпа ж кьукья
толпиться несов. урчеббиркес, кьукьнадбиркес
толстый -ая, -ое бабза 4" Тонкий намек на толстое обстоятельство гIячихъси секIайчила аргъесли гьанбушни
толстяк м вабза адам
толчок м 1) къуж, гардарбухъни 2) сабаб, багьана
толща ж къат, бабздеш (в толще земной коры ванзала къатла бухIнаб)
толь м цIудара къирла кагъар
только нареч. 1) чIянкIли, гьачам 2) -мад, -мадан 3) амма 4) кашки, кьадин
томительный, -ая, -ое умсахъуси, гIяжизирахъуси, анцДбулкьуси
томить несов. инжитирес
томиться несов. умсес, инжитирес
тонкий, -ая. -ое 1) назикси, букIулси 2) исбагьнси 3) дигIянаси 4) сахъси. Тонкий ценитель уикъли секIал иргъуси
тонкость ж 1) назикдеш, букТулдеш 2) нсбагьидеш 3) дигIяндеш 4) сахъдеш
тонкорунный, -ая, -ое кIантIити балала
тонуть несов. кайгIес, шнзив гIииДиркес
топать несов. тIамриднрули гаизикIес, гаизбирес
топить! несов. 1) цIа абилкьес, бумжахъес 2) цIаличиб бнцIахъес 3) руржахъес топйть2 несов. кайгIяхъес, шиииизиб гIяндбикIес
топка ж 1) цIа абикьии 2) цIабилкь
топкий -ая, -ое билхIлаван кIантIиси (чяртси) мер топлёный, ая, -ое цIаличиб бацIахъибси (топлёное масло иерх)
топливо с цIабикьала
тополь м бнриз, ахътерек
топор м барда
топорище с 1) халаси барда 2) бардала ар
топтать несов. ганзбирес, ганзбарили заябирес
топтаться несов. ца мерличив тапарикIес. Топтаться на месте бахъхIи гьалабяхI хIебашули. ункъдеш бетхIерули
топь ж чярт-чуртла мер, билхIла
торба ж тавра, кьачIа
торговать несов. вачар бузахъес
торговаться несов. вачурта внркьес
торговец м вачрукьяна, базригаи
торговля ж вачар
торговый, -ая, -ое вачарла, вачар бузахънила
торжественный -ая, -ое 1) шадчихъла, хIулбукIрила 2) чедибдешла 3) хТурматла
торжество с 1) байрам, шадлихъ, хIулбукIни 2) чедибдеш
торжествовать несов. 1) байрам-сяхIбат (шадлихъ) дурадуркIес 2) чсдниркес
тормоз м тормоз, гьабиз, днргалабухъ
торопить несов. къалабабирес
торопйться несов. къалабаикIес
торопливо нареч. къалабали, гьалакли
торф м торф, билхIлала дерхIибти кьарлизирад детаурти цIабикьала
торчать несов. 1) чихьбилзес 2) гьаббикIес
тоска ж анцIкьи, шишимала
тоскливый, -ая. -ое 1) пашманси, децIли вицIиб си 2) анцIб\кьеси
тосковать несов. анцIкьили уцес, карцIиэс тот, та, то, мн. те мест., указ. ит, ил, икI, их, иш + Ни то ни се селра ахIенси
тотчас нареч. итмадан, итхIяйзнбад
точило с хIункъа, чар
точка ж 1) кIаитI 2) мер Д° точки ахирличи бикайчи. Точка в точку цугли, гIягIниси тяхIярли
точио нареч. дурусли, цугли
точность ж дурусдеш точный, -ал, -ое 1) дурусси 2) чебетаибси
тошийть несов. уркТн далкьес
тошнота ж уркIи дакьии
тощий, -ая, -ее 1) чIукьаси 2) бацIси 3) мискинси
травить несов. 1) агъу бедес 2) бергес, гаизбарили заябарес 3) дугенилис харжбарес 4) ибкьли гIелавадкайкес
травля ж 1) гIяярличив жаниварлис гIелавадкаркни 2) гIелавадкайкили чи-биалра инжитирии. Травленый зверь дахъал чеданбси, дахъал далуси адам
трагедия ж балагь, зугIяла, палакатдеш
традиция ж гIядат
тракт м 1) халаси, бягТуси гьуни 2) аркьуси шали
трамбовать несов. бибтес, барцаэс, кагахъес
транспортировать сов. и несов. гечбарес, бухес
траишея ж хандакь, гIеркъаси, мурхьси татаул
трасса ж хан гьуни
трата ж харж, харжани
тратить несов. харжбирес, белгъес
тратиться несов. харжбирес, бетихъес
траур м марайдеш; яс
требование с 1) тIалаббирни 2) тIалаб, жи 3) кадиз\рти тяхIяр-кьяйда
требовательный, -ая, -ое 1) тIалабчевси, чекайзурси 2) сунес секIал имцIали тIалаббируси
требовать несов. тIалаббирес
требуха ж даргмах
тревога ж вявдеш, урехи, кахдеш Бить тревогу вявдеш дарес
тревбжить несов. 1) гъузгъалдибирес 2) паргъатагарбирес
тревожиться несов. 1) кьакьаикIес, паргъатагариэс 2) инжитирес
тревожный, -ая, ое урехи лебси, вявдеш акIеси; паргъатдеш буунси+ Тревожные сведения урехила хабурти, кахти баянти
трезвый, -ая, -ое 1) держла хIебержибси, хIебужуси 2) пикриухъицун вяшикIуси
трение с 1) суркбикIии 2) жалти. вайбаркьуни, кьижъала
тренировать несов. руркъес, бурсибирес
тренироваться несов, бурсидеш алкIахъес, хIядурикIес
тренога ж-, треножник я убирхъуси хIябкьяшан (стол, цIуби, хIябдерхьа)
треложить несов. кьяшумбирес
трепать несов. 1) пяхIярбирес, пялхъярбирес 2) зуз-къяббирес 3) рахIятдеш булэс+Трепать иервы гIясиирахъес, бекIмахулхъес
трепет я 1) гьакIарбикIни, лавшарбикIии 2) пикриикIни, кьакьаикIни
трепетать несов. 1) пялхъярбикIес, лавшарбикIес 2) руржес, дебали урухкIес
трескаться несов. пIякьбиркес
трескотня ж пIякьяр-кьутIуръала, гIягIинагарти дибгIяи гъай
треснуть сов. 1) гъярбердес, пIякьбикес 2) бяхъео
треть ж хIябал пайла ца пай, хIябла ца
треугольник м хIябмузаи;
треугольный -ая, -ое хIябмузанси
трехгранный, -ая, -ое хIябал шалила (музала) бегI
трещать несов. 1) чIякьбикIес, тIякьбикТес, гъярбикес 2) къайхIейкили гъайикIес (голова грещит бекI пIякьбиркули саби)
трещина ж пIякьбик, гъярбик трикотаж я чIяикIи
трогательный, -ая, -ое уркIецIидухъеси, уркIиличи асарбареси
трогать несов. 1) къячиркес, (чнчи-биалра) асарбарес 2) гьунчи дураухъес троЧибй, -ая, -ое хIябкаси
трол я пачала тах (быть на троне пачяхIли виэс)
тронуть сов. къячикес, заябарес
тронуться сов. шикьбухъес, букьбуэс, заябиэс; дагьрилизивад ухъес
тропа ж дякь, кьяшли барибси гьуни
трос м чIумаси гьая
трофей м дергълизир дикибти душма ярагъ; масхазиа
труба ж труба, дяд Вылететь в трубу халаси харжиэс левгIев мискиииэс. Дело — труба аги лебгIеб вайтIа саби трубач дяднучIа
трубить несов. 1) дядикIес 2) тIамри ахъдуцес
трубка ж 1) дяд 2) къалиян
труд м къиян, хIяичи, бузери, хIяракат + Сизифов труд ахирагарти, бекI-дазуагарти, дугI шайчир дирути хIянчи; халаси, заяси къиян
трудиться несов. узес
трудно нареч. къиянни
трудность ж къияидеш
трудный -ая, -ое къиянси
трудовой -ая, -ое къиянна, бузерила трудящийся, -аяся. -ееся къияниа адам, бузерила адам
труженик м ЗяхIматчи
трунйть несов. чевдукарирхIес, къугънаиркьес
труп м жаназа
труппа ж труппа (артистунала кьукья)
трус м вайгъабза, урухкIаи
труслйвый -ая, -ое урухкIуси
трусить несов. урухкIес
трусйть несов. пяхIбирес
трутень м марга мирхъи, къаи (хан мирхъи)
труха ж хIеш (урца)
трухлявый -ая, -ое хIешбиубси
трущоба ж харабти ва эскити шагьарла мер-муса, кьакьати ва иясти хъулри
трюк м уюи, гьунар
тряпка ж 1) сиркьи, гIяга 2) кабизалаагар адам тряпьё с снркьи
трясина ж билхIла
трясти несов. 1) гьакIСярес 2) зерзербирес туалет „и 1) палтар, налтарли вегIиъни 2) хIяжатхана
туберкулёз м туберкулез, кесма; туберкулёзный, -ая, -ое кесмали изуси
тугой, -ая, -ое 1) кьакьаси, дямбизурси 2) дямли бин1ибси 3) кьиркьнр
туда нареч. ита, икIа, иха, ила
туземец м минала адам; мерла адам; ил ванзала адам
туловище с кьаркьала, хамха
тулуп м хIяка
туман м дирихь Напустить туману (чи-биалра) балу-балули виргIякаргес; хIулби дигьес, вархахъес, хатIаикахъес, чеварукес
туманный, -ая. -ое 1) дирихьла 2) сахIеркъибси, цIябси 3) белгиагарси
тунеядец и чевукан, хIянкруж
туннель м ванзалнуб биркIнли барибси гьуни
тупеть несов. къакбнрес, къакбирес, кьутIабирес, къавтбирес
тупик м 1) гIур укьес агарси мер 2) берцуди агарси анцIбукь. Поставить в тупик вайси агиличи ушес, цIахварес, урузварес
тупица м и ж дагьри камел адам, къакси адам
тупой -ая, -ое къакси
тупоумный, -ая, -ое пагьмулизив къакси дагьрилизив къакси
тур м 1) пурс кьяца 2) гьачам алавбиъни (спортлизиб)
тусклый -ая. -ое 1) бамкьурси. 2) лямцIхIебикIуси
тускнеть несов. бумкьес, шала хIебашанбиэс
тут нареч. ишаб + Тут как тут хапли, хабарагарли дакIувиуб; чудиачи сукъурваи
тутовник м тут, тутла галга туфли,
туфля ж дабри
тухлый -ая, -ое берхIибси, гягIбиубси
тухнуть несов. 1) берхIили заябиэс 2) билшес
туча ж гъагул
тучнеть несов. цIгрхьбикIес, бабзбикIес
тучный -ая. -ое 1) цIерхьси 2) зумали берхъибси 3) ряхIматли белкъунси
туша ж кьак, хамха
тушить несов. 1) билшахъес 2) шиина ружерлизиб (парлизнб) белхьахъес
тщательный, -ая, -ое 1) чеветаибси, къангъичевси 2) чебетаахъили (уркIнчебли) барибси
тщеславие с халаурхни, уркIила пахру
тщетный -ая. -ое дугIла, гIябасси ты мест. хIу, хIуни+Я с ним на ты нуша гъамти гьалмагъуни сарра
тьма ж 1) цIябдеш. гIелакабухъуидеш 2) дахъал, бахъал. Тьма тьмущая гIелала агарли (лугIи агарли) дахъал (бахъал)
тюлень м урхьула хя, кIасла хя
тюльпан м гурда гIябла вава
тюрьма ж тусиакъ
тюфяк м буруш
тягостный, -ая. -ое декIси, ннжнтируси
тяготиться несов. кьакьаикIес, инжитирес
тяжба ж дяв. жал
тяжело нареч. декIли саби, къиянин саби
тяжесть ж декIдеш тяжёлый, -ая. -ое декIси, зугьаси
тяжкий -ая. -ое декIбикIуси, декIси тянуть несоа. 1) битIикIес, зузбирес 2) билгIес 3) кьаибирахъес
тянуться несов. 1) зузбикIес, бухъяибилтIес 2) чIикьилтIес
тяп-ляп хIяпур-чяиур, чебетхIеахъили барибси хIянчи, пяхъ-кьутIла хIяичи, ахар-хахар
тяпка ж газа (ванза кIантIибираи)
А Б В Г Д Е Ё Ж З И К Л М Н О П Р С Т У Ф Х Ц Ч Ш Щ Э Ю Я