Слова на букву КЪ. Даргинско-русский словарь. Составитель Юсупов Хизри.

къа

[къали, къала, ед.]
и мн., га-га (крик гусей).

къа-къа

[къали, къала, мн.,]
га-га (крик гусей).

къа-къаала

[къали, къала, мн.,] см. къа-къа.

къа-къабикIес

[(мн. къа-къадикI-ес), къа-къабикIар, къа-къабикIули, къа-къабикIуси, къа-къабикIен(къа-къабикIена/я), III несов.]
о гусе: кричать га-га.

къа-къабулхъес

[(мн. къадулхъ-ес), къаан, къаули, къауси, къаен(къаена/я), III несов.]
о гусе: кричать га-га. II сов. къа-къабухъес.

къа-къабухъес

[(мн. къадухъ-ес), къаун, къаи, къаунси, къаен(къаена/я), III сов.]
о гусе: крикнуть га-га. II несов. къа-къабулхъес.

къа-къаирес

[къау, къаули, къауси, къаен(къаена/я), III несов.]
о гусе: кричать га-га. II сов. къа-къаэс.

къаала

[къаалали, къаалала, мн.,] см. къа.

къабазбарес

[(къабазвар-ес, къабазрар-ес; къабаздар-ес), къабазбариб, къабазбарили, къабазбарибси, къабазбара(къабазбарая); сов.]
разг. побить, избить, отлупить;
унрани сунела хя къабазбариб сосед отлупил свою собаку. II несов. къабазбирес.

къабазбирес

[(къабазир-ес, къабазрир-ес; къабаздир-ес), къабазбиру(къабазбирар), къабазбирули, къабазбируси, къабазбирен(къабазбирена/я); несов.]
бить, избивать, лупить;
унруби цали ца къабазбирули саби соседи лупят друг друга. II сов. къабазбарес.

къабаздеш

[къабаздешли, къабаздешла, мн.,]
отлупленность, исколоченность, измордованность.

къабакъ

[къабакъли, къабакъла, къабакъуни;]
1) тыква;
бизиси къабакъ вкусная тыква;
къабакъла чуду тыквенный пирог;
къабакъуни дашахъни выращивание тыкв;
2) перен. человек туговатый, грубый, без выдержки;
яхIагар къабакъ невыдержанный человек. ГIяхIси къабакъла кьуми камти дирар погов. у хорошей тыквы семян мало бывает (умный человек немногословен). Къабалайла къакъла вегI, къабакъла уркIила вегI погов. со спиной из женского платья, с сердцем из тыквы (о слабовольном и недалёком человеке).

къабакъбекI

[къабакъбекIли, къабакъбекIла;]
къабакъбургарти;
тыквоголовый (с головой, похожей на тыкву).

къабалай

[къабалайли, къабалайла, къабалайти;]
тулуп;
кабалай, женское танцевальное платье.

къабан

[къабанни, къабанна, къабанти;]
1) кабан, вепрь, дикая свинья;
къабанна цула (ганжи) зуб (клык) кабана;
2) перен. здоровяк;
крупный, большой;
къабан гIинц крупное яблоко;
къабан дург крупная шишка. Бяхъибси къабан урехила бирар погов. раненый кабан бывает опасен.

къабача

1. комолый, безрогий (о козле, козе);
къабача кьяца комолый козёл;
къабача гIежа безрогая коза;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, -би;
долгополая овчинная шуба, тулуп;
къиндир-къиндир къабача, къанда буцIала хIяка, хIявбуцIала дулгъуби фольк. из конопли тулуп, из волчьих шкур шуба, а рукава из шкур шакалов. ГIяхIгъабзала къаралди, къабачалабра бала погов. вид храбреца и в тулупе узнаваем.

къабачи

[къабачили, къабачила, къабачиби;]
ряженый, а также маска ряженого (первонач.: тулуп, надетый наизнанку);
пагьливанничилси къабачи ряженый с канатаходцем;
мекъла къабачи свадебный ряженый;
къабачила къабачи маска ряженого.

къабачидеш

[къабачидешли, къабачидешла, ед.,]
занятие ряженого;
къабачидеш дузахъес быть ряженым.

къабкъач

[къабкъачли, къабкъачла, къабкъачуни;]
1) клапан;
2) крышка, заслонка;
урцуйзибадси къабкъач крышка из дерева;
3) коробка, шкатулка;
тIулкми къабкъачлизи кадихьес положить кольца в коробку.

къабкъин

1. поддельный;
къабкъин куц поддельный вид;
2. в знач. сущ. -ни, -на, -ти;
а) фальшь;
неискренность, неправда;
илини бурибсилизиб къабкъин агара в сказанном им нет фальши;
б) мелкое жульничество, обман, нечистоплотность;
в) перен. краденое животное;
къабкъин белгьес зарезать краденое животное;
къабкъинна диъ мясо краденого животного;
3. первая часть сложных слов со знач. «сфальшивить»: къабкъинбарес сфальшивить, къабкъинбиэс стать фальшивым и т.д.

къабкъинбарес

[(мн. къабкъиндар-ес), къабкъинбариб, къабкъинбарили, къабкъинбарибси, къабкъинбара(къабкъинбарая); сов.]
сделать фальшивым;
сфальшивить;
романнизиб ил мер къабкъинбарили сай перен. это место в романе сфальшивлено. II несов. къабкъинбирес.

къабкъинбирес

[(мн. къабкъиндир-ес), къабкъинбиру(къабкъинбирар), къабкъинбирули, къабкъинбируси, къабкъинбирен(къабкъинбирена/я); несов.]
делать(ся) (становиться) фальшивым;
искажать;
фальшивить. II сов. къабкъинбиэс.

къабкъинбиэс

[(мн. къабкъинди-эс), къабкъинбиуб, къабкъинбиубли, къабкъинбиубси, къабкъини(къабкъинира/я), III сов.]
стать фальшивым, фальсифицированным;
исказиться. II несов. къабкъинбирес.

къабкъиндеш

[къабкъиндешли, къабкъиндешла, мн.,]
фальшивость;
хIял-тIабигIятла къабкъиндеш фальшивость характера;
агила къабкъиндеш фальшивость положения;
далайикIнила къабкъиндеш фальшивость пения.

къабкъинни

[нареч.]
1) фальшиво, неискренне, притворно, лицемерно;
къабкъинни вяшикIес действовать неискренне;
2) обманным путём;
3) при музыкальном, вокальном исполнении: фальшиво;
къабкъинни далайикIес петь фальшиво.

къабкъинси

[къабкъинти]
фальшивый, ложный, неверный, подложный, поддельный;
неискренний, притворный, лицемерный;
къабкъинси адам неискренний, фальшивый человек;
къабкъинти вяв-гьарай ложная тревога.

къабкъинтар

фальшивый, неискренний, притворный, лицемерный;
см. къабкъинси.

къабкъинчи

[къабкъинчили, къабкъинчила, къабкъинчиби;]
1) фальсификатор;
историяла къабкъинчиби перен. фальсификаторы истории;
2) не чистый на руку человек.

къабкъинчидеш

[къабкъинчидешли, къабкъинчидешла, мн.,]
1) фальсификаторство;
занятие фальсификатора;
къабкъинчидеш дузахъес заниматься фальсификаторством;
къабкъинчидешла гIямулти фальсификаторские ухищрения;
2) жульничество, поведение не чистого на руку человека.

къабтан

[къабтанни, къабтанна, къабтанти;]
кафтан, зипун, казакин;
къабтан бихес носить кафтан;
къабтанничил байрамличи вякьун пошёл на праздник в кафтане.

къабулдан

[къабулданни, къабулданна, къабулданти;]
бабочка;
мотылёк;
жагаси къабулдан красивая бабочка.

къавбарес

[(къаввар-ес, къаврар-ес; къавдар-ес), къавбариб, къавбарили, къавбарибси, къавбара(къавбарая); сов.]
1) согнуть, сгорбить, искривить;
къакъ хIулаван къавбарес согнуть спину колесом;
2) перен. согнуть кого-что;
дусмани ил къаввариб годы согнули его. II несов. къавбирес.

къавбизес

[(къавиз-ес, къавриз-ес; къавдиз-ес), къавбизур, къавбизурли, къавбизурси, къавбизи(къавбизира/я); сов.]
согнуться, сгорбиться;
изогнуться, выгнуться;
илди мухрауб къавбизур они согнулись под ношами. II несов. къавбилзес.

къавбизурдеш

[(къавизурдеш, къавризурдеш; къавдизурдеш), къавбизурдешли, къавбизурдешла, ед.]
и мн., согнутость, сгорбенность;
изогнутость;
ухънала къакъла къавбизурдеш сгорбенность спины старика.

къавбилзес

[(къавилз-ес, къаврилз-ес; къавдилз-ес), къавбилзан, къавбилзули, къавбилзуси, къавбилзен(къавбилзена/я); несов.]
сгибаться, горбиться, сутулить;
никнуть;
халати маханани илдира къавбилзахъа тяжёлые ноши сгорбят их тоже. II сов. къавбизес.

къавбирес

[(къавир-ес, къаврир-ес; къавдир-ес), къавбиру(къавбирар), къавбирули, къавбируси, къавбирен(къавбирена/я); несов.]
1) гнуть;
мегьла чIи къавбирес гнуть проволоку;
лутIми къавдирес гнуть подковы;
2) гнуть(ся), нагибать(ся), пригибать(ся);
дягIли галгуби ванзаличи къавдирулри ветер гнул к земле деревья. II сов. къавбиэс.

къавбиэс

[(къави-эс, къаври-эс; къавди-эс), къавбиуб, къавбиубли, къавбиубси, къави(къавира/я); сов.]
1) согнуться;
мегьла чIи къавбиуб проволока согнулась;
2) согнуться, стать сгорбленным;
къавбиубси къакъ сгорбленная спина. II несов. къавбирес.

къавгъа

1. -ли, -ла, мн., ссора, скандал;
состояние взаимной вражды, серьёзная размолвка;
2. первая часть сложных слов со знач. «устроить скандал»: къавгъадарес устроить скандал, къавгъадирес устраивать скандал и т.д.

къавгъа-къалмакъар

[къавгъали, къавгъала, мн.,]
вражда и ссора;
см. къавгъа.

къавгъаагарбарес

[(къавгъаагарвар-ес, къавгъаагаррар-ес; къавгъаагардар-ес), къавгъаагарбариб, къавгъаагарбарили, къавгъаагарбарибси, къавгъаагарбара(къавгъаагарбарая); сов.]
избавить от ссоры, скандала, взаимной вражды;
илис унрала хъалибарг къавгъаагарбарес дигули сай он хочет избавить семью соседа от ссоры. II несов. къавгъаагарбирес.

къавгъаагарбирес

[(къавгъаагарир-ес, къавгъаагаррир-ес; къавгъаагардир-ес), къавгъаагарбиру(къавгъаагарбирар), къавгъаагарбирули, къавгъаагарбируси, къавгъаагарбирен(къавгъаагарбирена/я); несов.]
избавлять(ся) от ссоры, скандала, взаимной вражды;
прекращать ссориться, скандалить;
ши къавгъаагарбирули саби селение избавляется от скандала. II сов. къавгъаагарбиэс.

къавгъаагарбиэс

[(къавгъаагари-эс, къавгъаагарри-эс; къавгъаагарди-эс), къавгъаагарбиуб, къавгъаагарбиубли, къавгъаагарбиубси, къавгъаагари(къавгъаагарира/я); сов.]
избавиться от ссоры, скандала, взаимной вражды;
прекратить ссориться, скандалить;
бержибси мурул, ахирра, къавгъаагариуб пьяный муж, наконец, прекратил скандал. II несов. къавгъаагарбирес.

къавгъаагардеш

[къавгъаагардешли, къавгъаагардешла, мн.,]
отсутствие ссоры, скандала, взаимной вражды.

къавгъадарес

[къавгъадариб, къавгъадарили, къавгъадарибси, къавгъадара(къавгъадарая); сов.]
устроить скандал, ссору, свару;
илини мекъличир къавгъадариб он устроил скандал на свадьбе. II несов. къавгъадирес.

къавгъадирес

[къавгъадиру, къавгъадирули, къавгъадируси, къавгъадирен(къавгъадирена/я); несов.]
устраивать скандал, ссору;
унрани гIурра къавгъадирули сай сосед снова устраивает скандал. II сов. къавгъадарес.

къавгъалибиркьес

[(къавгъалииркь-ес, къавгъалириркь-ес; къавгъалидиркь-ес), къавгъалибиркьур, къавгъалибиркьули, къавгъалибиркьуси, къавгъалибиркьен(къавгъалибиркьена/я); несов.]
ссориться, скандалить, враждовать;
илди хъалибаргуни дахъхIи къавгъалидиркьули сари эти семьи долго враждуют.

къавгъализибикес

[(къавгъализиик-ес, къавгъализирик-ес; къавгъализидик-ес), къавгъализибикиб, къавгъализибикили, къавгъализибикибси, къавгъализибики(къавгъализибикира/я); сов.]
поссориться, поскандалить, повраждовать;
хIятта кIелра гьалмагъ къавгъализибикиб даже оба друга поскандалили. II несов. къавгъализибиркес.

къавгъализибиркес

[(къавгъализиирк-ес, къавгъализирирк-ес; къавгъализидирк-ес), къавгъализибиркур, къавгъализибиркули, къавгъализибиркуси, къавгъализибиркен(къавгъализибиркена/я); несов.]
ссориться, скандалить, враждовать;
см. къавгъалибиркьес. II сов. къавгъализибикес.

къавгъачи

[къавгъачили, къавгъачила, къавгъачиби;]
буян, скандалист;
унрала урши къавгъачи ветарули сай сын соседа становится скандалистом.

къавгъачидеш

[къавгъачидешли, къавгъачидешла, мн.,]
совокупность свойств скандалиста.

къавдеш

[къавдешли, къавдешла, ед.,]
1) согнутость, кривизна;
галгала къавдеш кривизна дерева;
2) согбенность, горбатость, сутулость;
ухънала къавдеш сутулость старика.

къавли

[нареч.]
1) криво, согнуто;
къавли чебиэс смотреться согнуто;
2) согбенно, сутуло;
ухъна къавли тIашлири аксакал стоял согбенно.

къавси

[къавти]
1) кривой, согнутый;
2) согбенный, сутулый, горбатый;
къавси къакъ сутулая спина.

къавсиванбизес

[(къавсиваниз-ес, къавсиванриз-ес), къавсиванбизур, къавсиванбизурли, къавсиванбизурси, къавсиванбизи; сов.]
показаться согнутым или сутулым;
гьаланачи илала къакъ къавсиванбизур сначала его спина показалась сутулой. II несов. къавсиванбилзес.

къавсиванбилзес

[(къавсиванилз-ес, къавсиванрилз-ес), къавсиванбилзан, къавсиванбилзули, къавсиванбилзуси, къавсиванбилзен(къавсиванбилзена/я); несов.]
казаться согнутым или сутулым. II сов. къавсиванбизес.

къагъ

1. -ли, -ла, -ани;
дурак (дура), глупец, бестолочь;
недоумок;
ил къагъ сай он бестолочь;
2. первая часть сложных слов со знач. «одурманить»: къагъбарес одурманить;
къагъ-бикIес одурманиваться и т.д.

къагъбарес

[(къагъвар-ес, къагърар-ес; къагъдар-ес), къагъбариб, къагъбарили, къагъбарибси, къагъбара(къагъбарая); сов.]
1) опьянить, одурманить;
сделать дурным, ненормальным;
дармай бекI къагъбариб лекарство одурманило голову;
2) перен. одурачить, сбить с толку;
3) перен. заморочить голову, прожужжать уши;
уршила тIама-гьамали бекI къагъбариб детский крик заморочил голову. Ца адам къагъварес вирар, амма лебилра къагъбарес хIейрар погов. можно одурачить одного человека, но всех одурачить невозможно. II несов. къагъбирес.

къагъбарибдеш

[(къагъварибдеш, къагърарибдеш; къагъдарибдеш), къагъбарибдешли, къагъбарибдешла, ед.]
и мн.,
1) опьянённость, одурманенность;
бекIла къагъбарибдеш одурманенность головы;
2) перен. одураченность.

къагъбаш

1. -ли, -ла, -уни;
сумасброд, тупица, дурень, остолоп;
человек с дурью;
къагъбашла баркьуди поступок сумасброда;
2. в знач. прил. сумасбродный, нелепый;
къагъбаш баркьуди сумасбродный поступок. Къагъбашлис дарман хIедирар погов. человеку с дурью лекарств не бывает.

къагъбашдеш

[къагъбашдешли, къагъбашдешла, мн.,]
сумасбродство;
къагъбашдеш дакIударес проявить сумасбродство;
къагъбашдешличил вяшикIес действовать с сумасбродством.

къагъбашли

[нареч.]
1) глупо, бестолково, ненормально, дурно;
къагъбашли вяшикIес поступать дурно, ненормально;
къагъбашли гъайикIули сай глупо говорит;
2) перен. помешанно, умалишённо.

къагъбашси

[къагъбашти]
1) глупый, бестолковый;
дурацкий;
тупой, безмозглый;
придурковатый;
дурной;
къагъбашси адам глупый человек;
къагъбашси урши глупый парень;
къагъбашси суал дурацкий вопрос;
къагъбашси бекI безмозглая голова;
къагъбашси баркьуди дурной поступок;
къагъбашси аги дурацкая ситуация;
къагъбашти шикь чудачества;
2) перен. взбалмошный.

къагъбекI

[къагъбекIли, къагъбекIла, къагъбекIуни;] см. къагъбаш.

къагъбекIдеш

[къагъбекIдешли, къагъбекIдешла, мн.,] см. къагъбашдеш.

къагъбизес

[(къагъиз-ес, къагъриз-ес; къагъдиз-ес), къагъбизур, къагъбизурли, къагъбизурси, къагъбизи(къагъбизира/я); сов.]
1) затуманиться, потерять ясность, сообразительность;
дирутала дахъдешли бекI къагъбизур от множества дел голова затуманилась;
2) перен. опешить, растеряться от испуга. II несов. къагъбилзес.

къагъбикIес

[(къагъикI-ес, къагърикI-ес; къагъдикI-ес), къагъбикIар, къагъбикIули, къагъбикIуси, къагъбикIен(къагъбикIена/я); несов.]
1) одурманиваться, делаться дурным, ненормальным;
папрус битIакIибхIели бекIкъагъбикIули саби при курении сигареты голова одурманивается;
2) туманиться, терять ясность, сообразительность.

къагъбилзес

[(къагъилз-ес, къагърилз-ес; къагъдилз-ес), къагъбилзан, къагъбилзули, къагъбилзуси, къагъбилзен(къагъбилзена/я); несов.]
1) одурманиваться, делаться дурным, ненормальным;
камси бержибхIелира, илала бекI къагъбилзули саби и после небольшой выпивки у него голова одурманивается;
2) затуманиваться, терять ясность;
сообразительность;
кружиться (о голове);
гушиубдешли, бекI къагъбилзули саби голова кружится от того, что проголодался. II сов. къагъбизес.

къагъбирес

[(къагъир-ес, къагърир-ес; къагъдир-ес), къагъбиру(къагъбирар), къагъбирули, къагъбируси, къагъбирен(къагъбирена/я); несов.]
1) пьянить, дурманить, одурманивать(ся), одурять(ся);
делать (становиться) дурным, ненормальным;
краскала гягIли бекI къагъбирули саби запах краски одурманивает голову;
хIурда беркадли бекI къагъбирар если съешь белену, голова одурманится;
2) перен. одурачивать(ся), сбивать с толку;
нушала законтани бахъал къагъбирахъули саби наши законы сбивают с толку многих;
3) перен. морочить голову;
цабехIти депутатунани адамтала бурги къагъдирахъули сари некоторые депутаты морочат головы людей. II сов. къагъбиэс.

къагъбиубдеш

[(къагъиубдеш, къагъриубдеш; къагъдиубдеш), къагъбиубдешли, къагъбиубдешла, ед.]
и мн.,
1) помрачение сознания;
2) одурманенность;
3) перен. одураченность.

къагъбиэс

[(къагъи-эс, къагъри-эс; къагъди-эс), къагъбиуб, къагъбиубли, къагъбиубси, къагъи(къагъира/я); сов.]
1) обезуметь;
ошалеть, прийти в состояние одури, обморока, помрачения сознания;
очуметь;
урехиличибли къагъбиуб обезумели от страха;
2) одурманиться;
танбакула гавличибли, бекI къагъбиубли саби голова одурманилась от табачного дыма. II несов. къагъбирес.

къагъбуршес

[(къагъурш-ес, къагърурш-ес; къагъдурш-ес), къагъбуршу, къагъбуршули, къагъбуршуси, къагъбуршен(къагъбуршена/я); несов.]
1) дурманить;
вавнала тIемли къагъуршули сай аромат цветов дурманит его;
2) перен. глушить;
бялихъ къагъбуршес глушить рыбу. II сов. къагъбушес.

къагъбушес

[(къагъуш-ес, къагъруш-ес; къагъдуш-ес), къагъбушиб, къагъбушили, къагъбушибси, къагъбуша(къагъбушая); сов.]
1) одурманить;
2) перен. оглушить;
бяхъличил, дамаили къагъбушес оглушить ударом, взрывом. II несов. къагъбуршес.

къагъдеш

[къагъдешли, къагъдешла, мн.,]
1) одурь, состояние одури;
2) обморок, состояние обморока, помрачения;
хапли къагъдеш чедакIиб неожиданно упал в обморок, в обморочное состояние;
3) перен. сумасбродство;
разг. дурь;
прост. дурость;
къагъдешличибли бетаурси анцIбукь проступок, случившийся по дурости.

къагъли

[нареч.]
1) в беспамятстве, в бреду, в обмороке, в отключке;
гIяхIцадхIи къагъли калун долго был в беспамятстве;
2) перен. одурманенно, затуманенно;
зягIипси къагъли гъайикIули сай больной заговаривается.

къагъси

[къагъти]
1) находящийся в беспамятстве, в бреду, в обмороке;
къагъси адам человек, находящийся в отключке;
къагъти гъай бред;
2) перен. одурманенный, затуманенный;
къагъси бекIодурманенная голова;
къагъси аргъала затуманенное сознание;
3) перен. бестолковый, глупый, непонятный;
къагъси леври кьалли! ну и бестолковый же ты! къагъти хатI непонятный почерк;
къагъти авара глупые замашки.

къагъсиванбизес

[(къагъсиваниз-ес, къагъсиванриз-ес), къагъсиванбизур, къагъсиванбизурли, къагъсиванбизурси; сов.]
1) показаться находящимся в беспамятстве, в бреду, в обмороке, в отключке;
ил адам къагъсиванизур этот человек показался находящимся в бессознательном состоянии;
2) перен. показаться одурманенным, затуманенным;
аргъала къагъсиванбизур сознание показалось затуманенным;
3) перен. показаться бестолковым. II несов. къагъ-сиванбилзес.

къагъсиванбилзес

[(къагъсиванилз-ес, къагъсиванрилз-ес), къагъсиванбилзан, къагъсиванбилзули, къагъсиванбилзуси; несов.]
1) казаться находящимся;
2) перен. казаться одурманенным, затуманенным;
бекIкъагъсиванбилзули саби голова кажется одурманенной;
3) перен. казаться бестолковым, дурным;
ил адам наб къагъсиванилзан этот человек мне кажется дурным. II сов. къагъсиванбизес.

къагъсиладарес

[къагъсиладариб, къагъсиладарили, къагъсиладарибси, къагъсиладара; сов.]
1) прикинуться находящимся в беспамятстве, в бреду, в обмороке, в отключке;
2) перен. прикинуться бестолковым, дурным;
къагъсиладарили, вяшикIули сай действует, прикинувшись дурным. II несов. къагъсиладирес.

къагъсиладирес

[къагъсиладиру(къагъсиладирар), къагъсиладирули, къагъсиладируси, къагъсиладирен; несов.]
1) прикидываться находящимся в бреду, в обмороке;
илини къагъсиладирес бала он умеет прикидываться находящимся в отключке;
2) прикидываться бестолковым, дурным. II сов. къагъсиладарес.

къада

[къадали, къадала;]
къадурби;
ущелье, расселина, долина;
дубурла хIеркI къадакад кабухъири горная река текла по ущелью.

къада-дури

[къадали, къадала, мн.,]
горные долины.

къадагъа

1. -ли, -ла, -би;
запрет, запрещение;
воспрещение, ограничение, вето;
къадагъа чекабихьес наложить запрет, запретить;
къадагъали имканбикIахъули ахIен запрет не позволяет;
къадагъала далдуцуни запретительные меры, меры пресечения;
2. первая часть сложных слов со знач. «запретить, запрещать»: къадагъабарес запретить, къадагъа-бирес запрещать и т.д.

къадагъаагар

[къадагъаагарти]
не имеющий ограничений, запретов;
беспрепятственный,

къадагъаагардеш

[къадагъаагардешли, къадагъаагардешла, ед.,]
беспрепятственность, отсутствие ограничений, запретов.

къадагъаагарли

[нареч.]
беспрепятственно;
без ограничений, без запретов.

къадагъабарес

[(мн. къадагъадар-ес), къадагъабариб, къадагъабарили, къадагъабарибси, къадагъабара(къадагъабарая); сов.]
запретить, воспретить, наложить запрет, вето;
папрус битIикIни къадагъабарес запретить курение;
бусурмайс ил къадагъабарибси саби мусульманину это запрещено;
къадагъабарни запрещение. II несов. къадагъабирес.

къадагъабикIес

[(къадагъаикI-ес, къадагъарикI-ес; къадагъабикIди-кI-ес), къадагъабикIар, къадагъабикIули, къадагъабикIуси, къадагъабикIен(къадагъабикIена/я); несов.]
запрещать, воспрещать, накладывать запрет, вето;
см. къадагъабирес.

къадагъабирес

[(мн.къадагъадир-ес), къадагъабиру(къадагъабирар), къадагъабирули, къадагъабируси, къадагъабирен(къадагъабирена/я); несов.]
запрещать, воспрещать, накладывать запрет, вето;
ил кино дурхIнас къадагъабиру этот фильм запретят детям. II сов. къадагъабарес.

къадагъадеш

[къадагъадешли, къадагъадешла, мн.,]
запрещённость, воспрещённость;
ацIнила къадагъадеш воспрещённость входа.

къадагъадешагар

[къадагъадешагарти]
беспрепятственный, не имеющий ограничений, запретов.

къадагъали

[нареч.]
запрещённо, воспрещённо;
запретно;
гьачамлис ил секIал къадагъали саби пока что это запретно.

къадагъаси

[къадагъати]
запретный;
воспрещённый, недозволенный;
къадагъаси мер запретная зона;
къадагъаси дев недозволенное слово;
журналистунас къадагъати баянти запретные для журналистов сведения.

къадагъахIебарибси

[(мн. къадагъахIехIедарибти)]
1. прич. от къадагъахIебарес;
2. в знач. прил. дозволенный;
свободный;
беспрепятственный.

къадагъачи

[къадагъачили, къадагъачила, къадагъачиби;]
запретитель.

къадурбар

ущелистый;
къадурбар мер ущелистое место.

къадурбарси

[къадурбарти] см. къадурбар.

къажар

[къажарли, къажарла;]
къажурти;
устар. перс, иранец.

къаз

[къазли, къазла;]
къузри;
1) гусь гусак;
къазла пухIяла перо гуся;
къузри адилкьес выращивать гусей;
2) перен. глупец, дурак.

къазакъ

[къазакъли, къазакъла, къазакъуни;]
1) слуга, прислуга, домашний работник;
къазакъ рурси девушка-прислуга;
2) казак, крестьянин, потомок вольных переселенцев;
Донна къазакъ донской казак;
Кубанна къазакъ кубанский казак.

къазакъбарес

[(къазакъвар-ес, къазакърар-ес; къазакъдар-ес), къазакъбариб, къазакъбарили, къазакъбарибси, къазакъбара(къазакъбарая); сов.]
1) подчинить своему влиянию, своей воле, поставить в зависимое положение;
поработить;
плантатортани чумал азир мерла ялчи къазакъбариб плантаторы закрепостили несколько тысяч туземных рабочих;
2) ист. сделать крепостными;
3) сделать слугами, прислугой. II несов. къазакъбирес.

къазакъбирес

[(къазакъир-ес, къазакърир-ес; къазакъдир-ес), къазакъбиру(къазакъбирар), къазакъбирули, къазакъбируси, къазакъбирен(къазакъбирена/я); несов.]
1) подчинять своему влиянию, своей воле, ставить в зависимое положение;
порабощать;
2) ист. делать крепостными;
хъубзури къазакъбирес делать крепостными крестьян;
3) делать слугами, прислугой. II сов. къазакъбиэс.

къазакъбиэс

[(къазакъи-эс, къазакъри-эс; къазакъди-эс), къазакъбиуб, къазакъбиубли, къазакъбиубси, къазакъи(къазакъира/я); сов.]
1) попасть в зависимое положение;
поработиться;
2) ист. стать крепостными;
къазакъбиубти хъубзури крестьяне, ставшие крепостными;
3) стать слугами, прислугой;
илди давлачевличиб къазакъбиуб они стали слугами у богача. II несов. къазакъбирес.

къазакъбурцес

[(къазакъурц-ес, къазакърурц-ес; къазакъбурцдур-ц-ес), къазакъбурцу, къазакъбурцули, къазакъбурцуси, къазакъбурцен(къазакъбурцена/я); несов.] см. къазакъбирес. II сов. къазакъбуцес.

къазакъбуцес

[(къазакъуц-ес, къазакъруц-ес; къазакъдуц-ес), къазакъбуциб, къазакъбуцили, къазакъбуцибси, къазакъбуца(къазакъбуцая); сов.] см. къазакъбарес. II несов. къазакъбурцес.

къазакъдеш

[къазакъдешли, къазакъдешла, мн.,]
1) совокупность свойств слуги;
2) прислужничество, холопство;
лерил гIямру къазакъдешлизир ардякьун вся жизнь прошла в холопстве;
2) вхождение в казачество.

къазакъдешдарес

[къазакъдешдариб, къазакъдешдарили, къазакъдешдарибси, къазакъдешдара(къазакъдешдарая);]
IIIмн.;
сов. побыть слугой, поработать в качестве прислуги. II несов. къазакъдешдирес.

къазакъдешдирес

[къазакъдешдиру, къазакъдешдирули, къазакъдешдируси, къазакъдешдирен(къазакъдешдирена/я);]
IIIмн.;
несов. быть слугой, работать в качестве прислуги. II сов. къазакъдешдарес.

къазакъли

[нареч.]
1) будучи в услужении, работая слугой;
къазакъли узес быть в услужении;
2) в качестве слуги, прислуги;
къазакъли узни работа в качестве слуги, прислуги.

къазакъси

[къазакъти]
1) зависимый;
къазакъси хъубзара зависимый крестьянин;
2) являющийся слугой, прислугой.

къазан

[къазанни, къазанна;]
ти;
чугунный котёл, чугунок;
къазан бицIибти хинкIи чугунок, наполненный хинкалом;
букIунала къазан чабанский котёл.

къазанхана

[къазанханали, къазанханала, къазанханаби; устар.]
котельная.

къазанчи

[къазанчили, къазанчила, къазанчиби;]
шеф-повар на свадьбе.

къазанчиварес

[(къазанчирар-ес), къазанчивариб, къазанчиварили, къазанчиварибси, къазанчивара(къазанчиварая), I, сов.]
сделать шеф-поваром на свадьбе. II несов. къазанчиирес.

къазанчидеш

[къазанчидешли, къазанчидешла, мн.,]
занятие шеф-повара на свадьбе;
къазанчидеш дузахъес быть шеф-поваром на свадьбе.

къазанчиирес

[(къазанчирир-ес), къазанчииру(къазанчиар), къазанчиирули, къазанчиируси, къазанчиирен(къазанчиирена/я), I, несов.]
делать(ся) (становиться) шеф-поваром на свадьбе;
илис къазанчиирес дигахъу он любит бывать шеф-поваром на свадьбе. II сов. къазанчииэс.

къазанчииэс

[(къазанчири-эс), къазанчиуб, къазанчиубли, къазанчиубси, къазанчии, I, сов.]
стать шеф-поваром на свадьбе. II несов. къазанчиирес.

къазар

1. -ли, -ла, мн., быстрая ходьба, ходьба с частым, мелким шагом;
дурхIнала къазар быстрая ходьба детей;
2. первая часть сложных слов со знач. «семенить»: къазарбикIес семенить, къазарбухъес начать семенить и т.д.

къазарбикIес

[(къазарикI-ес, къазаррикI-ес), къазарбикIар, къазарбикIули, къазарбикIуси, къазарбикIен;]
IIIмн.;
несов. семенить;
къазарикIахъули, аркули сай уводят, заставляя семенить.

къазарбулхъес

[(къазарулхъ-ес, къазаррулхъ-ес), къазарбулхъан, къазарбулхъули, къазарбулхъуси, къазарбулхъен;]
IIIмн.;
несов. см. къазарбикIес. II сов. къазарбухъес.

къазарбухъес

[(къазарухъ-ес, къазаррухъ-ес), къазарбухъун, къазарбухъи, къазарбухъунси, къазарбухъен;]
IIIмн.;
сов. начать семенить. II несов. къазарбулхъес.

къазаръала

[къазаръалали, къазаръалала, мн.,] см. къазар.

къазах

1. казахский;
къазах мез казахский язык;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, -уни;
казах и казашка (представители основного населения Казахстана).

къазахлан

[къазахланни, къазахланна, къазахланти;]
казах и казашка;
см. къазах.

къазахунала

1. род. п. от мн. къазах;
2. в знач. прил. казахский;
къазахунала делхъ казахский танец;
см. къазах, къазахлан.

къазма

[къазмали, къазмала;]
къазмуни;
хижина, землянка, лачуга;
къазмализив хIерирес жить в хижине;
дявила къазма военная землянка. Цала кIялгIни лер, цала къазмара агара погов. у одного - дворцы, а у другого и хижины нет.

къайаэс

[къайаиб, къайаили, къайаибси, къайаа(къайаая), III сов.]
остановить, прекратить;
гъай къайаэс прекратить разговоры;
хIянчи къайаа! прекрати работу! II несов. къайиэс.

къайбикес

[(къайик-ес, къайрик-ес; къайдик-ес), къайбикиб, къайбикили, къайбикибси, къайбики(къайбикира/я); сов.]
1) смолкнуть, отгреметь;
прекратить вещать;
илала тIама къайбикиб его голос смолк;
далайбикIути дурхIни къайбикиб дети перестали петь (букв. поющие дети остановились);
радио хапли къайбикиб неожиданно радио прекратило вещать;
2) перен. отлечь, остановиться;
перестать;
шинкьан лукьес къайбикиб мельница перестала молоть. II несов. къайбиркес.

къайбикибдеш

[(къайикибдеш, къайрикибдеш; къайдикибдеш), къайбикибдешли, къайбикибдешла, ед.]
и мн., прекращение;
остановка, перерыв в речи, в действиях;
радиола къайбикибдеш прекращение вещания радио;
илдала мухIлубала къайбикибдешди-кибдешличи халати разили саби перен. взрослые рады остановке их ртов (перерыву в их речах).

къайбиркес

[(къайирк-ес, къайрирк-ес; къайдирк-ес), къайбиркур, къайбиркули, къайбиркуси, къайбиркен(къайбиркена/я); несов.]
1) тихнуть;
прекращать вещать;
книжн. молкнуть;
далайла тIама къайбиркули ахIен голос песни не молкнет;
2) перен. останавливаться;
переставать. II сов. къайбикес.

къайгъи

[къайгъили, къайгъила;]
къайгъни;
1) забота;
къайгъи дакIубирес заботиться, проявлять заботу;
къайгъи иргъа-хъуси озабоченный, выражающий заботу;
2) мн. дела, заботы, беспокойства, хлопоты;
къайгъни имцIадиубли сари хлопот стало больше;
3) опека, попечение, опекунство, присмотр, попечительство;
къайгъи хъарбарес возложить опеку;
къайгъилиув сай находится на попечении;
4) прилежание, тщание, усердие, стремление, старание;
илини буресагарси къайгъи дакIубариб он проявил необыкновенное усердие;
илала къайгъи хъумхIертур его старание не было забыто;
5) первая часть сложных слов со знач. «позаботиться»: къайгъибарес позаботиться, къайгъибирес беспокоиться, заботиться и т.д.

къайгъиагар

[къайгъиагарти]
1) незаботливый, невнимательный;
нешличила къайгъиагар невнимательный к матери;
2) беззаботный;
селалра къайгъиагар беззаботный, не думающий ни о чём;
3) нестарательный, небрежный, неусердный.

къайгъиагардеш

[къайгъиагардешли, къайгъиагардешла, мн.,]
1) незаботливость, невнимательность;
бегIтачила къайгъиагардеш невнимательность к родителям;
2) беззаботность;
3) нестарательность, небрежение, неусердность;
мура ва хьуна къайгъиагардешли, хъалибарг буахъун нестарательность супругов разрушила семью.

къайгъиагарли

[нареч.]
1) незаботливо, невнимательно;
неш-дудешличи къайгъиагарли виэс быть невнимательным к родителям;
2) беззаботно;
къайгъиагарли хIерирес жить беззаботно;
3) нестарательно, небрежно, неусердно;
къайгъиагарли узес работать нестарательно;
къайгъиагарли белкIес написать небрежно;
къайгъиагарли вирес небрежничать.

къайгъибарес

[къайгъибариб, къайгъибарили, къайгъибарибси, къайгъибара(къайгъибарая); сов.]
1) позаботиться, побеспокоиться, последить, поухаживать;
зягIипти дурхIначила къайгъибарес позаботиться о больных детях;
2) постараться, приложить старания, усердие;
селичил-биалра бегIти разибарес къайгъибара постарайся обрадовать родителей чем-нибудь. II несов. къайгъибирес.

къайгъибирес

[къайгъибиру, къайгъибирули, къайгъибируси, къайгъибирен(къайгъибирена/я); несов.]
1) заботиться, думать, беспокоиться, радеть, следить, присматривать, приглядывать за кем-н., ухаживать;
дурхIначила къайгъибирес заботиться о детях;
2) стараться, пытаться, думать, усердствовать;
пробовать;
институтлизи керхес къайгъибирес пытаться поступить в институт. II сов. къайгъибарес.

къайгъилизибикес

[(къайгъилизиик-ес, къайгъилизирик-ес; къайгъилизидик-ес), къайгъилизибикиб, къайгъилизибикили, къайгъилизибикибси, къайгъилизибики(къайгъилизибикира/я); сов.]
постараться, поусердствовать;
завертеться;
бар-хIехълис хIянчи таманаэс къайгъилизибикиб постарались завершить работу до вечера;
селичила-биалра къайгъилизиикибси озабоченный чем-нибудь. II несов. къайгъилизибиркес.

къайгъилизибиркес

[(къайгъилизиирк-ес, къайгъилизирирк-ес; къайгъилизидирк-ес), къайгъилизибиркур, къайгъилизибиркули, къайгъилизибиркуси, къайгъилизибиркен(къайгъилизибиркена/я); несов.]
стараться, усердствовать;
смотреть, стремиться, тщиться;
хлопотать, радеть;
къайгъилизииркни старание;
гап-барибхIели, дурхIни къайгъилизибиркур ребята будут усердствовать, после похвалы. II сов. къайгъилизибикес.

къайгъилизибси

[(къайгъилизивси, къайгъилизирси; къайгъилизибсибти, къайгъилизибсирти)]
1) заботящийся, хлопочущий, внимательный;
зягIип-си нешличила къайгъилизирси рурси дочь, заботящаяся о больной матери;
2) старающийся, усердствующий;
хIянчи бетаахъес къайгъилизивси старающийся, чтобы работа получилась.

къайгъиличил

[нареч.]
1) заботливо, внимательно;
къайгъиличил неш-дудешличи хIерикIес заботливо смотреть за родителями;
2) старательно, усердно;
с тщанием;
къайгъиличил узес работать старательно;
къайгъиличил учIес усердно учиться.

къайгъичеб

[(къайгъичев, къайгъичер)]
кр. прил. см. къайгъичебси.

къайгъичеббарес

[(къайгъичеввар-ес, къайгъичеррар-ес; къайгъичердар-ес), къайгъичеббариб, къайгъичеббарили, къайгъичеббарибси, къайгъичеббара(къайгъичеббарая); сов.]
1) сделать заботливым, думающим, радеющим, присматривающим;
2) сделать старательным, усердным;
илала гъайли бригада къайгъичеббариб его слова сделали бригаду старательной. II несов. къайгъичеббирес.

къайгъичеббирес

[(къайгъичевир-ес, къайгъичеррир-ес; къайгъичердир-ес), къайгъичеббиру(къайгъичеббирар), къайгъичеббирули, къайгъичеббируси, къайгъичеббирен(къайгъичеббирена/я); несов.]
1) делать(ся) (становиться) заботливым, думающим, радеющим, присматривающим;
бухъна-бачи хIеруди къайгъичеббирули саби уход за стариками становится заботливым;
2) делать(ся) (становиться) старательным, усердным;
белчIудилизив къайгъичевирес становиться усердным в учёбе. II сов. къайгъичеббиэс.

къайгъичеббиэс

[(къайгъичеви-эс, къайгъичерри-эс; къайгъичерди-эс), къайгъичеббиуб, къайгъичеббиубли, къайгъичеббиубси, къайгъичеббии(къайгъичеббиира/я); сов.]
1) стать заботливым, думающим, радеющим, присматривающим;
илди бегIтачи къайгъичеббиуб они стали заботливыми по отношению к родителям;
2) стать старательным, усердным. II несов. къайгъичеббирес.

къайгъичебдеш

[(къайгъичевдеш, къайгъичердеш), къайгъичебдешли, къайгъичебдешла, ед.]
и мн.,
1) забота;
къайгъичердеш дакIудирес проявлять заботу;
къайгъичебдеш иргъахъуси выражающий заботу;
2) прилежание, усердие, старательность, старание;
бучIантала халаси къайгъичебдешли учительти разибариб большое усердие учащихся обрадовало учителей.

къайгъичебли

[(къайгъичевли, къайгъичерли) нареч.] см. къайгъиличил.

къайгъичебси

[(къайгъичевси, къайгъичерси; къайгъичебти, къайгъичерти)]
старательный, тщательный, добросовестный, прилежный, рачительный, усердный, заботливый;
къайгъичевси учIан усердный ученик;
къайгъичерси ручIан усердная ученица;
къайгъичевси хIянчизар старательный работник;
къайгъичевси вегIрачительный хозяин.

къайгънабиркьес

[(къайгънаиркь-ес, къайгънариркь-ес; къайгънадиркь-ес), къайгънабиркьур, къайгънабиркьули, къайгънабиркьуси, къайгънабиркьен(къайгънабиркьена/я); несов.]
стараться, стремиться, хлопотать;
багьудлуми касес къайгънабиркьули саби стремятся получить знания.

къайгъназибси

[(къайгъназибсизивси, къайгъназибсизирси; къайгъназибсизибти, къайгъназибсизирти)]
обеспокоенный, заботящийся, хлопочущий, занятый хлопотами;
сунела давлаличила къайгъназибсизивси обеспокоенный лишь своим богатством.

къайгънар

человек с множеством хлопот;
обременённый делами;
разг. хлопотун.

къайгъни

[къайгънани, къайгънала, мн.,]
заботы, хлопоты;
см. къайгъи.

къайгъни-авара

[къайгънили, къайгънила, мн.,]
хлопоты и суета.

къайгъниагар

[къайгъниагарти]
не имеющий забот, хлопот.

къайгъниагардеш

[къайгъниагардешли, къайгъниагардешла, мн.,]
отсутствие забот, хлопот.

къайиэс

[къайиу, къайиули, къайиуси, къайиэн(къайиэна/я), III несов.]
прекращать, останавливать, кончать;
дацI тIама-гьама, бикIи-хIебикIи къайиэс прекращать пустые разговоры, пересуды. II сов. къайаэс.

къайсар

[къайсарли, къайсарла;]
ти;
1. устар. цезарь;
кайзер;
царь, император;
2. ирон. проказник, шалун;
агь, къайсар, се саби хIуни барибси? ах, проказник, что ты наделал?

къайсардеш

[къайсардешли, къайсардешла, мн.,]
должность, титул цезаря, царя, императора.

къайхIебиркудеш

[къайхIебиркудешли, къайхIебиркудешла, мн.,]
несмолкаемость, неумолчность, неугомонность;
непрекращаемость;
изнила къайхIебиркудеш непрекращаемость боли.

къайхIебиркуси

[(мн. къайхIедиркути)]
1. прич. от къайхIебиркес;
2. в знач. прил. несмолкаемый, неумолчный, безумолчный, неугомонный, несмолкающий;
непрекращаемый;
къайхIебиркуси тIама несмолкаемый голос;
хIулрумала къайхIедиркути рямкьяр несмолкающий грохот колёс.

къакбарес

[(къаквар-ес, къакрар-ес; къакдар-ес), къакбариб, къакбарили, къакбарибси, къакбара(къакбарая); сов.]
1) о погоде: сделать пасмурным, сумрачным;
отуманить;
гъагултани зак къакбариб облака сделали небо пасмурным;
2) перен. сделать мрачным, невесёлым;
ил хабарли илала дяхI къакдариб эта новость сделала его лицо мрачным;
3) перен. сделать тупым, малосообразительным;
деркIибти дусмани илала бекI къакбариб букв. прожитые годы сделали его голову малосообразительной. II несов. къакбирес.

къакбизес

[(къакиз-ес, къакриз-ес; къакдиз-ес), къакбизур, къакбизурли, къакбизурси, къакбизи(къакбизира/я); сов.]
1) о погоде: показаться пасмурным;
наб аргъ къакбизур погода мне показалась пасмурной;
2) перен. показаться мрачным, невесёлым;
дудешла дяхIкъакдизур лицо отца показалось мрачным;
3) перен. показаться отупевшим. II несов. къакбилзес.

къакбикIес

[(къакикI-ес, къакрикI-ес; къакдикI-ес), къакбикIар, къакбикIули, къакбикIуси, къакбикIен(къакбикIена/я); несов.] см. къакбирес.

къакбикIудеш

[(къакикIудеш, къакрикIудеш; къакдикIудеш), къакбикIудешли, къакбикIудешла, мн.,]
1) затеняемость облаками;
закла къакбикIудеш затеняемость неба облаками;
2) перен. отупение.

къакбилзес

[(къакилз-ес, къакрилз-ес; къакдилз-ес), къакбилзан, къакбилзули, къакбилзуси, къакбилзен(къакбилзена/я); несов.]
1) о погоде: казаться пасмурным;
2) перен. казаться мрачным, невесёлым;
3) перен. казаться отупевшим. II сов. къакбизес.

къакбирес

[(къакир-ес, къакрир-ес; къакдир-ес), къакбиру(къакбирар), къакбирули, къакбируси, къакбирен(къакбирена/я); несов.]
1) о погоде: делать (становиться) пасмурным;
гъагултани зак къакбирули саби облака делают небо пасмурным;
2) перен. делать (становиться) мрачным, невесёлым;
3) перен. отуплять. II сов. къакбиэс.

къакбиэс

[(къаки-эс, къакри-эс; къакди-эс), къакбиуб, къакбиубли, къакбиубси, къаки(къакира/я); сов.]
1) отуманиться, стать пасмурным;
аргъ къакбиуб погода стала пасмурной;
2) перен. стать мрачным, невесёлым;
рухънала дяхIкъакдиуб лицо старушки стало мрачным;
3) перен. отупеть, стать тупым, малосообразительным. II несов. къакбирес.

къакдеш

[къакдешли, къакдешла, мн.,]
1) облачность, пасмурность, туманность;
закла къакдеш пасмурность неба;
2) перен. мрачность;
дяхIла къакдеш мрачность лица;
3) перен. тупость;
илала къакдеш дагьарли сари его тупость заметна.

къакли

[нареч.]
1) облачно, пасмурно, туманно;
ишбархIи къакли саби сегодня пасмурно;
2) перен. мрачно;
къакли хIерикIес смотреть мрачно;
3) перен. тупо.

къакси

[къакти]
1) облачный, пасмурный, туманный;
2) перен. мрачный;
къакти дяхIмрачное лицо;
3) перен. тупой;
къакси адам тупой человек.

къаксиванбизес

[(къаксиванбизсиваниз-ес, къаксиванбизсиван-риз-ес; къаксиванбизтивандиз-ес), къаксиванбизур, къаксиванбизурли, къаксиванбизурси, къаксиванбизи(къаксиванбизира/я); сов.]
1) показаться облачным, пасмурным, туманным;
2) перен. показаться мрачным;
илала дяхIкъаксиванбизтивандизур его лицо показалось мрачным;
3) перен. показаться тупым. II несов. къаксиванбилзес.

къаксиванбилзес

[(къаксиванбилзсиванилз-ес, къаксиванбилзси-ванрилз-ес; къаксиванбилзтивандилз-ес), къаксиванбилзан, къаксиванбилзули, къаксиванбилзуси, къаксиванбилзен(къаксиванбилзена/я); несов.]
1) казаться облачным, пасмурным, туманным;
2) перен. казаться мрачным;
3) перен. казаться тупым. II сов. къаксиванбизес.

къакъ

[къакъли, къакъла;]
къукъри;
1) спина, загорбок;
бягIуси къакъ широкая спина;
бемхIурси къакъ мокрая спина;
къакъличи кайхьес (геризес) лечь (повалиться) на спину;
къакъ дураибси сутулый;
къакъ дурайэс сутулить спину;
2) спинка;
утала къакъ спинка стула;
къакъ някъ тыльная сторона кисти руки;
3) перен. покровитель, опора, поддержка;
илала къакъ агара у него нет поддержки (букв. у него нет спины). Къакъ чебаахъес а) показать спину, встретить недружелюбно, отказать кому-то в гостеприимстве;
б) перен. разг. неодобр. уйти, убежать, струсить (букв. спину показать). Къакъ урузкIес стыдно, неловко;
уходить с позором (букв. спине стыдно). ВегIла къакъличи хъарахъили на собственной спине (своим трудом, опытом).

къакъаба

[къакъабали, къакъабала, мн.,]
ке-ке-лек (крик каменных куропаток или кекликов).

къакъабабикIес

[(мн. къакъабадикI-ес), къакъабабикIар, къакъабабикIули, къакъабабикIуси, къакъабабикIен(къакъабабикIена/я), III несов.]
о куропатке: клохтать, издавать ке-ке-лек.

къакъабабулхъес

[(мн. къакъабадулхъ-ес), къакъабабулхъан, къакъабабулхъули, къакъабабулхъуси, къакъабабулхъен(къакъабабулхъена/я), III несов.]
о куропатке: клохтать, издавать ке-ке-лек. II сов. къакъабабухъес.

къакъабабухъес

[(мн. къакъабадухъ-ес), къакъабабухъун, къакъабабухъи, къакъабабухъунси, къакъабабухъен(къакъабабухъена/я), III сов.]
о куропатке: издать ке-ке-лек. II несов. къакъабабулхъес.

къакъабаирес

[къакъабаиру, къакъабаирули, къакъабаируси, къакъабаирен(къакъабаирена/я), III несов.]
о куропатке: издавать ке-ке-лек. II сов. къакъабаэс.

къакъабай

[къакъабайли, къакъабайла, мн.,] см. къакъаба.

къакъабаэс

[къакъабаиб, къакъабаили, къакъабаибси, къакъабаа(къакъабаая), III сов.]
о куропатке: издать ке-ке-лек. II несов. къакъабаирес.

къакъагар

[къакъагарти]
1) не имеющий спинки;
2) перен. не имеющий поддержки, опоры.

къакъагарбирес

[(къакъагарир-ес, къакъагаррир-ес; къакъагардир-ес), къакъагарбиру(къакъагарбирар), къакъагарбирули, къакъагарбируси, къакъагарбирен(къакъагарбирена/я); несов.]
перен. лишаться поддержки, опоры (букв. спины);
узи хIянчиличивад увкасалли, ил къакъагарирар если снимут с работы брата, то он останется без поддержки. II сов. къакъагарбиэс.

къакъагарбиэс

[(къакъагари-эс, къакъагарри-эс; къакъагарди-эс), къакъагарбиуб, къакъагарбиубли, къакъагарбиубси, къакъагари(къакъагарира/я); сов.]
перен. лишиться поддержки, опоры. II несов. къакъагарбирес.

къакъагардеш

[къакъагардешли, къакъагардешла, мн.,]
перен. отсутствие поддержки, опоры, спины. Къакъагардешличи хIерхIеили вопреки отсутствию поддержки, опоры.

къакъажужу

[къакъажужули, къакъажужула, къакъажужуби;]
бот. одуванчик;
къакъажужула гьеван, ветмайхъуд не исчезай, словно семена одуванчика.

къакъба

[къакъбали, къакъбала;]
къакъбуни;
1) кеклик, каменная куропатка;
михъири делкIун къакъба поэт. куропатка с расписанной грудью;
2) перен. красавица. Къакъбала жерши дикий лук (букв. лук куропатки). Къакъбала ниъ птичье молоко (нечто неслыханное, предел желаний).

къакъбарес

[къакъбариб, къакъбарили, къакъбарибси, къакъбара(къакъбарая); сов.]
перен. отвернуться, отворотиться, повернуться спиной;
уршили дудешлис къакъбариб сын отвернулся от отца. II несов. къакъбирес.

къакъбархь

[къакъбархьли, къакъбархьла, къакъбархьуни;]
редко, разг. уровень, ватерпас;
къаркъала уста къакъбархьличил узули сай каменщик работает с уровнем.

къакъбетирхъес

[къакъбетирхъу, къакъбетирхъули, къакъбетирхъуси, къакъбетирхъен(къакъбетирхъена/я), къакъбетирхъяхъес, къакъбетирхъни; несов.]
откидываться на спинку;
уталичи къакъбетирхъес откидываться на спинку стула. Къакъбетирхъян ута стул со спинкой. II сов. къакъбетяхъес.

къакъбетяхъес

[къакъбетяхъиб, къакъбетяхъили, къакъбетяхъибси, къакъбетяхъя(къакъбетяхъяя), къакъбетяхъяхъес, къакъбетяхъни; сов.]
откинуться на спинку;
илини креслоличи къакъбетяхъиб он откинулся на спинку кресла. II несов. къакъбетирхъес.

къакъбирес

[къакъбиру, къакъбирули, къакъбируси, къакъбирен(къакъбирена/я); несов.]
перен. отворачиваться, поворачиваться спиной;
балу-балули къакъбирес нарочно поворачиваться спиной. II сов. къакъбарес.

къакъбирхъес

[къакъбирхъу, къакъбирхъули, къакъбирхъуси, къакъбирхъен(къакъбирхъена/я), къакъбирхъяхъес, къакъбирхъни; несов.]
1) прислоняться, опираться спиной;
откидываться на спинку;
лацличи къакъбирхъес прислоняться к стене;
2) перен. рассчитывать, полагаться на кого-н., надеяться на кого-н.;
уршили нешличи къакъбирхъу сын понадеется на мать. II сов. къакъбяхъес.

къакъбунар

с куропатками, имеющий множество куропаток.

къакъбяхъ

[къакъбяхъли, къакъбяхъла, къакъбяхъуни;]
1) спинка;
утала къакъбяхъ спинка стула;
2) перен. опора, подспорье;
гIямрулизиб къакъбяхъ хIебиэс не иметь в жизни подспорья;
хъалибаргла бекIлибиубси къакъбяхъ хъу сабри главным подспорьем семьи был огород;
3) перен. покровитель, поддержка, опора;
урши - дудешла къакъбяхъ сын - опора отца;
илала къакъбяхъ министерстволизивси узи сай его покровитель - это брат в министерстве;
4) перен. оплот, надёжная защита, твердыня;
нушала улка - даршудешла къакъбяхъ наша страна - оплот мира;
5) перен. форпост;
гIилмула къакъбяхъ форпост науки.

къакъбяхъагар

[къакъбяхъагарти]
1) без спинки, не имеющий спинки;
2) перен. не являющийся подспорьем;
3) перен. не являющийся оплотом;
3) перен. не имеющий покровителя;
4) перен. не являющийся форпостом.

къакъбяхъес

[къакъбяхъиб, къакъбяхъили, къакъбяхъибси, къакъбяхъя(къакъбяхъяя), къакъбяхъяхъес, къакъбяхъни; сов.]
1) прислониться, опереться спиной;
откинуться на спинку;
вамсурли, лацличи къакъбяхъиб устав, прислонился к стене;
2) перен. положиться, понадеяться на кого-н.;
илини гьалмагъуначи къакъбяхъили сай он надеется на друзей. II несов. къакъбирхъес.

къакъбяхъяла

[къакъбяхъялали, къакъбяхъялала, къакъбяхъялаби;]
спинка;
см. къакъбяхъ

къакъгьаббарес

[(къакъгьаббаргьаввар-ес, къакъгьаббаргьаррар-ес; къакъгьаббаргьардар-ес), къакъгьаббариб, къакъгьаббарили, къакъгьаббарибси, къакъгьаббара(къакъгьаббарая); сов.]
повернуть спиной или спинкой;
нешли урши къакъгьаббаргьаввариб мать повернула сына спиной. II несов. къакъгьаббирес.

къакъгьаббизес

[(къакъгьаббизгьавиз-ес, къакъгьаббизгьарриз-ес; къакъгьаббизгьардиз-ес), къакъгьаббизур, къакъгьаббизурли, къакъгьаббизурси, къакъгьаббизи(къакъгьаббизира/я); сов.]
повернуться (встать) спиной;
хабарлизиб урца хъали къакъгьаббизур в сказке, избушка повернулась спиной. II несов. къакъгьаббилзес.

къакъгьаббикIес

[(къакъгьаббикIгьавикI-ес, къакъгьаббикIгьарри-кI-ес; къакъгьаббикIгьардикI-ес), къакъгьаббикIар, къакъгьаббикIули, къакъгьаббикIуси, къакъгьаббикIен(къакъгьаббикIена/я); несов.]
поворачиваться (вставать) спиной.

къакъгьаббикес

[(къакъгьаббикгьавик-ес, къакъгьаббикгьаррик-ес; къакъгьаббикгьардик-ес), къакъгьаббикиб, къакъгьаббикили, къакъгьаббикибси, къакъгьаббики(къакъгьаббикира/я); сов.]
повернуться спиной. II несов. къакъгьаббиркес.

къакъгьаббилзес

[(къакъгьаббилзгьавилз-ес, къакъгьаббилзгьар-рилз-ес; къакъгьаббилзгьардилз-ес), къакъгьаббилзан, къакъгьаббилзули, къакъгьаббилзуси, къакъгьаббилзен(къакъгьаббилзена/я); несов.]
поворачиваться (вставать) спиной;
см. къакъгьаббирес. II сов. къакъгьаб-бизес.

къакъгьаббирес

[(къакъгьаббиргьавир-ес, къакъгьаббиргьаррир-ес; къакъгьаббиргьардир-ес), къакъгьаббиру(къакъгьаббирар), къакъгьаббирули, къакъгьаббируси, къакъгьаббирен(къакъгьаббирена/я); несов.]
поворачивать(ся), становиться спиной;
шкаф къакъгьаббирес поворачивать шкаф спинкой;
учителла буйрухъ хIясибли, лебилра къакъгьаббирар по команде учителя, все повернутся спиной. II сов. къакъгьаббиэс.

къакъгьаббиэс

[(къакъгьаббигьави-эс, къакъгьаббигьарри-эс; къакъгьаббигьарди-эс), къакъгьаббиуб, къакъгьаббиубли, къакъгьаббиубси, къакъгьаббии(къакъгьаббиира/я); сов.]
повернуться (встать) спиной;
см. къакъгьаббизес. II несов. къакъгьаббирес.

къакъгьабдеш

[(къакъгьабдешгьавдеш, къакъгьабдешгьардеш), къакъгьабдешли, къакъгьабдешла, мн.,]
повёрнутость спиной;
расположение задом наперёд.

къакъгьабли

[(къакъгьаблигьавли, къакъгьаблигьарли) нареч.]
задом наперёд;
къакъгьабли чебиибси кьапIа шапка, надетая задом наперёд;
къакъгьаблигьавли кайэс усесться задом наперёд.

къакъгьабси

[(къакъгьабсигьавси, къакъгьабсигьарси)]
расположенный задом наперёд;
къакъгьабси ваяхI-секIал вещь, расположенная задом наперёд.

къакъкьяш

[къакъкьяшли, къакъкьяшла, къакъкьяшми;]
подъём (ноги);
дабри къакъкьяшлизиб кьакьали саби сапог жмёт в подъёме.

къакъла

1. род. п. от къакъ;
2. в знач. прил. спинной;
къакъла мехIела спинномозговой;
къакъла чIала спинной хребет, позвоночник.

къакъличибикес

[(къакъличиик-ес, къакъличирик-ес; къакъличидик-ес), къакъличибикиб, къакъличибикили, къакъличибикибси, къакъличибики(къакъличибикира/я); сов.]
полечь, повалиться на спину;
бамсурти гьункьяби кьарличи къакъличибикиб уставшие путники повалились на траву спиной вниз. II несов. къакъличибиркес.

къакъличибиркес

[(къакъличиирк-ес, къакъличирирк-ес; къакъличидирк-ес), къакъличибиркур, къакъличибиркули, къакъличибиркуси, къакъличибиркен(къакъличибиркена/я); несов.]
лечь, валиться на спину. II сов. къакъличибикес.

къакъличибси

[(къакъличибсичивси, къакъличибсичирси; къакъличибсичибти, къакъличибсичирти)]
находящийся на спине;
къакъличибси мах ноша, находящаяся на спине.

къакъличибуршес

[(къакъличиурш-ес, къакъличирурш-ес; къакъличидурш-ес), къакъличибуршу, къакъличибуршули, къакъличибуршуси, къакъличибуршен(къакъличибуршена/я); несов.]
валить;
человека: сбивать с ног. II сов. къакъличибушес.

къакъличибушес

[(къакъличиуш-ес, къакъличируш-ес; къакъличидуш-ес), къакъличибушиб, къакъличибушили, къакъличибушибси, къакъличибуша(къакъличибушая); сов.]
свалить;
человека: сбить с ног;
боксёрли, ца бяхъили, къаршикар къакъличиушиб боксёр одним ударом сбил с ног противника. II несов. къакъличибуршес.

къакънякъ

[къакънякъли, къакънякъла, къакънякъби;]
тыл ладони;
къакънякъ изули саби болит тыл ладони.

къакъуш

1. -ли, -ла, -уни;
горбатый, согбенный, горбун, горбунья;
бехIемцIлис гIергъи ил къакъуш ветаур он стал горбуном после аварии;
2. первая часть сложных слов со знач. «сделать горбатым, сутулым»: къакъушбарес сделать горбатым, къакъушбирес становиться горбатым и т.д.

къакъушбарес

[(къакъушвар-ес, къакъушрар-ес; къакъушдар-ес), къакъушбариб, къакъушбарили, къакъушбарибси, къакъушбара(къакъушбарая); сов.]
сделать горбатым, согбенным, горбуном. II несов. къакъушбирес.

къакъушбикIес

[(къакъушикI-ес, къакъушрикI-ес; къакъушбикIди-кI-ес), къакъушбикIар, къакъушбикIули, къакъушбикIуси, къакъушбикIен(къакъушбикIена/я); несов.]
становиться горбатым, согбенным, сутулым.

къакъушбикес

[(къакъушик-ес, къакъушрик-ес; къакъушдик-ес), къакъушбикиб, къакъушбикили, къакъушбикибси, къакъушбики(къакъушбикира/я); сов.]
стать горбатым, согбенным, сутулым;
илала къакъра къакъушбикили саби и его спина стала сутулой. II несов. къакъушбиркес.

къакъушбирес

[(къакъушир-ес, къакъушрир-ес; къакъушдир-ес), къакъушбиру(къакъушбирар), къакъушбирули, къакъушбируси, къакъушбирен(къакъушбирена/я); несов.]
становиться горбатым, согбенным, сутулым;
къакъушируси ухъна старик, который становится согбенным. II сов. къакъушбиэс.

къакъушбиркес

[(къакъуширк-ес, къакъушрирк-ес; къакъушдирк-ес), къакъушбиркур, къакъушбиркули, къакъушбиркуси, къакъушбиркен(къакъушбиркена/я); несов.]
горбатиться, сутулиться;
бухънабаибхIели, къакъушбиркули саби горбатятся, когда стареют. II сов. къакъушбикес.

къакъушбиэс

[(къакъуши-эс, къакъушри-эс; къакъушди-эс), къакъушбиуб, къакъушбиубли, къакъушбиубси, къакъуши(къакъушира/я); сов.]
стать горбатым, согбенным, сутулым;
см. къакъушбикес. II несов. къакъушбирес.

къакъушдеш

[къакъушдешли, къакъушдешла, мн.,]
горбатость, согбенность, сутулость.

къакъушли

[нареч.]
горбато, согбенно, сутуло;
къакъушли кабизурли саби выглядит горбато.

къакъушси

[къакъушти]
горбатый, согбенный, сутулый;
см. къакъуш.

къакъушсиванбизес

[(къакъушсиваниз-ес, къакъушсиванриз-ес), къакъушсиванбизур, къакъушсиванбизурли, къакъушсиванбизурси, къакъушсиванбизи; сов.]
показаться горбатым, согбенным, сутулым. II несов. къакъушсиванбилзес.

къакъушсиванбилзес

[(къакъушсиванилз-ес, къакъушсиванрилз-ес), къакъушсиванбилзан, къакъушсиванбилзули, къакъушсиванбилзуси, къакъушсиванбилзен; несов.]
казаться горбатым, согбенным, сутулым. II сов. къакъушсиванбизес.

къала

[къалали, къалала;]
къалурби;
1) крепость, цитадель, замок, укрепление, форт;
жявлила къала старинная крепость;
къалала лацла цула зубец крепостной стены;
2) перен. твердыня, опора, оплот;
дила хъалибарг - дила къала моя семья - моя крепость.

къалаба-къалабали

[нареч.]
наспех, быстро, в темпе, в быстром темпе, поспешно, стремительно, немедленно;
къалабакъалабали вакIи приходи немедленно;
къалабакъалабали барибси хIянчи поспешно выполненная работа.

къалаба-хъярхъбарес

[(къалаба-хъярхъвар-ес, къалаба-хъярхърар-ес; къалаба-хъярхъдар-ес), къалаба-хъярхъбариб, къалаба-хъярхъбарили, къалаба-хъярхъбарибси, къалаба-хъярхъбара(къалаба-хъярхъбарая); сов.] см. къалабабарес. II несов. къалаба-хъярхъбирес.

къалаба-хъярхъбикIес

[(къалаба-хъярхъикI-ес, къалаба-хъярхърикI-ес; къалаба-хъярхъдикI-ес), къалаба-хъярхъбикIар, къалаба-хъярхъбикIули, къалаба-хъярхъбикIуси, къалаба-хъярхъбикIен(къалаба-хъярхъбикIена/я); несов.] см. къалабабикIес.

къалаба-хъярхъбикес

[(къалаба-хъярхъик-ес, къалаба-хъярхърик-ес; къалаба-хъярхъдик-ес), къалаба-хъярхъбикиб, къалаба-хъярхъбикили, къалаба-хъярхъбикибси, къалаба-хъярхъбики(къалаба-хъярхъбикира/я); сов.] см. къалабабикес. II несов. къалаба-хъярхъ-биркес.

къалаба-хъярхъбирес

[(къалаба-хъярхъир-ес, къалаба-хъярхърир-ес; къалаба-хъярхъдир-ес), къалаба-хъярхъбиру(къалаба-хъярхъбирар), къалаба-хъярхъбирули, къалаба-хъярхъбируси, къалаба-хъярхъбирен(къалаба-хъярхъбирена/я); несов.] см. къалабабирес. II сов. къалаба-хъярхъбиэс.

къалаба-хъярхъбиркес

[(къалабаирк-ес, къалабарир-к-ес; къалабадирк-ес), къалабаур, къалабаули, къалабауси, къалабаен(къалабаена/я); несов.] см. къалабабирес. II сов. къалаба-хъярхъ-бикес.

къалаба-хъярхъбиэс

[(къалаба-хъярхъи-эс, къалаба-хъярхъри-эс; къалаба-хъярхъди-эс), къалаба-хъярхъбиуб, къалаба-хъярхъбиубли, къалаба-хъярхъбиубси, къалаба-хъярхъи(къалаба-хъярхъира/я); сов.] см. къалабабиэс. II несов. къалаба-хъярхъбирес.

къалаба-хъярхъли

[нареч.] см. къалабали.

къалаба-хъярхъси

[къалабати] см. къалабаси.

къалабабарес

[(къалабавар-ес, къалабарар-ес; къалабадар-ес), къалабабариб, къалабабарили, къалабабарибси, къалабабара(къалабабарая); сов.]
ускорить, убыстрить, поторопить;
участить;
хIянчи къалабабарускорить работу;
адамти къалабабарес поторопить людей. II несов. къалабабирес.

къалабабикIес

[(къалабаикI-ес, къалабарикI-ес; къалабадикI-ес), къалабабикIар, къалабабикIули, къалабабикIуси, къалабабикIен(къалабабикIена/я); несов.]
торопиться, спешить;
биштIати партабачи кабиэс къалабабикIар дети торопятся сесть за парты;
хIеб дубуртачи даэс къалабадикIар перен. весна спешит в горы.

къалабабикIудеш

[(къалабаикIудеш, къалабабикIудешрикIу-деш; къалабадикIудеш), къалабабикIудешли, къалабабикIудешла, ед.]
и мн., спешка;
см. къалабадеш.

къалабабикес

[(къалабаик-ес, къалабарик-ес; къалабадик-ес), къалабабикиб, къалабабикили, къалабабикибси, къалабабики(къалабабикира/я); сов.]
убыстриться, разойтись;
заторопиться, заспешить;
сягIят къалабабикиб часы заспешили;
цацабехIти хIякимдеш дикахъес къалабабикиб некоторые заспешили получить должности. II несов. къалабабиркес.

къалабабирес

[(къалабаир-ес, къалабарир-ес; къалабадир-ес), къалабабиру(къалабабирар), къалабабирули, къалабабируси, къалабабирен(къалабабирена/я); несов.]
гнать, торопить(ся), ускорять(ся);
разг. понукать;
хIянчи къалабабирен ускоряй работу;
хIянчизарти къалабабирес торопить рабочих;
лебилра хIянчиличи къалабабирар все поспешат на работу. II сов. къалабабиэс.

къалабабиркес

[(къалабаирк-ес, къалабарирк-ес; къалабабиркдир-к-ес), къалабабиркур, къалабабиркули, къалабабиркуси, къалабабиркен(къалабабиркена/я); несов.]
торопиться, спешить;
дурхIни хъули къалабабиркули саби дети спешат домой. II сов. къалабабикес.

къалабабиэс

[(къалабаи-эс, къалабари-эс; къалабади-эс), къалабабиуб, къалабабиубли, къалабабиубси, къалабаи(къалабаира/я); сов.]
поторопиться, поспешить;
ускориться, участиться;
продвинуться;
уркIила тимхъ къалабабиуб пульс участился. II несов. къалабабирес.

къалабадеш

[къалабадешли, къалабадешла, мн.,]
1) торопливость, поспешность;
разг. спех, спешка;
хIяжатли ахIенти къалабадеш ненужная спешка;
2) скорость;
см. хъярхъдеш;
3) темп;
лушнила къалабадеш быстрые темпы строительства. Къалабадеш хIяжатдикибихIир гIяхIти дирар погов. торопливость хороша в нужном деле.

къалабадешагар

[къалабадешагарти]
без спешки, без скорости;
не имеющий скорости, быстроты.

къалабали

[нареч.]
1) быстро, мигом, в темпе, энергично, стремительно, галопом, по-быстрому;
къалабали дуцIухъес быстро побежать;
хIяз къалабали бетурхули саби игра проходит в темпе;
2) впопыхах, второпях, наспех;
разг. походя;
къалабали барибси хIянчи работа, выполненная наспех.

къалабаси

[къалабати]
1) незамедлительный, немедленный, неотложный, первоочередной, экстренный;
къалабаси баркьуди неотложное дело;
къалабати хIянчурби первоочередные работы;
къалабаси кумек экстренная помощь;
2) скорый, спешный, срочный;
къалабаси поезд скорый поезд;
3) подвижный, проворный, расторопный, торопливый, юркий;
къалабати гунзри торопливые шаги;
къалабаси мицIираг юркое животное;
4) импульсивный, суетливый;
5) мимолётный;
къалабаси гьанаала мимолётное видение;
6) гонкий (о собаке). Къалабаси кумек скорая помощь;
разг. неотложка. Къалабати гъай скороговорка.

къалабасиванбизес

[(къалабасиванбизсиваниз-ес, къалабасиванбизси-ванриз-ес; къалабасиванбизтивандиз-ес), къалабасиванбизур, къалабасиванбизурли, къалабасиванбизурси, къалабасиванбизи(къалабасиванбизира/я); сов.]
показаться спешащим, скорым;
гIяхIли къалабативанбизур гости показались спешащими. II несов. къалабасиванбилзес.

къалабасиванбилзес

[(къалабасиванбилзсиванилз-ес, къалабасиванбилзсиванрилз-ес; къалабасиванбилзтивандилз-ес), къалабасиванбилзан, къалабасиванбилзули, къалабасиванбилзуси, къалабасиванбилзен(къалабасиванбилзена/я); несов.]
казаться спешащим, скорым. II сов. къалабасиванбизес.

къалабасиладарес

[къалабасиладариб, къалабасиладарили, къалабасиладарибси, къалабасиладара(къалабасиладарая); сов.]
сделать вид спешащего, скорого;
къалабасиладарили, арякьун ушёл, сделав вид спешащего. II несов. къалабасиладирес.

къалабасиладирес

[къалабасиладиру, къалабасиладирули, къалабасиладируси, къалабасиладирен(къалабасиладирена/я); несов.]
делать вид спешащего, скорого;
илини къалабасиладирес бала он умеет делать вид спешащего. II сов. къалабасиладарес.

къалабахIебикIес

[(къалабахIейкI-ес, къалабахIерикI-ес; къалабахIедикI-ес), къалабахIебикIар, къалабахIебикIули, къалабахIебикIуси; несов.]
не спешить, не торопиться;
ждать, мешкать;
къалабахIебикIуси неспешный;
къалабахIейкIули неспешно, потихоньку.

къалабег

[къалабегли, къалабегла, къалабегуни;]
комендант, начальник крепости;
Дербентла къалабегла фольк. у коменданта Дербента (начальника крепости).

къалабегдеш

[къалабегдешли, къалабегдешла, мн.,]
комендантство, должность коменданта крепости, пребывание в такой должности;
къалабегдеш дузахъес быть комендантом, комендантствовать.

къалай

[къалайли, къалайла;]
къалуйти;
1) олово;
полуда;
къалай - цIуба ва кIантIиси мегь олово - белый и мягкий металл;
2) перен. мишура;
разг. показуха.

къалайбарес

[(мн. къалайдар-ес), къалайбариб, къалайбарили, къалайбарибси, къалайбара(къалайбарая), III сов.]
1) полудить, вылудить;
шанг къалайбарес вылудить кастрюлю;
къалайбарибси лужёный;
къалайбарибсила къат полуда, слой полуды;
2) перен. приукрасить что-н.;
илала хабар мар-марли къалайбарили саби его рассказ явно приукрашен. II несов. къалайбирес.

къалайбикIес

[(къалайикI-ес, къалайрикI-ес; къалайдикI-ес), къалайбикIар, къалайбикIули, къалайбикIуси, къалайбикIен(къалайбикIена/я); несов.] см. къалайбирес.

къалайбирес

[(мн.къалайдир-ес), къалайбиру(къалайбирар), къалайбирули, къалайбируси, къалайбирен(къалайбирена/я); несов.]
1) лудить, вылуживать;
дубсила тIалхIяна къалайдирес лудить медную посуду;
2) перен. приукрашивать что-н.;
илини бетаурсиличила хабар къалайбирули сай он приукрашивает рассказ о случившемся. II сов. къалайбиэс.

къалайбиубдеш

[(мн. къалайдиубдеш), къалайбиубдешли, къалайбиубдешла, ед.]
и мн.,
1) покрытие полудой;
2) перен. приукрашенность.

къалайбиэс

[(мн. къалайди-эс), къалайбиуб, къалайбиубли, къалайбиубси, къалайи(къалайира/я), III сов.]
1) вылудиться;
къудкъа ункъли къалайбиубли саби водоносный кувшин хорошо покрылся полудой;
2) перен. приукраситься. II несов. къалайбирес.

къалайчи

[къалайчили, къалайчила, къалайчиби;]
лудильщик;
паяльщик;
вахъхIила къалайчи опытный лудильщик;
къалайчила гIевдухь мастерская лудильщика.

къалайчидеш

[къалайчидешли, къалайчидешла, мн.,]
лужение;
занятие, работа лудильщика;
къалайчидеш къиянси санигIят саби лужение - трудная профессия.

къалайчиирес

[(къалайчирир-ес), къалайчииру(къалайчиар), къалайчиирули, къалайчиируси, къалайчиирен(къалайчиирена/я), I, несов.]
делать (становиться) лудильщиком. II сов. къалайчииэс.

къалайчииэс

[(къалайчири-эс), къалайчиуб, къалайчиубли, къалайчиубси, къалайчии, I, сов.]
стать лудильщиком;
илала дудеш жагьхIелил къалайчиуб его отец стал лудильщиком ещё в молодости. II несов. къалайчиирес.

къаликъ

[къаликъли, къаликъла, къаликъуни;]
1) олифа;
2) перен. обледеневший или затвердевший предмет;
миъла къаликъ комок льда;
3) перен. неодобр. разг. чёрствый, холодной души человек;
уваса, къаликъ сайну брось его, ведь он комок льда.

къалип

[къалипли, къалипла, къалипуни;]
1) форма, образец, тип;
къалип хIясибли барес изготовить по форме;
урши дудешла къалип сай сын - тип отца;
2) колодка (употребляемая при шитье обуви);
3) трафарет, шаблон;
къалип хIя-сибли лукIес чертить по трафарету. Къалип лит. трафарет.

къалип-ави

[къалипли, къалипла, къалипби;]
тех. опока.

къалип-исла

[къалипли, къалипла, къалипби;]
слепок;
дяхIличибадси гипсла къалиписла гипсовый слепок с лица.

къалип-умцла

[къалипли, къалипла, къалипби;]
стандарт;
къалипумцла хIясибли барес сделать по стандарту, стандартизировать;
къалипумцла хIясибли бирес делать по стандарту.

къалиплизибурцес

[(мн. къалиплизидурц-ес), къалиплизибурцу, къалиплизибурцули, къалиплизибурцуси, къалиплизибурцен(къалиплизибурцена/я), III несов.]
штамповать;
машинала далга къалиплизидурцес штамповать детали автомобиля. II сов. къалиплизибуцес.

къалиплизибуцес

[(мн. къалиплизидуц-ес), къалиплизибуциб, къалиплизибуцили, къалиплизибуцибси, къалиплизибуца(къалиплизибуцая), III сов.]
штамповать, изготовить штамповкой. II несов. къалиплизибурцес.

къалипчи

[къалипчили, къалипчила, къалипчиби;]
1) колодочник, изготовитель колодок;
2) формовщик;
кирпичунала, плиткабала къалипчи формовщик кирпичей, плиток.

къалипчидеш

[къалипчидешли, къалипчидешла, мн.,]
1) работа колодочника;
2) работа, занятие формовщика;
къалипчидеш дузахъес быть формовщиком.

къалиян

[къалиянни, къалиянна, къалиянти;]
трубка, люлька, кальян;
къалиян пIагьбарес затянуть трубку;
къалиянна муштук мундштук трубки.

къалиянчи

[къалиянчили, къалиянчила, къалиянчиби;]
курильщик;
къалиянчи ветаэс закурить, стать курильщиком.

къалиянчидеш

[къалиянчидешли, къалиянчидешла, мн.,]
курение, занятие курильщика.

къалиянчиирес

[(къалиянчирир-ес), къалиянчииру(къалиянчиар), къалиянчиирули, къалиянчиируси, къалиянчиирен(къалиянчиирена/я), I, несов.]
делать (становиться) курильщиком;
нушала унрара къалиянчиирули сай наш сосед тоже становится курильщиком. II сов. къалиянчииэс.

къалиянчииэс

[(къалиянчири-эс), къалиянчиуб, къалиянчиубли, къалиянчиубси, къалиянчии, I, сов.]
стать курильщиком;
наб къалиянчииэс дигули ахIенра я не хочу стать курильщиком. II несов. къалиянчиирес.

къаллажбарес

[(къаллажвар-ес, къаллажрар-ес; къаллаждар-ес), къаллажбариб, къаллажбарили, къаллажбарибси, къаллажбара(къаллажбарая); сов.]
сделать старым, дряхлым, ветхим;
ил ухъна гIямрули къаллажварили сай жизнь сделала дряхлым этого старика. II несов. къаллажбирес.

къаллажбирес

[(къаллажир-ес, къаллажрир-ес; къаллаждир-ес), къаллажбиру(къаллажбирар), къаллажбирули, къаллажбируси, къаллажбирен(къаллажбирена/я); несов.]
дряхлеть, ветшать, стареть;
становиться, делаться дряхлым, старым;
илала куц къаллажбирули саби его вид становится дряхлым;
бухънабаалли, илдира къаллажбирар если постареют, и они станут дряхлыми. II сов. къаллажбиэс.

къаллажбиубдеш

[(къаллажиубдеш, къаллажриубдеш; къаллаждиубдеш), къаллажбиубдешли, къаллажбиубдешла, ед.]
и мн., старость, дряхлость, ветхость.

къаллажбиэс

[(къаллажи-эс, къаллажри-эс; къаллажди-эс), къаллажбиуб, къаллажбиубли, къаллажбиубси, къаллажи(къаллажира/я); сов.]
одряхлеть, обветшать, постареть;
ил хIекьли къаллажиубли сай он весьма одряхлел. II несов. къаллажбирес.

къаллаждеш

[къаллаждешли, къаллаждешла, мн.,]
дряхлость, обветшалость, ветхость, старость;
дяхIла къаллаждеш дряхлость лица.

къаллажли

[нареч.]
дряхло, обветшало, ветхо, старо;
гьанна нушала ши къаллажли чебиули саби нынче наше село выглядит обветшало.

къаллажси

[къаллажти]
дряхлый, обветшалый, ветхий, старый;
къаллажси юрт ветхий дом;
къаллажти дяхIдряхлое лицо.

къаллиргъан

[къаллиргъанни, къаллиргъанна, къаллиргъанти;]
стервятник;
къаллиргъанти ахъли арцурли сари стервятники кружат высоко.

къалмакъар

[къалмакъарли, къалмакъарла, мн.,]
1) скандал, ссора, склока, драка;
разг. дебош, рознь, потасовка;
къалмакъар дарес устроить скандал, затеять драку;
къалмакъар адилкьес склочничать, смутьянить, разжигать рознь;
къалмакъар дехIдихьес сшибиться, начать драку;
2) конфликт, столкновение, неурядица;
хъалибаргла духIнарти къалмакъар неурядицы в семье;
3) раздор, усобица, междоусобица;
устар. распря. Къалмакъарличир хинкIи гIяхIти дирар погов. хинкал лучше драки.

къалмакъарагар

[къалмакъарагарти]
ладный, дружный;
не имеющий привычки скандалить, буянить.

къалмакъарагарли

[нареч.]
без скандала, ссоры, драки;
добром, по-хорошему;
разг. подобру-поздорову;
къалмакъарагарли ил уэс вируси ахIен он не может оставаться без скандала.

къалмакъардарес

[къалмакъардариб, къалмакъардарили, къалмакъардарибси, къалмакъардара(къалмакъардарая); сов.]
устроить скандал, ссору;
набузить, наскандалить;
разг. набуянить, надебоширить;
къалмакъардарили, мекъла тIягIям буун устроив скандал, испортили настрой свадьбы. II несов. къалмакъардирес.

къалмакъардирес

[къалмакъардиру, къалмакъардирули, къалмакъардируси, къалмакъардирен(къалмакъардирена/я); несов.]
устраивать скандал;
скандалить;
разг. дебоширить;
бержили, къалмакъардирули сай выпив, устраивает скандал. II сов. къалмакъардарес.

къалмакъарла

1. род. п. от къалмакъар;
2. в знач. прил. склочный, скандальный;
къалмакъарла баркьуди скандальное дело.

къалмакъарлибиркьес

[(къалмакъарлииркь-ес, къалмакъарлириркь-ес; къалмакъарлидиркь-ес), къалмакъарлибиркьур, къалмакъарлибиркьули, къалмакъарлибиркьуси, къалмакъарлибиркьен(къалмакъарлибиркьена/я); несов.]
вздорить, скандалить;
унруби къалмакъарлибиркьули саби соседи вздорят.

къалмакъарлизиахъес

[къалмакъарлизиахъиб, къалмакъарлизиахъили, къалмакъарлизиахъибси, къалмакъарлизиахъи(къалмакъарлизиахъира/я); сов.]
развоеваться;
разг. разбуяниться;
къалмакъарлизиахъибти паргъатбарес успокоить разбуянившихся. II несов. къалмакъарлизиихъес.

къалмакъарлизибикес

[(къалмакъарлизиик-ес, къалмакъарлизирик-ес; къалмакъарлизидик-ес), къалмакъарлизибикиб, къалмакъарлизибикили, къалмакъарлизибикибси, къалмакъарлизибики(къалмакъарлизибикира/я); сов.] см. къалмакъарлизиахъес. II несов. къалмакъар-лизибиркес.

къалмакъарлизибиркес

[(къалмакъарлизиирк-ес, къалмакъарлизирирк-ес; къалмакъарлизидирк-ес), къалмакъарлизибиркур, къалмакъарлизибиркули, къалмакъарлизибиркуси, къалмакъарлизибиркен(къалмакъарлизибиркена/я); несов.]
къалмакъарлизиихъес. II сов. къалмакъарлизибикес.

къалмакъарлизиихъес

[къалмакъарлизиихъур, къалмакъарлизиихъули, къалмакъарлизиихъуси, къалмакъарлизиихъен(къалмакъарлизиихъена/я); несов.]
задираться, ссориться, скандалить;
илис къалмакъарлизиихъес дигахъу он любит скандалить. II сов. къалмакъарлизиахъес.

къалмакъарличил

[нареч.]
со скандалом;
гьунибаъни къалмакъарличил таманбиуб встреча закончилась со скандалом.

къалмакъарчи

[къалмакъарчили, къалмакъарчила, къалмакъарчиби;]
скандалист, вздорщик, буян, драчун;
ца къалмакъарчили мекъ бамкьахъур один драчун помутил свадьбу.

къалмакъарчидеш

[къалмакъарчидешли, къалмакъарчидешла, мн.,]
занятие скандалиста, вздорщика, дебошира;
къалмакъарчидеш дузахъес быть скандалистом.

къалп

1. -ли, -ла, -ани;
фальшь, ложь, обман, подделка, подлог, неверность;
ил адам къалп лебсиличи мешули ахIенри этот человек не был похож на имеющего фальшь (неискренность);
2. первая часть сложных слов со знач. «сфальсифицировать»: къалпбарес сфальсифицировать, къалпбирес фальсифицировать и т.д. ГIяхIли гIяхI бургу, къалпли - къалп погов. добро найдёт добро, подлог найдёт подлог.

къалпагар

[къалпагарти]
без фальши, лжи, обмана;
къалпагар къардаш варгес найти товарища без лжи.

къалпагарбарес

[(къалпагарвар-ес, къалпагаррар-ес; къалпагардар-ес), къалпагарбариб, къалпагарбарили, къалпагарбарибси, къалпагарбара(къалпагарбарая); сов.]
искоренить фальшь, обман, ложь;
хIял-тIабигIят къалпагардарес искоренить фальшь в поведении. II несов. къалпагарбирес.

къалпагарбирес

[(къалпагарир-ес, къалпагаррир-ес; къалпагардир-ес), къалпагарбиру(къалпагарбирар), къалпагарбирули, къалпагарбируси, къалпагарбирен(къалпагарбирена/я); несов.]
искоренять фальшь, обман, ложь. II сов. къалпагарбиэс.

къалпагарбиэс

[(къалпагари-эс, къалпагарри-эс; къалпагарди-эс), къалпагарбиуб, къалпагарбиубли, къалпагарбиубси, къалпагари(къалпагарира/я); сов.]
о фальши, обмане, лжи: искорениться;
очиститься от фальши, обмана, лжи;
къалпагарбиэс иэс вирули ахIен не может очиститься от лжи. II несов. къалпагарбирес.

къалпагардеш

[къалпагардешли, къалпагардешла, мн.,]
честность, искренность;
отсутствие фальши, обмана, лжи;
къалпагардешли-чивли декIарулхъес отличаться искренностью, отсутствием фальши.

къалпанар

неискренний, ложный, фальшивый.

къалпбарес

[(мн. къалпдар-ес), къалпбариб, къалпбарили, къалпбарибси, къалпбара(къалпбарая); сов.]
сфальшивить;
покривить душой, обмануть. II несов. къалпбирес.

къалпбирес

[(мн. къалпдир-ес), къалпбиру(къалпбирар), къалпбирули, къалпбируси, къалпбирен(къалпбирена/я); несов.]
фальшивить, фальсифицировать, допускать подлог, подделку, обманывать. II сов. къалпбиэс.

къалпбиэс

[(мн. къалпди-эс), къалпбиуб, къалпбиубли, къалпбиубси, III сов.]
стать фальшивым, неискренним, ложным;
илдала ургарти бархбасуни къалпдиубли сари отношения между ними стали неискренними. II несов. къалпбирес.

къалпдеш

[къалпдешли, къалпдешла, мн.,]
фальшивость, лживость, обманчивость, низость;
илала къалпдеш гьарилли далути сари его лживость известна всем.

къалпдешагар

[къалпдешагарти]
неподдельный, искренний, не фальшивый;
къалпдешагар разидеш неподдельная радость;
къалпдешагар гьалмагъ искренний друг.

къалпли

[нареч.]
фальшиво, неискренно, неискренне, неверно, притворно, подложно, лживо, лицемерно, фиктивно;
къалпли вяшикIес действовать неискренне;
къалпли гъайикIес говорить притворно, лицемерно.

къалпси

[къалпти]
фальшивый, фиктивный, лживый, ложный, обманный, поддельный, подложный, мнимый, обманчивый;
къалпси урши лживый мальчик;
къалпси магьар фиктивный брак;
къалпси белкI барни подлог;
къалпси документ фальшивка;
къалпси секIал подделка;
къалпти арц фальшивые деньги;
къалпти документуни фальшивые документы;

къалпсиванбизес

[(къалпсиванбизсиваниз-ес, къалпсиванбизсиван-риз-ес; къалпсиванбизтивандиз-ес), къалпсиванбизур, къалпсиванбизурли, къалпсиванбизурси, къалпсиванбизи(къалпсиванбизира/я); сов.]
показаться фальшивым, фиктивным, лживым, ложным, поддельным;
илини гьаладир-хьути къалпсиванбизтивандизур то, что он предлагал, показалось ложным. II несов. къалпсиванбилзес.

къалпсиванбилзес

[(къалпсиванбилзсиванилз-ес, къалпсиванбилзси-ванрилз-ес; къалпсиванбилзтивандилз-ес), къалпсиванбилзан, къалпсиванбилзули, къалпсиванбилзуси, къалпсиванбилзен(къалпсиванбилзена/я); несов.]
казаться фальшивым, фиктивным, лживым, ложным, поддельным. II сов. къалп-сиванбизес.

къалпчи

[къалпчили, къалпчила, къалпчиби;]
фальсификатор, каналья, мошенник;
историяла къалпчиби фальсификаторы истории;
къалпчи ветаэс стать мошенником.

къалпчидеш

[къалпчидешли, къалпчидешла, мн.,]
фальсификатор-ство;
мошенничество;
къалпчидешла гIямулти фальсификаторские ухищрения.

къалхан

[къалханни, къалханна, къалханти; устар.]
щит;
гьаб-убла бургъантала къалхан щит древних воинов.

къалханчебли

[(къалханчевли, къалханчерли) нареч.]
с щитом, закрывшись щитом;
къалханчевли дуравхъес выйти с щитом.

къалханчебси

[(къалханчевси, къалханчерси; къалханчерти, къалханчебти)]
с щитом, закрытый щитом.

къама

[къамали, къамала, ед.]
и мн., конопля;
къамала хъу конопляник, конопляный огород, коноплёвое поле;
къамала гIявадеш конопляное масло.

къама-кья

[къамали, къамала, мн.,]
жареное зерно вперемешку с конопляными семенами (еда).

къамакIучI

[къамакIучIли, къамакIучIла, къамакIучIуни;]
лепёшка с конопляными семечками;
къамакIучI кьибсбарес погрызть лепёшку с конопляными семечками;
см. кьибчIикI.

къамас

[къамасли, къамасла, къамасуни;]
очень твёрдый материал;
къамасла тах тахта из очень твёрдого материала.

къамачи

[къамачили, къамачила, къамачиби;]
разг. анашист.

къамачяка

[къамачякали, къамачякала, къамачякни,]
коноплянка (птица).

къамугь

[къамугьли, къамугьла, къамугьуни; устар.]
конопляник (участок, засеянный коноплёй).

къан

[къанни, къанна, къанани;]
1) главарь, предводитель;
2) пчеломатка.

къанав

[къанавли, къанавла, къанавти;]
канава, траншея;
къанав укъуси роющий канаву.

къанавтар

с канавами, имеющий множество канавок.

къангъа

[къангъали, къангъала, къангъаби;]
диал.
1) деревянная лопатка общественной пекарни;
2) ёмкость.

къанда

1. низкорослый;
къанда адам низкорослый человек, лилипут;
о животных: куцый, кургузый, куцехвостый;
къанда унц куцехвостый бык;
2. в знач. сущ., -ли, -ла, -би;
а) коротыш и коротышка;
карлик, лилипут;
б) о собаке с отрезанным хвостом: кургузая.

къанда

[къандали, къандала, къандаби;]
клоп;
гьанна къандаби камли къаршидиркули сари сейчас клопы встречаются редко.

къандабар

с клопами, с множеством клопов;
клоповый.

къандакъ

[къандакъли, къандакъла, къандакъуни;]
1) обрубок, чурбан;
пень;
вацIализир къандакъуни дучира собрал в лесу обрубки, чурбаны;
2) культя (часть конечности);
кьяшла къандакъ культя ноги.

къантIа

1) короткий, краткий;
къантIа хIева короткая рубашка или короткое платье;
къантIа пикри перен. краткая мысль;
къантIа собрание летучка;
къантIа тупанг обрез;
къантIа хIяка шубейка, полушубок;
къантIа шалбар шорты;
къантIа гIярчумаг плётка;
къантIа къабтан полукафтан;
къантIа ургьур поводок;
къантIа хабар притча;
2) о человеке: низкорослый;
къантIа адам низкорослый человек. Гъайла къантIа вводн. сл. короче говоря. Гьая бухъяна гIяхIси бирар, гъай - къантIа посл. верёвка хороша длинная, речь - короткая.

къантIбарес

[(мн.къантIдар-ес), къантIбариб, къантIбарили, къантIбарибси, къантIбара(къантIбарая); сов.]
укоротить, окоротить, сократить, опустить, отрезать;
обрубить;
подрубить, убавить, урезать;
подстричь;
хIева къантIбарес укоротить платье;
гьуни къантIбарес укоротить дорогу;
буруси къантIбара сократи выступление;
къантIбарибси укороченный;
къантIбарибси учибяхъ дев сложносокращённое слово. II несов. къантIбирес.

къантIбизес

[(мн. къантIдиз-ес), къантIбизур, къантIбизурли, къантIбизурси, къантIбизи(къантIбизира/я); сов.]
показаться коротким, укороченным, сокращённым;
илини хибси уркьули къантIбизур доска, принесённая им, показалась короткой. II несов. къантIбилзес.

къантIбикIес

[(мн.къантIдикI-ес), къантIбикIар, къантIбикIули, къантIбикIуси, къантIбикIен(къантIбикIена/я), III несов.] см. къантIбирес.

къантIбилзес

[(мн. къантIдилз-ес), къантIбилзан, къантIбилзули, къантIбилзуси, къантIбилзен(къантIбилзена/я); несов.]
казаться коротким, укороченным, сокращённым. II сов. къантIбизес.

къантIбирес

[(мн. къантIдир-ес), къантIбиру(къантIбирар), къантIбирули, къантIбируси, къантIбирен(къантIбирена/я); несов.]
1) укорачивать(ся), сокращать(ся), купировать(ся), опускать, отрезать(ся);
белкI къантIбирес сокращать текст;
дехь къантIбирес отрезать балку;
2) не подходить по длине, оказываться коротким;
ил уркьулира къантIбирули саби и эта доска не подходит по длине. II сов. къантIбиэс.

къантIбиубдеш

[къантIбиубдешли, къантIбиубдешла, мн.,]
укороченность, сокращённость;
юбкала къантIбиубдеш укороченность юбки;
докладла къантIбиубдеш сокращённость доклада.

къантIбиэс

[(мн. къантIди-эс), къантIбиуб, къантIбиубли, къантIбиубси, къантIи(къантIира/я), III сов.]
стать короче, укоротиться, сократиться;
убавиться, отпасть;
стянуться;
гьуни къантIбиуб путь сократился;
бурхIни къантIдиуб дни стали короче. II несов. къантIбирес.

къантIдев

[къантIдевли, къантIдевла;]
къантIдугьби;
сокращение, аббревиатура;
хIурпрала къантIдев аббревиатура буквенная;
дугьбала цаибти хIурпразибадси къантIдев аббревиатура из начальных букв слов.

къантIдеш

[къантIдешли, къантIдешла, мн.,]
краткость, сжатость, лаконизм, лаконичность, конспективность;
мгновенность, скоротечность, короткость, односложность;
укороченность, сокращённость;
гъайла къантIдеш краткость речи;
белкIла къантIдеш конспективность записи;
заманала къантIдеш скоротечность времени.

къантIли

[нареч.]
кратко, сокращённо;
вкратце, вскользь;
къантIли гъайикIес говорить кратко;
къантIли лукIес писать сокращённо, конспектировать. КъантIли буралли вводн. сл. словом, говоря кратко, короче говоря.

къантIси

[къантIти]
короткий, краткий, конспективный, односложный, схематический, схематичный;
кургузый;
къантIси белкI заметка, записка, конспект, краткая запись;
къантIси бухIнабуц содержание, краткое содержание;
къантIси вахтла краткосрочный;
къантIси заманала кратковременный;
къантIси программа план;
къантIси совещание планёрка.

къантIсиванбизес

[(мн. къантIсиванбизтивадиз-ес), къантIсиванбизур, къантIсиванбизурли, къантIсиванбизурси, къантIсиванбизи(къантIсиванбизира/я); сов.]
показаться коротким, кратким, конспективным, схематичным, кургузым;
гьаланачи илала лекция къантIсиванбизур сначала его лекция показалась краткой. II несов. къантIсиванбилзес.

къантIсиванбилзес

[(мн. къантIсиванбилзтивандилз-ес), къантIсиванбилзан, къантIсиванбилзули, къантIсиванбилзуси, къантIсиванбилзен(къантIсиванбилзена/я); несов.]
казаться коротким, кратким, конспективным, схематичным, кургузым. II сов. къантIсиванбизес.

къантIтугъ

[къантIтугъли, къантIтугъла, къантIтугъи;]
чёрточка, дефис;
къантIтугъличил лукIуси дев слово, которое пишется через дефис.

къантIукI

[къантIукIли, къантIукIла, къантIукIуни;]
1) короткое ярмо, используемое при молотьбе на току;
2) перен. прост. шутл. коротыш, коротышка;
человек низенького роста;
къантIукIличила хабар сказка о коротышке.

къанч

[къанчли, къанчла;]
къунчри;
1) крест, крестик;
киласала къуббаличибси къанч крест на куполе церкви;
хIябличибси къанч могильный крест;
къанчла журала крестообразный;
2) орден в форме креста;
Георгийла къанч Георгиевский крест;
3) перен. идол, истукан;
къунчрас икрамбирни поклонение идолам.

къанч-сурат

[къанчли, къанчла, къанчуни;]
икона.

къанчав

[къанчавли, къанчавла, мн., устар.]
Евангелие.

къанчличивяхъес

[(къанчличиряхъ-ес; къанчличибяхъ-ес), къанчличивяхъиб, къанчличивяхъили, къанчличивяхъибси, къанчличивяхъя(къанчличивяхъяя), къанчличияхъес, къанчличивяхъни; сов.]
распять. II несов. къанчличиирхъес.

къанчличиирхъес

[(къанчличирирхъ-ес; къанчличибирхъ-ес), къанчличиирхъу, къанчличиирхъули, къанчличиирхъуси, къанчличиирхъен(къанчличиирхъена/я), къанчличиирхъяхъес, къанчличиирхъни; несов.]
распинать. II сов. къанчличивяхъес.

къап

[къапли, къапла;]
къупри;
1) мешок;
кIел къап ризкьила два мешка зерна;
2) кобура, жёсткий чехол;
покрышка, верх;
къаплабад тупанча дурабитIун вынул револьвер из кобуры.

къап-къапли

[нареч.]
мешками;
къапкъапли умцес измерить мешками;
къапкъапли дедес отдать мешками.

къаплан

[къапланни, къапланна, къапланти;]
тигр, тигрица;
къапланна хIер взгляд тигра;
къапланна къел тигриный след;
къапланна гуличевси нарт витязь в тигровой шкуре;
къапланна дурхIя тигрёнок.

къаплизибурцес

[(мн. къаплизидурц-ес), къаплизибурцу, къаплизибурцули, къаплизибурцуси, къаплизибурцен(къаплизибурцена/я), III несов.]
чехлить;
туп къаплизибурцес чехлить пушку. II сов. къаплизибуцес.

къаплизибуцес

[(мн. къаплизидуц-ес), къаплизибуциб, къаплизибуцили, къаплизибуцибси, къаплизибуца(къаплизибуцая), III сов.]
зачехлить. II несов. къаплизибурцес.

къапу

[къапули, къапула; мн.]
(совокуп: -рби);
1) ворота;
урца къапу деревянные ворота;
мегьла къапу железные ворота;
ахъти къапу высокие ворота;
халати къапу большие ворота;
къапу кьяпIдарес закрыть ворота;
къапу кадатес установить ворота;
къапу гьаргдарес открыть ворота;
къапу гIекIес запереть ворота.

къапуста

[къапустали, къапустала, къапустаби;]
капуста;
къапуста убалтес сажать капусту;
къапустала бекIкочан капусты;
къапустала нергъ борщ из капусты (букв. суп из капусты);
къапустала ар кочерыжка.

къапучи

[къапучили, къапучила, къапучиби;]
1) привратник;
гьанна шимазиб къапучиби кали ахIен теперь в аулах не осталось привратников;
2) разг. вратарь;
голкипер;
футболла къапучи футбольный вратарь;
хоккейла къапучи хоккейный голкипер;
машгьурси къапучи знаменитый вратарь.

къапучиварес

[(къапучирар-ес), къапучивариб, къапучиварили, къапучиварибси, къапучивара(къапучиварая), I, сов.]
сделать вратарём, голкипером;
илала узи къапучивариб его брата сделали вратарём. II несов. къапучиирес.

къапучидеш

[къапучидешли, къапучидешла, мн.,]
занятие, профессия вратаря, голкипера;
къапучидеш дузахъес быть вратарём.

къапучиирес

[(къапучирир-ес), къапучииру(къапучиар), къапучиирули, къапучиируси, къапучиирен(къапучиирена/я), I, несов.]
делать (становиться) вратарём, голкипером. II сов. къапучииэс.

къапучииэс

[(къапучири-эс), къапучиуб, къапучиубли, къапучиубси, къапучии, I, сов.]
стать вратарём, голкипером;
илис къапучииэс дигули сай он хочет стать вратарём. II несов. къапучиирес.

къара

1. а) чёрный;
см. цIудара;
б) сильный;
къара нарт сильный нарт;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, ед., (КЪ проп. имя собств. муж.) Кара.

къара

[къарали, къарала, къараби;]
пики;
къарала дама дама пик.

къарабагъ

1. -ли, -ла, -уни;
лошадь;
скакун;
2. в знач. прил. карабахский;
къарабагъ дубри карабахское нагорье;
къарабагъ урчи карабахский скакун.

къарабагълан

[къарабагъланни, къарабагъланна, къарабагъланти;]
карабахец (житель Нагорного Карабаха).

къарабяхI

[къарабяхIли, къарабяхIла, къарабяхIуни;]
1) о животном: черномордая;
къарабяхI хя черномордая собака;
2) бран. о женщине: злая, как собака.

къараваш

[къаравашли, къаравашла, къаравашуни;]
прислуга, прислужник, лакей, слуга, служанка;
лерилра гIямру къаравашли деркIиб всю жизнь провёл прислужником;
хабарлизирадси къараваш прислуга из сказки.

къаравашбарес

[(къаравашвар-ес, къаравашрар-ес), къаравашбариб, къаравашбарили, къаравашбарибси, къаравашбара(къаравашбарая);]
IIIмн.;
сов. сделать лакеем, слугой, холопом, служанкой. II несов. къаравашбирес.

къаравашбирес

[(къаравашир-ес, къаравашрир-ес), къаравашбиру(къаравашбирар), къаравашбирули, къаравашбируси, къаравашбирен(къаравашбирена/я);]
IIIмн.;
несов. делать (становиться) слугой, служанкой. II сов. къаравашбиэс.

къаравашбиэс

[(къараваши-эс, къаравашри-эс), къаравашбиуб, къаравашбиубли, къаравашбиубси, къараваши;]
IIIмн.;
сов. стать слугой, служанкой. II несов. къаравашбирес.

къаравашдеш

[къаравашдешли, къаравашдешла, мн.,]
работа слуги, служанки;
къаравашдешдирес работать служанкой.

къаравашси

[къаравашти]
работающий (являющийся) слугой, служанкой.

къарагъач

[къарагъачли, къарагъачла, къарагъачуни;]
карагач (дерево).

къаракалпак

1. каракалпакский;
къаракалпак мез каракалпакский язык;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, -уни;
каракалпак и каракалпачка (представители основного населения Каракалпакии).

къаракалпаклан

[къаракалпакланни, къаракалпакланна, къаракалпакланти;]
каракалпак и каракалпачка;
см. къаракалпак.

къаракалпакунала

1. род. п. от мн. къаракалпак;
2. в знач. прил. каракалпакский;
къаракалпакунала делхъ каракалпакский танец;
см. къаракалпак, къаракалпаклан.

къаралди

[къаралдили, къаралдила;]
къаралдлуми;
1) тёмное пятно, тень;
силуэт, очертание;
мираж;
итмадан дудешла къаралди багьурра сразу же узнал силуэт отца;
заклизиб шагьарла къаралди багьарбиуб в небе появился мираж города;
2) призрак, привидение;
буркьа кIялгIялизирти къаралдлуми привидения в старом замке.

къаралди-сурат

[къаралдили, къаралдила, къаралдиуни;]
1) мираж;
бацIавлахъличибси къаралдисурат мираж в пустыне;
2) перен. обманчивый призрак, нечто кажущееся;
талихIла къаралдисурат мираж счастья.

къаралдиарес

[къаралдиарар, къаралдиарули, къаралдиаруси, къаралдиарен(къаралдиарена/я); несов.]
1) превращаться в силуэт, очертание, мираж;
гъагул села-сабил къаралдиарули саби облако превращается в силуэт чего-то;
2) превращаться в привидение, призрак. II сов. къаралдиаэс.

къаралдиаэс

[къаралдиаур, къаралдиаурли, къаралдиаурси, къаралдиаи(къаралдиаира/я); сов.]
1) превратиться в силуэт, очертание, мираж;
2) превратиться в привидение, призрак. II несов. къаралдиарес.

къаранчикъ

[къаранчикъли, къаранчикъла, къаранчикъуни;]
1) пограничный (межевой) знак, символ;
къаркъала къаранчикъ пограничный (межевой) знак (столб) из камня;
2) разг., народ. пугало, чучело;
хъула дайлаб къаранчикъ тIашли саби пугало стоит в центре огорода;
3) перен., разг. о человеке с отпугивающей, отталкивающей внешностью;
адамли адам ахIен, къаранчикъли - къаранчикъ человек не человек, пугало не пугало.

къарапул

[къарапулли, къарапулла, къарапулти;]
медная монета;
разг. медяк, къуруш къарапултас барсбариб рубль разменял на медяки.

къарапуллизиагар

[къарапуллизиагарти]
о ком, о чём: бросовый, негодящий, никуда не годный, не стоящий медяка;
къарапуллизиагар секIал бросовая вещь;
къарапуллизиагар адам никуда не годный человек.

къарауйчиб

[(къарауйчибчив, къарауйчибчир) нареч.]
на карауле, на посту;
охраняя;
къарауйчиб биэс быть на посту, охранять;
ВатIанна дазурбас къарауйчиб охраняя границы Родины.

къарауйчибси

[(къарауйчибсичивси, къарауйчибсичирси; къарауйчибсичибти, къарауйчибсичирти)]
постовой, часовой;
находящийся на посту;
къарауйчибсичивси ургъан воин-постовой.

къараул

[къараулли, къараулла, къараулти;]
1) пост;
охранение;
вацIализибси къараул охранение в лесу;
2) охранник, страж, часовой;
конвоир, надзиратель;
туснакъла къараул надзиратель тюрьмы;
къараулли узули сай работает охранником;
3) сторож, караул;
разг. караульщик;
вацIала къараул сторож леса, лесник;
4) перен. бережливый, заботливый человек;
тухтур - арадешла къараул врач - сторож здоровья.

къараулагар

[къараулагарти]
не охраняемый, не имеющий охранения, охраны;
къараулагар идара учреждение без охраны.

къараулагардеш

[къараулагардешли, къараулагардешла, мн.,]
отсутствие охранения, охраны.

къараулбарес

[(къараулвар-ес, къараулрар-ес; къараулдар-ес), къараулбариб, къараулбарили, къараулбарибси, къараулбара(къараулбарая); сов.]
1) покараулить, посторожить;
последить, подкараулить;
присмотреть;
къараулбарес узила ярга саби пришёл черед посторожить брату;
2) сделать караульным, сторожем, часовым. II несов. къараулбирес.

къараулбизес

[(къараулиз-ес, къараулриз-ес; къараулдиз-ес), къараулбизур, къараулбизурли, къараулбизурси, къараулбизи(къараулбизира/я); сов.]
посторожить, подстеречь, последить, покараулить, стать на караул;
урехи гьанаурли, неш бецI пукьалис къараулбизур почуяв недоброе, волчица стала караулить у норы;
жагьил бургъантачи дазулис къараулбизахъес хъарбариб молодым воинам поручили посторожить границу;
букIунала къушлав ну бегI гьалав къараулизурра на стойбище чабанов я впервые встал на караул;
неш рурсилис къараулризур мать последила за дочерью. II несов. къараулбилзес.

къараулбикIес

[(къарауликI-ес, къараулрикI-ес; къараулдикI-ес), къараулбикIар, къараулбикIули, къараулбикIуси, къараулбикIен(къараулбикIена/я); несов.] см. къараулбирес.

къараулбилзес

[(къараулилз-ес, къараулрилз-ес; къараулбилздил-з-ес), къараулбилзан, къараулбилзули, къараулбилзуси, къараулбилзен(къараулбилзена/я); несов.]
сторожить, караулить, становиться на караул;
илди яргали къараулбилзути саби они по очереди становятся на караул. II сов. къараулбизес.

къараулбирес

[(къараулир-ес, къараулрир-ес; къараулдир-ес), къараулбиру(къараулбирар), къараулбирули, къараулбируси, къараулбирен(къараулбирена/я); несов.]
1) караулить, сторожить, надзирать, охранять, следить;
къараулбируси хя собака, которая сторожит;
къараулбируси организация охранная организация;
2) делать (становиться) караульным, сторожем, часовым. II сов. къараулбиэс.

къараулбиэс

[(къараули-эс, къараулри-эс; къараулди-эс), къараулбиуб, къараулбиубли, къараулбиубси, къараули(къараулира/я); сов.]
стать караульным, сторожем, часовым;
унра школализив къараулиуб сосед стал сторожем в школе. II несов. къараулбирес.

къараулбиэс

[(къараули-эс, къараулри-эс; къараулди-эс), къараулиб, къараулили, къараулибси, къараули(къараулира/я); сов.]
посторожить, подстеречь, последить, покараулить;
см. къараулбизес. II несов. къараулбирес.

къараулдеш

[къараулдешли, къараулдешла, мн.,]
1) охрана;
гузетла къараулдеш набчи хъархIедири, ну гIямрули виштIалири ночную охрану лошадей мне не поручали, я был маленьким;
къараулдеш дузахъес патрулировать;
2) контроль;
хIянчила чебкадси къараулдеш контроль за работой;
ярагъла чебкадси къараулдеш контроль над вооружениями.

къараулдешагар

[къараулдешагарти]
1) не имеющий охраны, неохраняемый;
2) не имеющий контроля, бесконтрольный.

къараулдешбарес

[(мн. къараулдешдар-ес), къараулдешбариб, къараулдешбарили, къараулдешбарибси, къараулдешбара(къараулдешбарая); сов.]
1) подежурить, посторожить, постеречь, последить, покараулить;
илини сунела анхълис къараулдешбариб он посторожил свой сад;
2) проконтролировать;
бригадала хIянчилис къараулдешбарес проконтролировать работу бригады. II несов. къараулдешбирес.

къараулдешбирес

[(мн. къараулдешдир-ес), къараулдешбиру, къараулдешбирули, къараулдешбируси, къараулдешбирен(къараулдешбирена/я); несов.]
1) дежурить, сторожить, стеречь, следить, караулить;
анхълис къараулдешбируси ухъна старик, который сторожит сад;
2) контролировать;
дурхIнала белчIудилис къараулдешбирес контролировать учёбу детей. II сов. къараулдешбарес.

къараулдешла

1. род. п. от къараулдеш;
2. в знач. прил. а) сторожевой;
къараулдешла къубба-кьаси сторожевая вышка;
къараулдешла гами сторожевой корабль;
б) контрольный;
къараулдешла комиссия контрольная комиссия.

къараулси

[къараулти]
охраняющий, являющийся караульным, охранником, сторожем;
находящийся на посту;
анхълис къараулси охраняющий сад;
институтлис къараулси являющийся охранником института.

къараулхана

[къараулханали, къараулханала, къараулханаби;]
разг. сторожка;
дугелила къараулхана ночная сторожка.

къараулчи

[къараулчили, къараулчила, къараулчиби;]
1) сторож, охранник;
караульщик, караульщица;
мурулра хьунулра школализиб къараулчиби саби муж и жена являются сторожами школы;
2) страж, караул, караульный, часовой;
къараулчиби барсбарни смена часовых.

къараулчиварес

[(къараулчирар-ес), къараулчивариб, къараулчиварили, къараулчиварибси, къараулчивара(къараулчиварая), I, сов.]
1) сделать (назначить) охранником, сторожем;
узи заводла къараулчивариб брата назначили сторожем завода;
2) сделать (назначить) часовым, караульным. II несов. къараулчиирес.

къараулчидеш

[къараулчидешли, къараулчидешла, мн.,]
караул, охрана.

къараулчиирес

[(къараулчирир-ес), къараулчииру(къараулчиар), къараулчиирули, къараулчиируси, къараулчиирен(къараулчиирена/я), I, несов.]
1) делать (становиться) охранником, сторожем;
гьанна ил предприятиелизив къараулчиар теперь он станет охранником в предприятии;
2) делать (становиться) часовым, караульным. II сов. къараулчииэс.

къараулчииэс

[(къараулчири-эс), къараулчиуб, къараулчиубли, къараулчиубси, къараулчии, I, сов.]
1) стать охранником, сторожем;
2) стать часовым, караульным;
ил ургъан савлиличивад къараулчиуб этот воин с утра стал часовым. II несов. къараулчиирес.

къарачай

1. карачаевский;
къарачай мез карачаевский язык;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, -ти;
карачаевец и карачаевка (представители основного населения Карачаево-Черкесии).

къарачайлан

[къарачайланни, къарачайланна, къарачайланти;]
карачаевец и карачаевка;
см. къарачай.

къарачайтала

1. род. п. от мн. къарачай;
2. в знач. прил. карачаевский;
къарачайтала делхъ карачаевский танец;
см. къарачай.

къаргъ

[къаргъли, къаргъла;]
къургъи;
журавль;
къаргъла духъяна кьяшми длинные ноги журавля;
закиб къур-гъала хIябмуз журавлиный клин в небе.

къардар

1. -ли, -ла, мн., качание, шатание, болтание;
прост. вихляние;
столла кьяшмала къардар шатание ног стола;
бержибсила къардар шатание пьяного;
2. первая часть сложных слов со знач. «покачать, пошатать»: къардарбарес покачать, къардарбикIес шататься и т.д.

къардарбарес

[(къардарвар-ес, къардаррар-ес; къардардар-ес), къардарбариб, къардарбарили, къардарбарибси, къардарбара(къардарбарая); сов.]
покачать, пошатать, потрясти;
чи-биалра, хъуцIруми дуцили, къардарварес потрясти за плечи кого-нибудь. II несов. къардарбирес.

къардарбикIес

[(къардарикI-ес, къардаррикI-ес; къардарбикIди- кI-ес), къардарбикIар, къардарбикIули, къардарбикIуси, къардарбикIен(къардарбикIена/я); несов.]
качаться, шататься, неустойчиво стоять;
бара гьалабван акIубси къача кьарличиб къардарбикIулри только что родившийся телёнок неустойчиво стоял на траве;
бухънаби къардарбикIули, аркьулри аксакалы шли, шатаясь.

къардарбирес

[(къардарир-ес, къардаррир-ес; къардардир-ес), къардарбиру(къардарбирар), къардарбирули, къардарбируси, къардарбирен(къардарбирена/я); несов.]
качать(ся), шатать(ся), трясти(сь);
илала кьяшми къардардирули сари его ноги шатаются. II сов. къардарбиэс.

къардарбиэс

[(къардари-эс, къардарри-эс; къардарди-эс), къардарбиуб, къардарбиубли, къардарбиубси, къардари(къардарира/я); сов.]
покачнуться, пошататься, потрястись;
см. къардарбухъес. II несов. къардарбирес.

къардарбулхъес

[(къардарулхъ-ес, къардаррулхъ-ес; къардардулхъ-ес), къардарбулхъан, къардарбулхъули, къардарбулхъуси, къардарбулхъен(къардарбулхъена/я); несов.]
покачиваться;
илди, урга-ургади, къардарбулхъулри они, время от времени, покачивались;
ца пигьала бержаллира, ил къардаррулхъули сари она покачивается и после одной рюмки. II сов. къардарбухъес.

къардарбухъес

[(къардарухъ-ес, къардаррухъ-ес; къардарбухъду-хъ-ес), къардарбухъун, къардарбухъи, къардарбухъунси, къардарбухъен(къардарбухъена/я); сов.]
покачнуться, пошатнуться;
мерсличибли хъали къардарбухъун от землетрясения дом покачнулся;
рамсурси рухъна къардаррухъун ва карикиб уставшая старушка покачнулась и упала. II несов. къардарбулхъес.

къардарси

[къардарти]
шаткий, неустойчивый;
къардарси тIал шаткий столб;
къардарси баша шаткая походка.

къардаръала

[къардаръалали, къардаръалала, мн.,] см. къардар.

къардаш

[къардашли, къардашла, къардашуни;]
приятель;
товарищ;
илра нура къардашунира мы с ним приятели.

къардашбарес

[(къардашварес, къардашрар-ес; къардашдарес), къардашбариб, къардашбарили, къардашбарибси, къардашбара(къардашбарая); сов.]
сделать друзьями, сдружить;
см. гьалмагъбарес. II несов. къардашбирес.

къардашбирес

[(къардашир-ес, къардашрир-ес; къардашдир-ес), къардашбиру(къардашбирар), къардашбирули, къардашбируси, къардашбирен(къардашбирена/я); несов.]
делать (становиться) друзьями;
см. гьалмагъбирес. II сов. къардашбиэс.

къардашбиэс

[(къардаши-эс, къардашри-эс; къардашди-эс), къардашбиуб, къардашбиубли, къардашбиубси, къардаши(къардашира/я); сов.]
стать друзьями, сдружиться;
см. гьалмагъбиэс. II несов. къардашбирес.

къардашдеш

[къардашдешли, къардашдешла, мн.,]
дружба;
см. гьалмагъдеш.

къардашси

[къардашти]
являющийся другом, приятелем;
см. гьалмагъси.

къардбикIес

[(къардикI-ес, къардрикI-ес; къарддикI-ес), къардбикIар, къардбикIули, къардбикIуси, къардбикIен(къардбикIена/я); несов.]
качаться, шататься, иметь неустойчивое движение;
спотыкаться;
бухъна унц къардбикIули саби старый вол спотыкается.

къардбулхъес

[(къардулхъ-ес, къардрулхъ-ес; къарддулхъ-ес), къардбулхъан, къардбулхъули, къардбулхъуси, къардбулхъен(къардбулхъена/я); несов.]
1) покачиваться, проявлять неустойчивость;
спотыкаться;
ил бархьси гьуйчирра къардрулхъули сари она спотыкается и на ровной дорожке;
2) перен. делать ошибку в жизни, совершать проступок;
цаца-хIели гIякьлукартира балли къардбулхъан иногда и мудрецы делают ошибки в жизни. Авал кьяш леркъира, цацахIели урчира къардбулхъан погов. имея четыре ноги, и лошадь порою спотыкается. II сов. къардбухъес.

къардбухъес

[(къардухъ-ес, къардрухъ-ес; къарддухъ-ес), къардбухъун, къардбухъи, къардбухъунси, къардбухъен(къардбухъена/я); сов.]
1) покачнуться, пошатнуться, проявить неустойчивость;
урчи къардбухъес засечься;
гIеветикили къардухъес споткнуться и спотыкнуться;
оступиться;
миъличиб урчи къардбухъун лошадь покачнулась на льду;
ухънара рухънара барх къардбухъун старик и старуха вместе пошатнулись;
2) перен. сделать ошибку в жизни, ошибиться, совершить проступок;
ил сунела гIямрулизив чуйнара къардухъун он не раз ошибался в жизни. Хьунул адам къардрухъалли, гIяйибти дахъал диру погов. если женщина совершит ошибку в жизни, упрёков будет больше. II несов. къардбулхъес.

къари

[къарили, къарила, къариби;]
1) разг., пренебр. кляча;
къари бамсурли саби кляча устала;
2) перен., неодобр. о ворчливых, сварливых стариках: карга;
разг. брюзга, ворчун, ворчунья;
ухъна къари сварливый старик, брюзга;
рухъна къари сварливая старушка, ворчунья, старая карга.

къаришдибарес

[(къаришдивар-ес, къаришдирар-ес; къаришдидар-ес), къаришдибариб, къаришдибарили, къаришдибарибси, къаришдибара(къаришдибарая); сов.]
уготовить, приготовить, подготовить;
кьисматли къаришдибарибси гьалабиз преграда, уготованная судьбой. II несов. къаришдибирес.

къаришдибикIес

[(къаришдиикI-ес, къаришдирикI-ес; къаришдибикIди-кI-ес), къаришдибикIар, къаришдибикIули, къаришдибикIуси, къаришдибикIен(къаришдибикIена/я); несов.] см. къаришдибирес.

къаришдибикес

[(къаришдиик-ес, къаришдирик-ес; къаришдидик-ес), къаришдибикиб, къаришдибикили, къаришдибикибси, къаришдибики(къаришдибикира/я); сов.]
встретиться, повстречаться, столкнуться, сойтись;
попасться;
илис пергер хьунул къаришдирикиб ему попалась прекрасная жена. II несов. къаришдибиркес.

къаришдибирес

[(къаришдиир-ес, къаришдирир-ес; къаришдидир-ес), къаришдибиру(къаришдибирар), къаришдибирули, къаришдибируси, къаришдибирен(къаришдибирена/я); несов.]
уготавливать, приготавливать, подготавливать;
чис-биалра кьудкьуси кьисмат къаришдибирес уготавливать кому-нибудь горькую участь. II сов. къаришдибиэс.

къаришдибиркес

[(къаришдиирк-ес, къаришдирирк-ес; къаришдидирк-ес), къаришдибиркур, къаришдибиркули, къаришдибиркуси, къаришдибиркен(къаришдибиркена/я); несов.]
встречаться, сталкиваться, сходиться;
попадаться;
гIямрулизиб се-дигара къаришдибиркур в жизни встречается что-угодно. II сов. къаришдибикес.

къаришдибирхъес

[(къаришдиирхъ-ес, къаришдирирхъ-ес; къаришдидирхъ-ес), къаришдибирхъур, къаришдибирхъули, къаришдибирхъуси, къаришдибирхъен(къаришдибирхъена/я), къаришдибирхъяхъес, къаришдибирхъни; несов.] см. къаришдибиркес. II сов. къаришдибяхъес.

къаришдибиэс

[(къаришдии-эс, къаришдири-эс; къаришдиди-эс), къаришдибиуб, къаришдибиубли, къаришдибиубси, къаришдии(къаришдиира/я); сов.] см. къаришдибикес. II несов. къаришдибирес.

къаришдибяхъес

[(къаришдивяхъ-ес, къаришдиряхъ-ес; къаришдидяхъ-ес), къаришдибяхъиб, къаришдибяхъили, къаришдибяхъибси, къаришдибяхъи(къаришдибяхъира/я), къаришдияхъес, къаришдибяхъни; сов.] см. къаришдибикес. II несов. къаришдибирхъес.

къаркъа

[къаркъали, къаркъала;]
къаркъуби;
1) камень;
мармар къаркъа мрамор (букв. мрамор камень);
къаркъаван кабилзес каменеть, становиться как камень;
къаркъала га каменный уголь;
къаркъаличи шурбухъунси окаменелый;
къаркъуба итес бросаться камнями;
2) плотное образование из солей;
урцецуназирти къаркъуби камни в почках;
3) мн. кости, игральные костяшки;
шешбешла къаркъа костяшки для игры в нарды;
4) перен., разг. крепкий человек;
къаркъала бутIагъуна, мурул адам мужчина, будто осколок камня.

къаркъа-гIянжи

[къаркъали, къаркъала, мн.,]
камень и глина;
см. гIянжи-къаркъа.

къаркъаарес

[къаркъаарар, къаркъаарули, къаркъааруси, къаркъаарен(къаркъаарена/я), III несов.]
превращаться в камень, окаменевать. II сов. къаркъааэс.

къаркъааэс

[къаркъааур, къаркъааурли, къаркъааурси, къаркъааи(къаркъааира/я), III сов.]
превратиться в камень, окаменеть;
къаркъааурти вулканна палда окаменевший вулканический пепел. II несов. къаркъаарес.

къаркъадилтI

[къаркъадилтIли, къаркъадилтIла, къаркъадилтIуни;]
редко каменоломня;
сагаси къаркъадилтI новая каменоломня.

къаркъакарес

[къаркъакарар, къаркъакарули, къаркъакаруси, къаркъакарен(къаркъакарена/я), III несов.]
1) превращаться в камень, окаменевать;
гIянжи къаркъакарули саби глина каменеет;
2) перен. каменеть;
кахдешли къаркъакарес каменеть от ужаса. II сов. къаркъакаэс.

къаркъакаурдеш

[къаркъакаурдешли, къаркъакаурдешла, мн.,]
окаменелость;
бухъалализибадси къаркъакаурдеш окаменелость из растения;
хIерла къаркъакаурдеш перен. окаменелость взора.

къаркъакаэс

[къаркъакаур, къаркъакаурли, къаркъакаурси, къаркъакаи(къаркъакаира/я), III сов.]
1) превратиться в камень, окаменеть;
къаркъакаурти лигуби окаменелые кости;
2) перен. окаменеть, стать безжизненным или безжалостным;
къаркъакаурти хIял-тIабигIят характер, ставший безжалостным. II несов. къаркъакарес.

къаркъмуц

[къаркъмуцли, къаркъмуцла, къаркъмуцуни;]
катапульта.

къаркъубар

каменистый, кремнистый;
къаркъубар гIянжи каменистая почва;
къаркъубар мер кремнистое место.

къаркъубардеш

[къаркъубардешли, къаркъубардешла, ед.,]
каменистость;
дубуртала къаркъубардеш каменистость гор.

къаркъубаубурцес

[(къаркъубауурц-ес, къаркъубаурурц-ес; къаркъубаудурц-ес), къаркъубаубурцу, къаркъубаубурцули, къаркъубаубурцуси, къаркъубаубурцен(къаркъубаубурцена/я); несов.]
1) накрывать обвалом из камней;
2) закидывать камнями. II сов. къаркъубаубуцес.

къаркъубаубуцес

[(къаркъубаууц-ес, къаркъубауруц-ес; къаркъубаудуц-ес), къаркъубаубуциб, къаркъубаубуцили, къаркъубаубуцибси, къаркъубаубуца(къаркъубаубуцая); сов.]
1) накрыть обвалом из камней;
2) закидать камнями. II несов. къаркъубаубурцес.

къаркъутI

[къаркъутIли, къаркъутIла, къаркъутIуни;]
праща;
къаркъутIуназибад къаркъуба иртес метать камни из пращей. КъаркъутIла хъали ложе пращи (букв. дом пращи).

къаркъутIчи

[къаркъутIчини, къаркъутIчила, къаркъутIчиби,]
пращник.

къарлав

[къарлавли, къарлавла, къарлавти;]
палочка (для очищения лемеха сохи от прилипшей во время пахоты глины или травы);
мигла къарлав дубовая палочка.

къармакъ

[къармакъли, къармакъла, къармакъуни;]
1) крюк, крючок;
къармакълизи бялихъван викиб попался, как рыба на крючок;
2) удочка;
сунени барибси къармакъ самодельная удочка;
къармакъличил бялихъ буцес поймать рыбу удочкой;
3) лапа (инструмента);
лабарла къармакъ лапа якоря.

къармакъличилси

[(мн. къармакъличилсиуначилти)]
1) с крюком, с крючком;
2) с удочкой;
къармакъличилсиуначилти бялихъчиби рыбаки с удочками;
3) лапчатый.

къармукъ

: къармукъ чай калмыцкий чай;
нешли къармукъ чяй дариб мама приготовила калмыцкий чай.

къарсакъ

[къарсакъли, къарсакъла, къарсакъуни; устар.]
просо;
см. мучи.

къарт

[къартли, къартла, къартани;]
в сказках: злой колдун;
см. вагьиг.

къартхIякул

[къартхIякулли, къартхIякулла;]
къартхIякли;
лопух.

къарцин

1) кр. прил. от къарцинси;
пустой, безжизненный;
къарцин авлахъ пустое, безжизненное поле;
2) бедный, обездоленный;
къарцин яшав бедный быт;
къарцин гIямру обездоленная жизнь;
3) первая часть сложных слов со знач. «обездолить;
нищать»: къарцинбарес обездолить, къарцинбиэс обнищать и т.д.

къарцинбалтес

[(къарцинвалт-ес, къарцинралт-ес; къарциндалт-ес), къарцинбалта, къарцинбалтули, къарцинбалтуси, къарцинбалтен(къарцинбалтена/я); несов.] см. къарцинбирес. II сов. къарцинбатес.

къарцинбарес

[(къарцинвар-ес, къарцинрар-ес; къарциндар-ес), къарцинбариб, къарцинбарили, къарцинбарибси, къарцинбара(къарцинбарая); сов.]
обездолить, опустошить, лишить состояния;
юрт къарцинбарес лишить дом состояния, опустошить;
адамти къарцинбарес обездолить людей, лишить состояния. II несов. къарцинбирес.

къарцинбатес

[(къарцинват-ес, къарцинрат-ес; къарциндат-ес), къарцинбатур, къарцинбатурли, къарцинбатурси, къарцинбати(къарцинбатира/я); сов.] см. къарцинбарес. II несов. къарцинбалтес.

къарцинбизес

[(къарциниз-ес, къарцинриз-ес; къарциндиз-ес), къарцинбизур, къарцинбизурли, къарцинбизурси, къарцинбизи(къарцинбизира/я); сов.]
показаться обездоленным, опустошённым, лишённым состояния;
илала гIямру къарциндизур его жизнь показалась обездоленной. II несов. къарцинбилзес.

къарцинбикIес

[(къарциникI-ес, къарцинрикI-ес; къарциндикI-ес), къарцинбикIар, къарцинбикIули, къарцинбикIуси, къарцинбикIен(къарцинбикIена/я); несов.] см. къарцинбирес.

къарцинбилзес

[(къарцинилз-ес, къарцинрилз-ес; къарциндилз-ес), къарцинбилзан, къарцинбилзули, къарцинбилзуси, къарцинбилзен(къарцинбилзена/я); несов.]
казаться обездоленным, опустошённым, лишённым состояния. II сов. къарцинбизес.

къарцинбирес

[(къарцинир-ес, къарцинрир-ес; къарциндир-ес), къарцинбиру(къарцинбирар), къарцинбирули, къарцинбируси, къарцинбирен(къарцинбирена/я); несов.]
опустошать(ся);
обездоливать(ся), лишать(ся) состояния;
нищать;
адамти кьисматли къарцинбирули саби перен. судьба обездоливает людей. II сов. къарцинбиэс.

къарцинбиубдеш

[(къарциниубдеш, къарцинриубдеш; къарциндиубдеш), къарцинбиубдешли, къарцинбиубдешла, ед.]
и мн., обездоленность, опустошённость, нищенство.

къарцинбиэс

[(къарцини-эс, къарцинри-эс; къарцинди-эс), къарцинбиуб, къарцинбиубли, къарцинбиубси, къарцини(къарцинира/я); сов.]
опустошиться, лишиться состояния, остаться без ничего;
убла пачалихъ бехъубли гIергъи, бахъал къарцинбиуб после распада прежнего государства, многие остались без ничего. II несов. къарцинбирес.

къарциндеш

[къарциндешли, къарциндешла, мн.,]
опустошение, опустошённость;
бедность;
нищета, нищенство;
къарциндешли кьакьабакIахъибти халкь измученные нищетой люди.

къарцинни

[нареч.]
обездоленно, опустошённо;
бедно, убого;
къарцинни хIериэс къиянни саби трудно жить убого;
къарцинни гIямру дуркIес нищенствовать.

къарцинси

[къарцинти]
опустошённый;
обездоленный, бедный, неимущий;
къарцинси хъалибарг обездоленная, бедная семья.

къарчигъа

[къарчигъали, къарчигъала, къарчигъаби;]
1) сокол, сапсан, кобчик;
къарчигъала хIер соколиный взгляд;
къарчигъа - уктемси арцан сокол - гордая птица;
2) ястреб.

къаршибарес

[(къаршивар-ес, къарширар-ес; къаршидар-ес), къаршибариб, къаршибарили, къаршибарибси, къаршибара(къаршибарая); сов.]
уготовить, приготовить, подготовить. Дила Аллагь, гIур дила халкьличи ишгъуна балагь къаршимабирид благопож. о Аллах, больше не уготовь моему народу такого бедствия. II несов. къаршибирес.

къаршибикес

[(къаршиик-ес, къарширик-ес; къаршидик-ес), къаршибикиб, къаршибикили, къаршибикибси, къаршибики(къаршибикира/я); сов.]
встретиться, повстречаться, сойтись, съехаться, столкнуться;
наткнуться, натолкнуться;
случиться;
унруби гьуйчиб къаршибикиб соседи встретились на дороге;
кьалтийчиб мушлукьяби къаршибикиб на ковре борцы столкнулись;
къаршибикни совпадение. II несов. къаршибиркес.

къаршибирес

[(къаршиир-ес, къарширир-ес; къаршидир-ес), къаршибиру(къаршибирар), къаршибирули, къаршибируси, къаршибирен(къаршибирена/я); несов.]
уготавливать, приготавливать, подготавливать;
навязывать(ся), напрашиваться;
попадаться, доводиться;
ил балагь къаршибирар или, гьанхIебирки не думал, что будет уготована эта напасть. II сов. къаршибиэс.

къаршибиркес

[(къаршиирк-ес, къарширирк-ес; къаршибиркдир-к-ес), къаршибиркур, къаршибиркули, къаршибиркуси, къаршибиркен(къаршибиркена/я); несов.]
встречаться, сталкиваться;
цакурсланти гьардус къаршибиркес вягIдалабиуб однокурсники договорились ежегодно встречаться. II сов. къаршибикес.

къаршибирхъес

[(къаршиирхъ-ес, къарширирхъ-ес; къаршидирхъ-ес), къаршибирхъур, къаршибирхъули, къаршибирхъуси, къаршибирхъен(къаршибирхъена/я), къаршибирхъяхъес, къаршибирхъни; несов.] см. къаршибирес. II сов. къаршибяхъес.

къаршибиэс

[(къаршии-эс, къаршири-эс; къаршиди-эс), къаршибиуб, къаршибиубли, къаршибиубси, къаршии(къаршиира/я); сов.]
встретиться, повстречаться, столкнуться, сойтись;
попасться;
дила кьисмат, дила душмайчи къаршии поэт. судьба моя, повстречайся с врагом моим. II несов. къаршибирес.

къаршибурцес

[(къаршиурц-ес, къарширурц-ес; къаршидурц-ес), къаршибурцу, къаршибурцули, къаршибурцуси, къаршибурцен(къаршибурцена/я); несов.]
противопоставлять, сопоставлять, сравнивать, соотносить;
ца гIялимла пикри итиллайчил къаршибурцес противопоставлять выводы одного учёного выводам другого. II сов. къаршибуцес.

къаршибуц

[къаршибуцли, къаршибуцла, къаршибуцуни;]
антитеза, противопоставление. Къаршибуцла союз грам. противительный союз.

къаршибуцагар

[къаршибуцагарти]
без противопоставления, не имеющий антитезы.

къаршибуцес

[(къаршиуц-ес, къаршируц-ес; къаршидуц-ес), къаршибуциб, къаршибуцили, къаршибуцибси, къаршибуца(къаршибуцая); сов.]
противопоставить, сопоставить, сравнить, соотнести;
диркьала кьар дубурталайчил къаршидуца сравни степную траву с горной;
кIел студент дагьрила шайчиб къаршибуцая сопоставьте двух студентов по степени сознательности. II несов. къаршибурцес.

къаршибуцни

[(мн. къаршидуцни)]
1. масд. от къаршибуцес;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, ед. и мн., сравнение, сопоставление;
бикьрумала баянти къаршидуцни сопоставление показаний свидетелей.

къаршибяхъ

[къаршибяхъли, къаршибяхъла, къаршибяхъуни;]
случай, оказия, неожиданность;
гIяхIси къаршибяхъ удобный случай. Къаршибяхъла гIядатла поэзия лит. оказиональная обрядовая поэзия.

къаршибяхъес

[(къаршивяхъ-ес, къарширяхъ-ес; къаршибяхъдя-хъ-ес), къаршибяхъиб, къаршибяхъили, къаршибяхъибси, къаршибяхъи(къаршибяхъира/я), къаршияхъес, къаршибяхъни; сов.]
1) попасть(ся), угораздить;
нарваться, довестись;
стукнуть;
къаршибяхъиб гьатIи итхIели вацIализи укьес угораздило же пойти тогда в лес;
илавра ца балагьличи къаршивяхъира и там нарвался на одно несчастье;
2) представиться. II несов. къаршибирхъес.

къаршидев

[къаршидевли, къаршидевла;]
къаршидугьби;
линг. антоним.

къаршидеш

[къаршидешли, къаршидешла, ед.]
и мн.,
1) возражение, протест;
къаршидеш балахъес протестовать;
къаршидеш дагьахъни протест;
къаршидеш далахъан протестант;
2) отпор, сопротивление, противодействие;
душмайс къаршидеш чедаахъиб оказали врагу сопротивление;
3) перен. неприязненность, враждебность;
тухумтала ургар къаршидеш дакIудухъун между родственниками возникла неприязненность.

къаршидешдарес

[къаршидешдариб, къаршидешдарили, къаршидешдарибси, къаршидешдара(къаршидешдарая); сов.]
дать отпор;
оказать сопротивление, противодействие;
противостоять;
душмайс чIумати къаршидешдариб оказал жёсткое сопротивление врагу;
къаршидешдарни отпор, противодействие. II несов. къаршидешдирес.

къаршидешдирес

[къаршидешдиру, къаршидешдирули, къаршидешдируси, къаршидешдирен(къаршидешдирена/я); несов.]
противиться, протестовать, противоборствовать, противодействовать;
къаршидешдирни отпор. II сов. къаршидешдарес.

къаршикар

[къаршикарли, къаршикарла, къаршикарти;]
1) недруг, неприятель, противник, супостат, недоброжелатель;
ил адам дила жявлила къаршикар сай этот человек - мой давний противник;
2) конкурент;
соперник в состязании, борьбе;
дила къаршикар чедиикиб мой соперник победил.

къаршикарагар

[къаршикарагарти]
1) не имеющий противника, недоброжелателя;
2) не имеющий конкурента, соперника;
лайикьси къаршикарагар не имеющий достойного соперника.

къаршикардеш

[къаршикардешли, къаршикардешла, мн.,]
1) недоброжелательство;
недоброжелательность;
къаршикардеш дакIударес проявить недоброжелательность;
2) соперничество, состязание, соревнование, конкуренция;
илис къаршикардеш чедаахъес бахъли хIебирар немногие могут вступить с ним в соперничество.

къаршили

[нареч.]
1) против;
докладчикличи къаршили гъайухъес выступить против докладчика;
илини сунела тухум набчи къаршили каиб он настроил свою родню против меня;
къаршили бяхIчиаэс противопоставить;
къаршили кайзни противодействие;
2) перен. неприязненно, враждебно, противно, ненавистно;
къаршили гъайикIес перечить, говорить враждебно;
илра набчи къаршили сари и она враждебна ко мне;
3) перен. в противовес, в отличие;
вопреки, наперекор;
къаршили бирес, калхъес делать, поступать наперекор;
насихIятуначи, гIядатуначи къаршили вопреки советам, обычаям;
аргъайчи къаршили наперекор разуму.

къаршиси

[къаршити]
1) противный, противоположный, противолежащий;
обратный;
къаршиси дубличиб на противоположном берегу;
къаршиси гIямзи (къямзи) противолежащий угол;
2) перен. неприязненный, враждебный, противный, ненавистный;
къаршиси хIер противный взгляд;
къаршиси гьигь враждебное мнение (букв. ненавистное дыхание);
къаршиси политика враждебная политика;
къаршиси жаваб неприязненный ответ.

къаршисиванбизес

[(къаршисиваниз-ес, къаршисиванриз-ес), къаршисиванбизур, къаршисиванбизурли, къаршисиванбизурси, къаршисиванбизи; сов.]
показаться неприязненным, враждебным, противным, ненавистным;
илала хIерра балли къаршисиванбизур даже его взгляд показался враждебным. II несов. къаршисиванбилзес.

къаршисиванбилзес

[(къаршисиванилз-ес, къаршисиванрилз-ес), къаршисиванбилзан, къаршисиванбилзули, къаршисиванбилзуси, къаршисиванбилзен(къаршисиванбилзена/я); несов.]
казаться неприязненным, враждебным, противным, ненавистным. II сов. къаршисиванбизес.

къасап

[къасапли, къасапла, ед.,]
убой и свежевание;
къасапла хIянчи занятие убоя и свежевания;
унра къасаплизиахъи-ли сай сосед производит убой и свежевание;
къасаплис батурси хIяйван скотина, оставленная для убоя.

къасапбарес

[(мн. къасапдар-ес), къасапбариб, къасапбарили, къасапбарибси, къасапбара(къасапбарая);]
IIIсов. произвести убой и освежевать;
илини ишбархIи шел мицIираг къасапдариб он сегодня произвёл убой и освежевал пять животных. II несов. къасапбирес.

къасапбикIес

[(къасапикI-ес, къасаприкI-ес), къасапбикIар, къасапбикIули, къасапбикIуси, къасапбикIен(къасапбикIена/я); несов.] см. къасапбирес.

къасапбирес

[(мн. къасапдир-ес), къасапбиру, къасапбирули, къасапбируси, къасапбирен(къасапбирена/я); несов.]
производить убой и свежевать;
кьял къасапбирути адамти люди, освежевающие корову. II сов. къасапбарес.

къасапхана

[къасапханали, къасапханала, къасапханаби;]
специальное место для убоя и свежевания животного;
базарличибси къасапхана место убоя и свежевания на рынке.

къасапчи

[къасапчили, къасапчила, къасапчиби;]
1) свежевальщик, мясник;
базарличив ца къасапчи лев на рынке один мясник;
2) перен. убийца, палач;
Гитлерла къасапчиби убийцы, палачи Гитлера.

къасапчиварес

[къасапчивариб, къасапчиварили, къасапчиварибси, къасапчивара(къасапчиварая), I, сов.]
сделать свежевальщиком, мясником. II несов. къасапчиирес.

къасапчидеш

[къасапчидешли, къасапчидешла, мн.,]
работа, занятие свежевальщика, мясника;
къасапчидеш дузахъес заниматься убоем и свежеванием скота.

къасапчиирес

[къасапчииру(къасапчиирар), къасапчиирули, къасапчиируси, къасапчиирен(къасапчиирена/я), I, несов.]
делать(ся) (становиться) свежевальщиком, мясником;
гьанна унрара къасапчиирули сай теперь и сосед становится свежевальщиком. II сов. къасапчииэс.

къасапчииэс

[къасапчииуб, къасапчииубли, къасапчииубси, къасапчиии, I, сов.]
стать свежевальщиком, мясником. II несов. къасапчиирес.

къасмакъ

[къасмакъли, къасмакъла, ед.,]
1) затвердевший слой грязи на чём-л.;
2) никотин;
къасмакъ арадешлис заралласи саби никотин вреден для здоровья.

къат

[къатли, къатла, къатани;]
слой, пласт, толща, наслоение;
налёт;
прослойка;
буртла къат слой сметаны;
набтла къат слой нефти;
гIянжила къат пласт почвы;
хIегъла къат налёт грязи;
ванзала къатани слои земли.

къат-къатли

[нареч.]
слоями, пластами;
къаткъатли кадихьес положить слоями.

къатI

[къатIли, къатIла, къатIани;]
квартал;
шила къатI сельский квартал;
къатIла малла квартальный мулла.

къатав

[къатавли, къатавла, къатавти;]
мозоль, уплотнение, затвердевшая кожа;
някъбачи къатавти детаахъес набить на руках мозоли. Лезми къатавбиъ! прокл. чтобы язык твой затвердел!

къатавбизес

[къатавбизур, къатавбизурли, къатавбизурси, къатавбизи, III сов.]
намозолить;
вайти дабрили кьяшличи къатавбизахъур плохая обувь намозолила ногу. II несов. къа-тавбилзес.

къатавбилзес

[къатавбилзан, къатавбилзули, къатавбилзуси, къатавбилзен, III несов.]
мозолить(ся) что;
набивать, натирать мозоль;
дабрили къатавбилзахъули саби сапог мозолит (натирает мозоль). II сов. къатавбизес.

къатавкьяшмар

[къатавкьяшмарли, къатавкьяшмарла, къатавкьяшмарти;]
о животных: мозоленогие (верблюды и ламы).

къатавси

[къатавти] см. къатавтар.

къатавтар

мозолистый, заскорузлый;
къатавтар някъби мозолистые руки.

къатавтарбарес

[(мн. къатавтардар-ес), къатавтарбариб, къатавтарбарили, къатавтарбарибси, къатавтарбара(къатавтарбарая), III сов.]
сделать мозолистым, имеющим мозоли;
хIянчили хъубзарла някъ-би къатавтардариб работа сделала руки крестьянина мозолистыми. II несов. къатавтарбирес.

къатавтарбирес

[(мн. къатавтардир-ес), къатавтарбиру(къатавтарбирар), къатавтарбирули, къатавтарбируси, къатавтарбирен(къатавтарбирена/я), III несов.]
делать (становиться) мозолистым, имеющим мозоли. II сов. къатавтарбиэс.

къатавтарбиэс

[(мн. къатавтарди-эс), къатавтарбиуб, къатавтарбиубли, къатавтарбиубси, къатавтари(къатавтарира/я), III сов.]
стать мозолистым, имеющим мозоли;
ургъанна кьяшми къатавтардиуб ноги воина стали мозолистыми. II несов. къатавтарбирес.

къатанадбарес

[(мн. къатанаддар-ес), къатанадбариб, къатанадбарили, къатанадбарибси, къатанадбара(къатанадбарая); сов.]
прослоить, наслоить, расслоить;
эмхIела зе къатанаддарес расслоить слюду. II несов. къатанадбирес.

къатанадбикес

[(мн. къатанаддик-ес), къатанадбикиб, къатанадбикили, къатанадбикибси, къатанадбики(къатанадбикира/я); сов.]
расслоиться;
къаркъала гIена къатанадбикиб каменная плита расслоилась. II несов. къатанадбиркес.

къатанадбирес

[(мн. къатанаддир-ес), къатанадбиру(къатанадбирар), къатанадбирули, къатанадбируси, къатанадбирен(къатанадбирена/я); несов.]
слоить(ся), пластать(ся);
бялихъ къатанадбирес пластать рыбу. II сов. къатанадбиэс.

къатанадбиркес

[(мн. къатанаддирк-ес), къатанадбиркур, къатанадбиркули, къатанадбиркуси, къатанадбиркен(къатанадбиркена/я), III несов.]
слоиться;
см. къатанадбирес. II сов. къатанадбикес.

къатанадли

[нареч.]
пластами, слоями;
по слоям;
къатанадли кьисбарес порезать пластами;
къатанадли кабихьес прослоить, положить слоями.

къатанадси

[къатанадти]
полосчатый, слоистый;
къатанадси къаркъа сланец (букв. слоистый камень).

къатанар

см. къатанадси.

къатанарбарес

[(мн. къатанардар-ес), къатанарбариб, къатанарбарили, къатанарбарибси, къатанарбара(къатанарбарая); сов.]
сделать слоистым, полосчатым. II несов. къатанарбирес.

къатанарбирес

[(мн. къатанардир-ес), къатанарбиру(къатанарбирар), къатанарбирули, къатанарбируси, къатанарбирен(къатанарбирена/я); несов.]
делать (становиться) слоистым, полосчатым;
слоить, пластать. II сов. къатанарбиэс.

къатанарбиэс

[(мн. къатанарди-эс), къатанарбиуб, къатанарбиубли, къатанарбиубси, къатанари(къатанарира/я), III сов.]
стать слоистым, полосчатым. II несов. къатанарбирес.

къатанардеш

[къатанардешли, къатанардешла, мн.,]
слоистость;
гъагултала къатанардеш слоистость облаков.

къатарес

[къатарар, къатарули, къатаруси, къатарен(къатарена/я), III несов.]
о пласте, слое: образовываться;
шурличиб гIянжила къатарули саби на скале образовывается слой почвы. II сов. къатаэс.

къатаэс

[къатаур, къатаурли, къатаурси, къатаи(къатаира/я), III сов.]
о пласте, слое: образоваться;
някъбачи нясла къатаур на руках образовался слой грязи. II несов. къатарес.

къатир

[къатирли, къатирла, къатирти;]
мул, лошак;
см. эмхIе-рухъ.

къаурма

[къаурмали, къаурмала, къаурмаби;]
каурма (блюдо);
къаурма хIядурбарес приготовить каурму.

къача

[къачали, къачала;]
къачни;
телёнок, тёлка;
унц къача телёнок самец (бычок);
кьял къача телёнок самка (тёлка);
къачнала хIенкь стадо телят;
къачалис баибси стельная;
къачнала дярхъ телятник;
къачнала хIенкьула телятник.

къача-кьял

[къачай,]
-е, мн., собир. домашний скот (букв. телёнок и корова);
къачаагар азбар мискинни бирар двор без домашнего скота бывает беден.

къачагъ

[къачагъли, къачагъла, къачагъуни;]
бандит, злодей, разбойник, гангстер;
террорист;
разг. головорез;
къачагъла чябхъин нападение бандита;
къачагъунала шайка бандитская шайка.

къачагъбарес

[(къачагъвар-ес, къачагърар-ес), къачагъбариб, къачагъбарили, къачагъбарибси, къачагъбара(къачагъбарая);]
III мн.;
сов. сделать бандитом, разбойником, террористом. II несов. къа-чагъбирес.

къачагъбирес

[(къачагъир-ес, къачагърир-ес), къачагъбиру(къачагъбирар), къачагъбирули, къачагъбируси, къачагъбирен(къачагъбирена/я);]
III мн.;
несов. делать (становиться) бандитом, разбойником, террористом;
дагьриагар жагьилти къачагъбирули саби несознательные молодые люди становятся бандитами. II сов. къачагъбиэс.

къачагъбиэс

[(къачагъи-эс, къачагъри-эс), къачагъбиуб, къачагъбиубли, къачагъбиубси, къачагъи;]
III мн.;
сов. стать бандитом, разбойником, террористом. II несов. къачагъбирес.

къачагъдеш

[къачагъдешли, къачагъдешла, мн.,]
бандитизм, разбой;
гангстеризм;
пиратство;
терроризм;
дявтала замана къачагъдеш дузахъутала лугIи имцIабиуб в годы войны, число занятых бандитизмом увеличилось.

къачагъдешагар

[къачагъдешагарти]
без бандитизма, без терроризма;
къачагъдешагар манзил гьанбиркули саби вспоминается время, когда не было бандитизма.

къачагъдешлизиахъес

[къачагъдешлизиахъиб, къачагъдешлизиахъили, къачагъдешлизиахъибси, къачагъдешлизиахъи(къачагъдешлизиахъира/я); сов.]
заняться бандитизмом, терроризмом, пиратством;
къачагъдешлизиахъибти буциб схватили занятых бандитизмом. II несов. къачагъдешлизиихъес.

къачагъдешлизиихъес

[къачагъдешлизиихъур, къачагъдешлизиихъули, къачагъдешлизиихъуси, къачагъдешлизиихъен(къачагъдешлизиихъена/я); несов.]
заниматься бандитизмом, терроризмом, пиратством. II сов. къачагъдеш-лизиахъес.

къачагъси

[къачагъти]
разбойный, бандитский, пиратский, разбойничий, разбойнический;
къачагъси баркьуди разбойнический поступок.

къачадеш

[къачадешли, къачадешла, мн.,]
совокупность свойств телёнка.

къачалай

[къачалайли, къачалайла, къачалайти;]
сыромять;
къачалайла дабри обувь из сыромяти.

къачнар

с телятами, имеющий множество телят;
къачнар ферма ферма с множеством телят.

къачнигIела

[къачнигIелали, къачнигIелала, къачнигIелаби;]
телятник и телятница.

къачнихIенкьула

[къачнихIенкьулали, къачнихIенкьулала, къачнихIенкьулаби;]
телятник, пастух телят;
къачнихIенкьула ветаэс стать пастухом телят.

къаш

[къашли, къашла, къашани;]
1) лука;
гиликьабтала някьишли белкIунси къаш инкрустированная лука седла;
2) у кремневого оружия: пята;
къаш мургье къирим мажар фольк. крымское кремневое ружьё с золотой пятой;
3) драгоценный камень в оправе. Къаш тIулека кольцо с драгоценным камнем в оправе. Къаш хунжи чересседельная сума.

къашав

[къашавли, къашавла, къашавти;]
скребница (для чистки лошадей);
къашавли урчи умубариб почистил лошадь скребницей.

къашагар

[къашагарти]
1) без луки, не имеющий луки;
2) об кремневом оружии: без пяты, не имеющий пяты.

къашхъан

[къашхъанни, къашхъанна, къашхъанти; устар.]
слуга, прислуга, прислужник, прислужница.

къашхъанварес

[(къашхъанрар-ес), къашхъанвариб, къашхъанварили, къашхъанварибси, къашхъанвара(къашхъанварая), I, сов.]
сделать слугой, прислужником. II несов. къашхъанирес.

къашхъандеш

[къашхъандешли, къашхъандешла, мн, устар.]
прислужничество.

къашхъанирес

[(къашхъанрир-ес), къашхъаниру(къашхъанар), къашхъанирули, къашхъанируси, къашхъанирен(къашхъанирена/я), I, несов.]
делать (становиться) слугой, прислужником. II сов. къашхъаниэс.

къашхъаниэс

[(къашхъанри-эс), къашхъануб, къашхъанубли, къашхъанубси, къашхъани, I, сов.]
стать слугой, прислужником. II несов. къашхъанирес.

къашхъанси

[къашхъанти]
являющийся слугой, прислужником.

къаяв

1. -ли, -ла, -ти;
изъян;
см. жагъал;
2. в знач. прил. перен. старый, забывчивый;
къаяв адам старый, забывчивый человек;
къаяв пикри старая, устаревшая мысль;
3. первая часть сложных слов со знач. «сделать дефектным, повредить»: къаявбарес сделать дефектным, къаявбирес становиться дефектным и т.д.

къаявагар

[къаявагарти]
без изъяна;
см. жагъалагар(си).

къаявагардеш

[къаявагардешли, къаявагардешла, ед.,]
беспорочность;
отсутствие изъяна, дефекта;
см. жагъалагардеш.

къаявагарли

[нареч.]
беспорочно;
без иъяна, без дефекта;
къаявагарли барибси хIянчи работа, выполненная без изъяна.

къаявбарес

[(къаяввар-ес, къаяврар-ес; къаявдар-ес), къаявбариб, къаявбарили, къаявбарибси, къаявбара(къаявбарая); сов.]
сделать дефектным, повреждённым, неисправным. II несов. къаявбирес.

къаявбирес

[(къаявир-ес, къаяврир-ес; къаявдир-ес), къаявбиру(къаявбирар), къаявбирули, къаявбируси, къаявбирен(къаявбирена/я); несов.]
делать (становиться) дефектным, повреждённым, неисправным. II сов. къаявбиэс.

къаявбиэс

[(къаяви-эс, къаяври-эс; къаявди-эс), къаявбиуб, къаявбиубли, къаявбиубси, къаяви(къаявира/я); сов.]
стать дефектным, повреждённым, неисправным. II несов. къаявбирес.

къаявдеш

[къаявдешли, къаявдешла; мн.]
(совокуп: -уни);
дефектность, ненормальность, ущербность, недостаточность, изъян;
см. жагъалдеш.

къаявли

[нареч.]
с изъяном, дефектно, ненормально, ущербно;
къаявли гъайикIес говорить дефектно.

къаявлизибикес

[(къаявлизиик-ес, къаявлизирик-ес; къаявлизидик-ес), къаявлизибикиб, къаявлизибикили, къаявлизибикибси, къаявлизибики(къаявлизибикира/я); сов.]
стать дефектным, ущербным. II несов. къаявлизибиркес.

къаявлизибиркес

[(къаявлизиирк-ес, къаявлизирирк-ес; къаявлизидирк-ес), къаявлизибиркур, къаявлизибиркули, къаявлизибиркуси, къаявлизибиркен(къаявлизибиркена/я); несов.]
становиться дефектным, ущербным. II сов. къаявлизибикес.

къаявси

[къаявти]
дефектный, ущербный;
оплошный, ошибочный;
къаявси хIянчи оплошная работа.

къаявтар

с дефектами, с множеством изъянов.

къаякъ

[къаякъли, къаякъла, къаякъуни;]
лодка, челнок, чёлн;
къаякъ бара сабри чебиуси лодка еле-еле была видна.

къаякъчи

[къаякъчили, къаякъчила, къаякъчиби;]
лодочник.

къаякъчидеш

[къаякъчидешли, къаякъчидешла, мн.,]
занятие, работа лодочника.

къаякъчиирес

[(къаякъчирир-ес), къаякъчииру(къаякъчиар), къаякъчиирули, къаякъчиируси, къаякъчиирен(къаякъчиирена/я), I, несов.]
делать (становиться) лодочником. II сов. къаякъчииэс.

къаякъчииэс

[(къаякъчири-эс), къаякъчиуб, къаякъчиубли, къаякъчиубси, къаякъчии, I, сов.]
стать лодочником. II несов. къаякъчиирес.

къегI

[къегIли, къегIла;]
къугIри;
1) кусок;
ломоть;
обрубок, обрезок, обрывок;
чакарла къегI кусок сахара;
2) небольшая палочка «чижик». КъегI-тIерхьала хIяз игра «в чижики».

къегIбарес

[(мн. къегIдар-ес), къегIбариб, къегIбарили, къегIбарибси, къегIбара(къегIбарая); сов.]
обломать, порезать на куски;
расли берчурли, галга къегIбариб дерево порезали на куски, распилив пилой. II несов. къегIбирес.

къегIбирес

[(мн. къегIдир-ес), къегIбиру(къегIбирар), къегIбирули, къегIбируси, къегIбирен(къегIбирена/я); несов.]
обламывать(ся);
резать на куски;
распадаться на куски;
дудешли галга къегIбирули сай отец режет дерево на куски. II сов. къегIбиэс.

къегIбиэс

[(мн. къегIди-эс), къегIбиуб, къегIбиубли, къегIбиубси, къегIи(къегIира/я), III сов.]
обломаться;
распасться на куски. II несов. къегIбирес.

къегIчакар

[къегIчакарли, къегIчакарла;]
къегIчакурти;
кусковой сахар;
сахар-рафинад.

къел

[къелли, къелла, ед.]
и мн. (собир.: -ани);
1) след, изображение отпечаток чего-н. на какой-н. поверхности, а также полоса, оставшаяся после движения чего-н.;
дяхIиличир хIила къел следы крови на снегу;
пагьмула мурхьти къел перен. глубокие следы дарования;
хяли къел дуциб собака взяла след;
урхIла къелкад вашес идти по чужим следам;
перен. следовать учению или примеру кого-н.;
2) линия, черта на плоскости;
доскаличиб бархьси къел каа проведи на доске прямую линию;
3) перен. впечатление;
см. асар;
4) первая часть сложных слов со знач. «чертить, писать»: къелбирес чертить, къелкабарес вычеркнуть и т.д.

къел-хIерзи

[къелли, къелла, мн.,]
1) следы (букв. след-отпечаток);
жявлила инсантала къелхIерзи следы первобытных людей;
2) шрам;
следы, остаток или сохраняющийся признак чего-н.;
такьсирбарнила къелхIерзи следы преступления;
дяхъила къелхIерзи шрам от раны.

къел-хIерзиагар

[къелти]
не имеющий следов.

къел-хIерзиагардеш

[къелли, къелла, мн.,]
отсутствие следов;
адамти хIербирнила къелхIерзиагардеш отсутствие следов жизнедеятельности человека.

къел-хIерзиагарли

[нареч.]
без следа, бесследно;
без вести;
къелхIерзиагарли ветахъиб исчез без следа, без вести пропал. Къел-хIерзиагарли ветахъибси без вести пропавший. Къел-хIерзиагарли ветахъаби! прокл. чтоб исчез без следа!

къел-хIерзичебли

[(къелчевли, къелчерли) нареч.]
со следами, имея следы.

къел-хIерзичебси

[(къелчевси, къелчерси; къелчеб-ти, къелчерти)]
со следами, имеющий следы;
гьаб-убла адамтала къелхIерзичебси мер место со следами первобытных людей.

къелалавбарес

[(мн. къелалавдар-ес), къелалавбариб, къелалавбарили, къелалавбарибси, къелалавбара(къелалавбарая); сов.]
обвести, отчеркнуть, обрисовать. II несов. къелалавбирес.

къелалавбирес

[(мн. къелалавдир-ес), къелалавбиру(къелалавбирар), къелалавбирули, къелалавбируси, къелалавбирен(къелалавбирена/я); несов.]
обводить, отчеркивать, обрисовывать. II сов. къелалавбиэс.

къеланадбарес

[(мн. къеланаддар-ес), къеланадбариб, къеланадбарили, къеланадбарибси, къеланадбара(къеланадбарая); сов.]
исчеркать и исчёркать. II несов. къеланадбирес.

къеланадбирес

[(мн. къеланаддир-ес), къеланадбиру(къеланадбирар), къеланадбирули, къеланадбируси, къеланадбирен(къеланадбирена/я); несов.]
чертить, черкать и чёркать;
штриховать. II сов. къеланадбиэс.

къеланадбиэс

[(мн. къеланадди-эс), къеланадбиуб, къеланадбиубли, къеланадбиубси, къеланади(къеланадира/я), III сов.]
исчеркаться и исчёркаться;
заштриховаться. II несов. къеланадбирес.

къелаэс

[къелаиб, къелаили, къелаибси, къелаа(къелаая); сов.]
провести линию, черту;
что-то начертить, написать;
расчертить. II несов. къелиэс.

къелбарес

[(мн. къелдар-ес), къелбариб, къелбарили, къелбарибси, къелбара(къелбарая); сов.]
1) провести черту, линию;
вычертить, исчертить;
2) перен. зачеркнуть. II несов. къелбирес.

къелбикIес

[(къеликI-ес, къелрикI-ес; къелдикI-ес), къелбикIар, къелбикIули, къелбикIуси, къелбикIен(къелбикIена/я); несов.]
чертить, писать;
чёркать и разг. черкать;
кьалам къелбикIар карандаш чертит;
ручка къелбикIар ручка пишет.

къелбирес

[(мн. къелдир-ес), къелбиру(къелбирар), къелбирули, къелбируси, къелбирен(къелбирена/я); несов.]
1) проводить черту, линию;
доскаличиб мелли къелбирес чертить линию мелом на доске;
2) перен. зачёркивать;
сунес хIейгусила у къелбирули сай зачёркивает имя неугодного ему. II сов. къелбарес.

къелгIеббикес

[(къелгIеббикгIевик-ес, къелгIеббикгIеррик-ес; къелгIеббикгIердик-ес), къелгIеббикиб, къелгIеббикили, къелгIеббикибси, къелгIеббики(къелгIеббикира/я); сов.]
понять, постигнуть, постичь;
прост. смекнуть;
устар. уразуметь, чила-биалра гъайла мягIналичи къелгIеббикгIевикес постичь значение чьих-нибудь слов. II несов. къелгIеббиркес.

къелгIеббикес

[(къелгIеббикгIевик-ес, къелгIеббикгIеррик-ес; къелгIеббикгIердик-ес), къелгIеббику, къелгIеббикули, къелгIеббикуси, къелгIеббикен(къелгIеббикена/я); несов.]
руководить, управлять, заведовать;
кружок къелгIеббикес руководить кружком;
аспирант къелгIеббикгIевикес руководить аспирантом. II сов. къелгIеббукес.

къелгIеббукес

[(къелгIеббукгIевук-ес, къелгIеббукгIеррук-ес; къелгIеббукгIердук-ес), къелгIеббукиб, къелгIеббукили, къелгIеббукибси, къелгIеббука(къелгIеббукая); сов.]
направить чью-н. деятельность. II несов. къелгIеббикес.

къелдурцан

[къелдурцанли, къелдурцанла, къелдурцанти;]
1) следопыт;
къелдурцан гIяяркьяна охотник-следопыт;
2) следопыт (ученик);
никIа къелдурцантала гьунибаъни слёт юных следопытов;
3) собака-ищейка;
полицияла къелдурцан хя полицейская ищейка.

къелдурцес

[къелдурцу, къелдурцули, къелдурцуси, къелдурцен(къелдурцена/я); несов.]
выслеживать, ходить по следу;
гIяяркьяна жанивартала къелдурцес уста сай охотник мастер выслеживать зверей;
вайнукьяла къелдурцес выслеживать преступника. II сов. къелдуцес.

къелдуцес

[къелдуциб, къелдуцили, къелдуцибси, къелдуца(къелдуцая); сов.]
уследить, выследить, найти по следу;
жаниварла къелдуцес выследить зверя;
хъулкила къелдуцес выследить вора. II несов. къелдурцес.

къелиэс

[къелиу, къелиули, къелиуси, къелиэн(къелиэна/я); несов.]
проводить линию, черту, писать что-то;
учIан къелиэс бурсииуб учащийся научился проводить черту. II сов. къелаэс.

къелкабарес

[(мн. къелкадар-ес), къелкабариб, къелкабарили, къелкабарибси, къелкабара(къелкабарая); сов.]
перечеркнуть, вычеркнуть, прочеркнуть;
вымарать, исчеркать и исчёркать;
лебилра бяхIкъелкабариб вычеркнул всю страницу. II несов. къелкабирес.

къелкабикIес

[(къелкайкI-ес, къелкарикI-ес; къелкадикI-ес), къелкабикIар, къелкабикIули, къелкабикIуси, къелкабикIен(къелкабикIена/я); несов.] см. къелкабирес.

къелкабирес

[(къелкайр-ес, къелкарир-ес; къелкадир-ес), къелкабиру(къелкабирар), къелкабирули, къелкабируси, къелкабирен(къелкабирена/я); несов.]
перечёркивать, вычёркивать, прочёркивать;
марать, чёркать и разг. черкать;
лебилра белкI къелкабирули сай вычёркивает весь текст. II сов. къелкабарес.

къелъуаэс

[къелъуаиб, къелъуаили, къелъуаибси, къелъуаа(къелъуаая); сов.]
подчеркнуть;
хатIабау къелъуаэс подчеркнуть ошибки;
девлиу хIунтIена кьаламли къелъуаэс подчеркнуть слово красным карандашом;
кIел тугъличил къелъуаэс подчеркнуть двумя линиями. II несов. къелъуиэс.

къелъубарес

[(мн. къелъудар-ес), къелъубариб, къелъубарили, къелъубарибси, къелъубара(къелъубарая); сов.]
подчеркнуть;
см. къелъуаэс. II несов. къелъубирес.

къелъубирес

[(мн. къелъудир-ес), къелъубиру(къелъубирар), къелъубирули, къелъубируси, къелъубирен(къелъубирена/я); несов.]
подчёркивать;
см. къелъуиэс. II сов. къелъубарес.

къелъуиэс

[къелъуиу, къелъуиули, къелъуиуси, къелъуиэн(къелъуиэна/я); несов.]
подчёркивать;
цитаталиу къелъуиэс подчёркивать цитату. II сов. къелъуаэс.

къехIба

[къехIбали, къехIбала, къехIбаби;]
1) проститутка, блудница;
устар. куртизанка;
прост. презр. потаскуха;
женщина лёгкого поведения;
2) развратник;
къехIба ветаахъес развратить;
къехIба ветаэс развратиться;
къехIба дунъя перен. грязный, вульгарный мир.

къехIбадеш

[къехIбадешли, къехIбадешла, мн.,]
проституция, разврат, распутство;
къехIбадеш дузахъес развратничать;
проституировать;
къехIбадеш дузахъуси развратный.

къехIбахана

[къехIбаханали, къехIбаханала, къехIбаханаби;]
дом терпимости, публичный дом, вертеп, бордель.

къехIер

1. -ли, -ла, -уни;
мерзавец;
нечестивец, подлец, наглец;
перен. презр. гад, гадина;
ил гьарли-марси къехIер сай он настоящая гадина;
2. в знач. прил. нечистый, поганый, подлый, скверный, гадкий, мерзкий;
къехIер баркьуди подлый поступок.

къехIербарес

[(къехIервар-ес, къехIеррар-ес; къехIердар-ес), къехIербариб, къехIербарили, къехIербарибси, къехIербара(къехIербарая); сов.]
испоганить, испохабить, осквернить;
испортить;
ил хIял-тIаби-гIятлизив къехIерварили сай характер его был испорчен. II несов. къехIербирес.

къехIербирес

[(къехIерир-ес, къехIеррир-ес; къехIердир-ес), къехIербиру(къехIербирар), къехIербирули, къехIербируси, къехIербирен(къехIербирена/я); несов.]
осквернять(ся);
портить(ся);
делать (становиться) скверным, гадким, мерзким. II сов. къехIербиэс.

къехIербиэс

[(къехIери-эс, къехIерри-эс; къехIерди-эс), къехIербиуб, къехIербиубли, къехIербиубси, къехIери(къехIерира/я); сов.]
испоганиться, оскверниться;
испортиться;
стать скверным, гадким, мерзким;
хIял-тIабигIятлизиб къехIербиубти адамти люди с плохим поведением. II несов. къехIербирес.

къехIердеш

[къехIердешли, къехIердешла, мн.,]
мерзость, гадость;
скверность;
омерзение;
къехIердешлизивад умуиэс очиститься от скверны;
къехIердеш дакIударес проявить мерзость.

къехIерли

[нареч.]
мерзко, гадко;
скверно;
отвратительно;
къехIерли вяшикIули сай действует мерзко.

къехIерси

[къехIерти]
1) нечестивый, подлый, скверный, гадкий, негодный;
къехIерси хасият скверный характер;
къехIерси баркьуди мерзкий поступок;
2) перен. нечистый, грязный, скверный;
къехIерси аргъ скверная погода.

къиб

[къибли, къибла, ед.]
и мн.,
1) щипок;
къибла демдри синяки от щипков;
къибли буцес захватить щипком;
2) резьба, узор;
къибла уста мастер по художественной резьбе;
3) резьба, вырезанный рисунок;
жагати къибла някьиш красивая резьба, красивый узор с резьбой;
къибла някьишличилси кьани ларец с резьбой;
4) первая часть сложных слов со знач. «ущипнуть;
щипать»: къиббарес ущипнуть, къиббилкес щипать и т.д.

къибабарес

[(мн. къибабарадар-ес), къибабариб, къибабарили, къибабарибси, къибабара(къибабарая); сов.]
выколупать, вынуть;
колупая, выковырять;
сулкъализибад кишмиш къибабарес выколупать изюм из булки. II несов. къибабирес.

къибабикIес

[(къибайкI-ес, къибабикIарикI-ес; къибабикIадикI-ес), къибабикIар, къибабикIули, къибабикIуси, къибабикIен(къибабикIена/я); несов.] см. къибабирес.

къибабирес

[(мн. къибабирадир-ес), къибабиру(къибабирар), къибабирули, къибабируси, къибабирен(къибабирена/я); несов.]
колупать, вынимать;
колупая, выковырывать;
се-биалра къибабирес выковырывать что-либо. II сов. къибабарес.

къиббарес

[(къибвар-ес, къибрар-ес; къибдар-ес), къиббариб, къиббарили, къиббарибси, къиббара(къиббарая); сов.]
ущипнуть, отщипнуть, отщипать;
пощипать, сцарапать, нащипать;
тIулба къиббариб пальцами отщипнул;
кьар къиббарес щипнуть траву. II несов. къиббирес.

къибби

[къиббили, къиббила, къиббиби;]
диал. жадина, скряга;
илра къибби сай он тоже скряга.

къиббибурцес

[(мн. къиббидурц-ес), къиббибурцу, къиббибурцули, къиббибурцуси, къиббибурцен(къиббибурцена/я); несов.]
1) брать, держать двумя пальцами;
2) перен. жадничать;
къиббимадурцид, диха гIурра арц не жадничай, дай ещё денег. II сов. къиббибуцес.

къиббибуцес

[(мн. къиббидуц-ес), къиббибуциб, къиббибуцили, къиббибуцибси, къиббибуца(къиббибуцая); сов.]
1) взять двумя пальцами;
2) перен. пожадничать. Къиббибуцили в знач. нареч. скупо. II несов. къиббибурцес.

къиббидеш

[къиббидешли, къиббидешла, мн.,]
скупость;
къиббидеш дакIудариб проявил скупость.

къиббикIес

[(къибикI-ес, къибрикI-ес; къибдикI-ес), къиббикIар, къиббикIули, къиббикIуси, къиббикIен(къиббикIена/я); несов.]
щипаться;
урчи кьарли къиббикIар конь щиплет траву;
дурхIни цаличи ца къиббикIули саби дети щиплют друг друга.

къиббикес

[(къибик-ес, къибрик-ес; къибдик-ес), къиббикун, къиббики, къиббикунси, къиббикен(къиббикена/я); сов.]
ущипнуть, отщипнуть, отщипать;
пощипать, сцарапать, нащипать;
иличи халанеш къибрикун его ущипнула бабушка. II несов. къиббилкес.

къиббили

[нареч.]
скупо;
къиббили се-биалра бедлугес отдавать что-либо скупо.

къиббилкес

[(къибилк-ес, къибрилк-ес; къибдилк-ес), къиббилкан, къиббилкули, къиббилкуси, къиббилкен(къиббилкена/я); несов.]
щипать, щипаться;
см. къиббирес. II сов. къиббикес.

къиббирес

[(мн. къибдир-ес), къиббиру, къиббирули, къиббируси, къиббирен(къиббирена/я); несов.]
щипать, пощипывать;
отделять что-то;
теребить;
ковырять;
някъ къиббирес щипать руку;
гIежали кьар къибдирули сари коза щиплет траву;
гантир къибдирес щипать паклю. II сов. къиббарес.

къиббиси

[къиббити]
скупой;
хIекьли къиббиси адам весьма скупой человек.

къиббисиванизес

[(къиббисиванриз-ес), къиббисиванизур, къиббисиванизурли, къиббисиванизурси, къиббисиванизи, I, сов.]
показаться скупым;
гьаланачи ил къиббисиванизур сначала он показался скупым. II несов. къиббисиванилзес.

къиббисиванилзес

[(къиббисиванрилз-ес), къиббисиванилзан, къиббисиванилзули, къиббисиванилзуси, къиббисиванилзен, I, несов.]
казаться скупым;
ил лебтасалра къиббисиванрилзули сари она всем кажется скупой. II сов. къиббисиванизес.

къиббулхъес

[(къибулхъ-ес, къибрулхъ-ес; къиббулхъдул-хъ-ес), къиббулхъан, къиббулхъули, къиббулхъуси, къиббулхъен(къиббулхъена/я); несов.] см. къиббирес. II сов. къиббухъес.

къиббурцес

[(мн. къибдурц-ес), къиббурцу, къиббурцули, къиббурцуси, къиббурцен(къиббурцена/я), III несов.]
брать, держать двумя пальцами;
щипать. II сов. къиббуцес.

къиббухъес

[(къибухъ-ес, къибрухъ-ес; къибдухъ-ес), къиббухъун, къиббухъи, къиббухъунси, къиббухъен(къиббухъена/я); сов.] см. къиббарес. II несов. къиббулхъес.

къиббуцес

[(мн. къибдуц-ес), къиббуциб, къиббуцили, къиббуцибси, къиббуца(къиббуцая), III сов.]
взять двумя пальцами;
щипнуть. II несов. къиббурцес.

къибла

1. род. п. от къиб;
2. в знач. прил. а) щипальный;
б) резной;
къибла дуруб резец, штихель (букв. резное шило);
къибла някьиш насечка, резьба, инкрустация, гравировка (букв. резной узор);
къибла някьиш дирес гравировать;
къибла уста резчик, резбарь (букв. резной мастер).

къибсабарес

[(мн. къибсадар-ес), къибсабариб, къибсабарили, къибсабарибси, къибсабара(къибсабарая); сов.]
вынуть;
колупая, выковырять (оттуда сюда);
прост. выколупать. II несов. къибсабирес.

къибсабикIес

[(къибсайкI-ес, къибсарикI-ес; къибсадикI-ес), къибсабикIар, къибсабикIули, къибсабикIуси, къибсабикIен(къибсабикIена/я); несов.] см. къибсабирес.

къибсабирес

[(мн. къибсадир-ес), къибсабиру(къибсабирар), къибсабирули, къибсабируси, къибсабирен(къибсабирена/я); несов.]
вынимать;
выковыривать (оттуда сюда);
прост. колупать;
се-биалра къибсабирес выковыривать что-либо. II сов. къибсабарес.

къибъала

[къибъалали, къибъалала, мн.,] см. къиб.

къид

[къидли, къидла, къидани;]
1) шлак;
къаркъала гала къид шлак каменного угля;
2) гуща;
кофела къид кофейная гуща;
3) мучная гуща на жернове;
см. муцIецI.

къидикъ

[къидикъли, къидикъла, къидикъури;]
1) крошка, кроха, крупица, мелкий кусочек чего-н.;
кьацIла къидикъ кусок хлеба;
2) перен. малая часть, частица чего-н.;
уркIе-цIила къидикъалра агара хIезиб и малой части милосердия нет у тебя.

къидикъагар

[къидикъагарти]
не имеющий ни крохи, ни крупицы;
не имеющий совсем;
кьацIла къидикъагар не имеющий ни крохи хлеба;
арцла къидикъагар перен. совсем не имеющий денег.

къидикъари

[къидикъарили, къидикъарила;]
къидикъури;
1) см. къидикъ;
2) мн. овечий навоз, прилипший к шерсти овцы;
къидикъури чердяхъес срезать шарики овечьего навоза.

къидикъли

[нареч.]
по крупицам, тщательно;
се-биалра къидикъли бучес по крупицам собрать что-нибудь.

къидикъси

[къидикъти] см. къидикъурадси.

къидикъурадбарес

[(мн. къидикъураддар-ес), къидикъурадбариб, къидикъурадбарили, къидикъурадбарибси, къидикъурадбара(къидикъурадбарая); сов.]
1) раскрошить, раздробить на мелкие части, крошки, кусочки;
кьацIкъидикъурадбарес раскрошить хлеб;
2) сделать крупитчатым;
зе къидикъураддариб соль сделали крупитчатой. II несов. къидикъурадбирес.

къидикъурадбирес

[(мн. къидикъураддир-ес), къидикъурадбиру(къидикъурадбирар), къидикъурадбирули, къидикъурадбируси, къидикъурадбирен(къидикъурадбирена/я); несов.]
1) крошить, дробить на мелкие части, крошки, кусочки;
къидикъурадбируси кьацIхлеб, который крошится;
2) делать (становиться) крупитчатым, зернистым;
варъа къидикъурадбирули саби мёд становится крупитчатым. II сов. къидикъурадбиэс.

къидикъурадбиэс

[(мн. къидикъурадди-эс), къидикъурадбиуб, къидикъурадбиубли, къидикъурадбиубси, къидикъуради(къидикъурадира/я), III сов.]
1) раскрошиться, раздробиться на мелкие части, крошки, кусочки;
кьацIкъидикъурадбиуб хлеб раскрошился;
2) стать крупитчатым, зернистым. II несов. къидикъурадбирес.

къидикъурадси

[къидикъурадти]
1) раздробленный, размельчённый;
2) крупитчатый, зернистый;
къидикъурадти декь крупитчатая мука.

къиз

[къизли, къизла, ед.]
и мн.,
1) укалывание;
2) резь, колики;
канилизирти къиз рези в животе;
3) перен. замечание, причиняющее обиду, оскорбление;
4) первая часть сложных слов со знач. «уколоть;
вонзить»: къизбарес уколоть, къизбатес вонзить и т.д.

къиза

1. -ли, -ла;
къизни;
а) погонялка (прут);
б) пик, вершина;
дубурла къиза пик, вершина горы;
в) пика, копьё;
къиза бурхIес воткнуть пику;
г) шип, игла;
занзила къиза шип колючки;
д) боёк;
чахъмала къиза бячи саби кончик курка сломался;
е) наконечник;
ургила къиза наконечник стрелы;
тупла хIярхIяла къиза наконечник снаряда;
ж) игла, острый шпиль здания;
минарала къиза игла минарета;
2. в знач. прил. острый;
къиза тIерхьа каса возьми острую палку.

къизабикIес

[(къизайкI-ес, къизабикIрикI-ес; къизабикIдикI-ес), къизабикIар, къизабикIули, къизабикIуси, къизабикIен(къизабикIена/я); несов.]
колоться, вонзаться снизу и причинять боль;
дабрилизибси гIябул къизабикIули саби гвоздь в обуви колется снизу.

къизабирес

[(мн. къизабирадир-ес), къизабиру(къизабирар), къизабирули, къизабируси, къизабирен(къизабирена/я), III несов.]
колоться, вонзаться снизу и причинять боль;
буреба къизабирули саби игла колется. см. къизабикIес. II сов. къизабиэс.

къизабиэс

[(мн. къизабиди-эс), къизабиуб, къизабиубли, къизабиубси, къизабии(къизабиира/я), III сов.]
уколоться, вонзиться снизу и причинить боль;
кьяшлизи гIябул къизабиуб в ногу вонзился гвоздь. II несов. къизабирес.

къизбалтес

[(мн. къиздалт-ес), къизбалта, къизбалтули, къизбалтуси, къизбалтен(къизбалтена/я); несов.]
1) вонзать в кого-либо остриё оружия, поражать, наносить удары, раны острым оружием;
2) делать кому-либо укол, инъекцию;
ишбархIира укол къизбалтули саби и сегодня делают укол;
3) перен. задевать кого-либо язвительными замечаниями, упрёками;
говорить кому-либо колкости;
илини хIяжатагарси дев къизбалта он скажет ненужное слово. II сов. къизбатес.

къизбарес

[(мн. къиздар-ес), къизбариб, къизбарили, къизбарибси, къизбара(къизбарая); сов.]
1) уколоть, воткнуть что-н;
буреба къизбариб уколол иголкой;
2) уколоть, сделать укол;
3) перен. доставить неприятность словом, упрёком;
гьадев къизбариб уколол язвительным словом. II несов. къизбирес.

къизбатес

[(мн. къиздат-ес), къизбатур, къизбатурли, къизбатурси, къизбати(къизбатира/я); сов.]
1) вонзить в кого-либо остриё оружия, поразить, нанести удары, раны острым оружием;
2) сделать кому-либо укол, инъекцию;
тухтурли укол къизбатур врач сделал укол;
3) перен. задеть кого-либо язвительными замечаниями, упрёками;
сказать кому-либо колкости. II несов. къизбалтес.

къизбизес

[(мн. къиздиз-ес), къизбизур, къизбизурли, къизбизурси, къизбизи(къизбизира/я), III сов.]
стать островерхим, стрельчатым, остроугольным;
къизбизурси хъалч островерхая крыша;
къизбизурси арсавар стрельчатая арка;
къизбизурси хIябмузан остроугольный треугольник. II несов. къизбилзес.

къизбикIес

[(къизикI-ес, къизрикI-ес; къиздикI-ес), къизбикIар, къизбикIули, къизбикIуси, къизбикIен(къизбикIена/я); несов.]
1) колоться, задевать чем-н. острым, причиняя боль;
занзби къиздикIар шипы колются;
къизбикIуси колкий, колючий, кусачий;
2) перен. стрелять;
къакълизиб къизбикIули саби в спине стреляет;
3) перен. язвить.

къизбикес

[(мн. къиздик-ес), къизбикун, къизбики, къизбикунси, къизбикен(къизбикена/я), III сов.]
уколоть, кольнуть, задеть чем-то острым;
занзи тIуйзи къизбикун колючка кольнула палец. II несов. къизбилкес.

къизбилзес

[(мн. къиздилз-ес), къизбилзан, къизбилзули, къизбилзуси, къизбилзен(къизбилзена/я), III несов.]
становиться островерхим, стрельчатым, остроугольным;
хъалчла къубба къизбилзули саби купол на крыше становится островерхим. II сов. къизбизес.

къизбилкес

[(мн. къиздилк-ес), къизбилкан, къизбилкули, къизбилкуси, къизбилкен(къизбилкена/я), III несов.]
укалываться, втыкаться в тело чему-то острому;
кусать, кусаться;
занзила къиза къизбилкули саби шип колючки укалывает. II сов. къизбикес.

къизбирес

[(мн. къиздир-ес), къизбиру(къизбирар), къизбирули, къизбируси, къизбирен(къизбирена/я); несов.]
1) укалывать(ся), втыкать в тело что-то острое;
урус буреба къизбирес укалываться булавкой;
2) колоть, делать укол;
изихIеахъи, укол къизбирес колоть укол, не сделав больно;
3) перен. доставлять неприятность словом, упрёком;
говорить кому-либо колкости. II сов. къизбиэс.

къизбиэс

[(мн. къизди-эс), къизбиуб, къизбиубли, къизбиубси, къизи(къизира/я), III сов.]
уколоть(ся), кольнуть, задеть чем-то острым;
кьяшлизи занзи къизбиуб колючка уколола ногу. II несов. къизбирес.

къизбулхъес

[(мн. къиздулхъ-ес), къизбулхъан, къизбулхъули, къизбулхъуси, къизбулхъен(къизбулхъена/я), III несов.] см. къизбикIес. II сов. къизбухъес.

къизбухъес

[(мн. къиздухъ-ес), къизбухъун, къизбухъи, къизбухъунси, къизбухъен(къизбухъена/я), III сов.]
уколоться, причинить укол;
дис къизбухъун укололся ножом;
см. къизбиэс. II несов. къизбулхъес.

къиздеш

[къиздешли, къиздешла, мн.,]
остроконечность;
гъуцла къиздеш остроконечность копья.

къизикI

[къизикIли, къизикIла, къизикIуни;] см. къиза.

къизикI-танак

[къизикIли, къизикIла, къизикIуни;]
кернер.

къизилбаш

[къизилбашли, къизилбашла, къизилбашуни;]
воин персидской армии (тюрк. красноголовый).

къизир

[къизирли, къизирла, мн.,] см. къиз.

къизиръала

[къизиръалали, къизиръалала, мн.,] см. къиз.

къизси

[къизти]
остроконечный;
къизси дубурла бекIостроконечная вершина горы.

къизу

[къизули, къизула, къизуби;]
ирон. перен. язвительный человек;
къизу критик язвительный критик;
къизу дукелцIи язвительная усмешка.

къизчебарес

[(мн. къизчедар-ес), къизчебариб, къизчебарили, къизчебарибси, къизчебара(къизчебарая); сов.] см. къизбарес. II несов. къизчебирес.

къизчебирес

[(мн. къизчедир-ес), къизчебиру(къизчебирар), къизчебирули, къизчебируси, къизчебирен(къизчебирена); несов.] см. къизбирес. II сов. къизчебиэс.

къизъала

[къизъалали, къизъалала, мн.,] см. къиз.

къизъубалтес

[(мн. къизъудалт-ес), къизъубалта, къизъубалтули, къизъубалтуси, къизъубалтен(къизъубалтена/я); несов.]
перен. язвить;
чис-биалра къизъубалтес язвить на чей-нибудь счёт. II сов. къизъубатес.

къизъубарес

[(мн. къизъудар-ес), къизъубариб, къизъубарили, къизъубарибси, къизъубара(къизъубарая); сов.]
перен. съязвить;
см. къизъубатес. II несов. къизъубирес.

къизъубатес

[(мн. къизъудат-ес), къизъубатур, къизъубатурли, къизъубатурси, къизъубати(къизъубатира/я); сов.]
перен. съязвить;
децIагеси дев къизъубатур съязвил;
сказал обидное слово. II несов. къизъубалтес.

къизъубикIес

[(къизъуикI-ес, къизъурикI-ес; къизъудикI-ес), къизъубикIар, къизъубикIули, къизъубикIуси, къизъубикIен(къизъубикIена/я); несов.]
перен. язвить;
см. къизъубалтес.

къизъубирес

[(мн. къизъудир-ес), къизъубиру(къизъубирар), къизъубирули, къизъубируси, къизъубирен(къизъубирена/я); несов.]
перен. язвить;
см. къизъубалтес. II сов. къизъубарес.

къикъбизес

[(къикъиз-ес, къикъриз-ес; къикъдиз-ес), къикъбизур, къикъбизурли, къикъбизурси, къикъбизи(къикъбизира/я); сов.]
1) встать на цыпочки;
2) перен. щегольнуть, козырнуть, напустить форсу;
кIелра рузи илаб къикъбизур обе сестры там напустили форсу. II несов. къикъбилзес.

къикъбилзес

[(къикъилз-ес, къикърилз-ес; къикъдилз-ес), къикъбилзан, къикъбилзули, къикъбилзуси, къикъбилзен(къикъбилзена/я); несов.]
1) вставать на цыпочки;
2) перен. щеголять, напускать форсу;
наряжаться, модничать;
виштIал уршира къикъилзули сай и младший сын начинает наряжаться. II сов. къикъбизес.

къикъдеш

[къикъдешли, къикъдешла, мн.,]
1) стояние на цыпочках;
2) перен. форс, надменность, чванство, важность, спесь;
чила-биалра къикъдеш чердушес сбить форс с кого-нибудь;
къикъдешличил гъайикIес говорить с надменно, чванливо.

къикъимай

[къикъимайли, къикъимайла, къикъимайти;]
пижон, модник, франт, хлыщ, фат;
къикъимайван вегIиэс прифрантиться;
къикъимайван кайзес расфрантиться.

къикъимайдеш

[къикъимайдешли, къикъимайдешла, мн.,]
пижонство, щегольство, фатовство, франтовство, форс;
см. къикъдеш

къикъимайси

[къикъимайти]
пижонистый, фатоватый;
къикъимайси жагьил адам фатоватый молодой человек.

къикъли

[нареч.]
1) на цыпочках;
2) перен. выппижонисто, щеголевато, с форсом.

къикъси

[къикъти]
1) находящийся на цыпочках;
2) перен. пижонистый, щеголеватый, форсистый;
къикъти жагьилти форсистая молодёжь.

къикъсиванизес

[(къикъсиванриз-ес), къикъсиванизур, къикъсиванизурли, къикъсиванизурси, къикъсиванизи, I, сов.]
1) показаться находящимся на цыпочках;
2) перен. показаться щеголеватым, форсистым. II несов. къикъсиванилзес.

къикъсиванилзес

[(къикъсиванрилз-ес), къикъсиванилзан, къикъсиванилзули, къикъсиванилзуси, къикъсиванилзен, I, несов.]
1) казаться находящимся на цыпочках;
2) перен. казаться щеголеватым, форсистым. II сов. къикъсиванизес.

къикъя

[къикъяли, къикъяла, къикъяби;]
желудок;
къикъялизирти къиз резь в желудке;
къикъя бузули ахIен желудок не работает.

къилав

[къилавли, къилавла, къилавти;]
заусеница (образующийся на кромке лезвия при заточке);
къилав бакIайчи бугабирес точить до появления заусеницы на кромке лезвия.

къиликъ

[къиликъли, къиликъла, къиликъуни;]
черта характера;
нрав;
вегIличи вегI гапикIни вайси къиликъ саби самовосхваление, бахвальство - плохая черта. Вай къиликъли бекI булъа погов. плохая черта голову погубит.

къиликъагар

[къиликъагарти]
1) безвольный, бесхарактерный;
2) невоспитанный;
къиликъагарти дурхIни невоспитанные дети;
хIекьли къиликъагар сай крайне невоспитан.

къиликъагардеш

[къиликъагардешли, къиликъагардешла, ед.,]
1) бесхарактерность;
2) невоспитанность;
сунела къиликъагардешличибли лебилра уркIаэс шокировать всех своей невоспитанностью.

къиликъагарли

[нареч.]
1) бесхарактерно, безвольно;
2) невоспитанно;
къиликъагарли вяшикIес вести себя невоспитанно.

къиликъунар

этичный, чинный, воспитанный.

къиликъчебдеш

[(къиликъчевдеш, къиликъчердеш), къиликъчебдешли, къиликъчебдешла, мн.,]
такт, умение вести себя пристойно;
къиликъчебдешличил вяшикIес вести себя с тактом (тактично);
къиликъчебдеш дакIударес проявить такт (тактичность).

къиликъчебси

[(къиликъчевси, къиликъчерси; къиликъчебти, къиликъчерти)]
тактичный;
къиликъчевси учитель тактичный учитель;
къиликъчерси ихтилатчи тактичная собеседница;
къиликъчерти баркьудлуми тактичные поступки.

къилич

[къиличли, къиличла, къиличуни;]
палаш (оружие);
къиличунала уста палашный мастер.

къим

[къимли, къимла, мн.,]
1) цепляние струн;
2) о стойке, телодвижении: выпрямление, вставание на цыпочки;
бравирование;
3) первая часть сложных слов со знач. «заиграть;
бравировать»: къимбарес заиграть;
къимбилзес бравировать и т.д.

къимбарес

[(мн. къимдар-ес), къимбариб, къимбарили, къимбарибси, къимбара(къимбарая); сов.]
заиграть;
начать играть, цепляя струны;
чугур къимбариб заиграл на чунгуре. II несов. къимбирес.

къимбизес

[(къимиз-ес, къимриз-ес; къимдиз-ес), къимбизур, къимбизурли, къимбизурси, къимбизи(къимбизира/я); сов.]
1) стать прямо, выпрямиться;
2) перен. побравировать, порисоваться;
подбочениться;
белкъи, къимбизес насытившись, побравировать. II несов. къимбилзес.

къимбилзес

[(къимилз-ес, къимрилз-ес; къимдилз-ес), къимбилзан, къимбилзули, къимбилзуси, къимбилзен(къимбилзена/я); несов.]
1) выпрямляться;
2) перен. бравировать, рисоваться;
форсить;
жагьилти къимбилзули саби молодые люди рисуются. II сов. къимбизес.

къимбирес

[(мн. къимдир-ес), къимбиру(къимбирар), къимбирули, къимбируси, къимбирен(къимбирена/я); несов.]
играть;
начинать играть, цепляя струны;
бренчать;
чугурличиб аги къимбирес играть мелодию на чунгуре. II сов. къимбиэс.

къимбулхъес

[(мн. къимдулхъ-ес), къимбулхъан, къимбулхъули, къимбулхъуси, къимбулхъен(къимбулхъена/я), III несов.] см. къимбилзес. II сов. къимбухъес.

къимбухъес

[(мн. къимдухъ-ес), къимбухъун, къимбухъи, къимбухъунси, къимбухъен(къимбухъена/я), III сов.] см. къимбизес. II несов. къимбулхъес.

къимиз

[къимизли, къимизла, къимизуни; устар.]
изюм;
къимизла ватIан родина изюма. Къимиз тIутIи изюмный виноград.

къимир

[къимирли, къимирла, мн.,] см. къим

къимирбарес

[(мн. къимирдар-ес), къимирбариб, къимирбарили, къимирбарибси, къимирбара(къимирбарая); сов.]
перебрать струны;
см. къимбарес. II несов. къимирбирес.

къимирбирес

[(мн. къимирдир-ес), къимирбиру(къимирбирар), къимирбирули, къимирбируси, къимирбирен(къимирбирена/я); несов.]
перебирать струны;
см. къимбирес.II сов. къимирбарес.

къимиръала

[къимиръалали, къимиръалала, мн.,] см. къимир.

къимли

[нареч.] см. къикъли.

къимси

[къимти] см. къикъси.

къимъала

[къимъалали, къимъалала, мн.,] см. къим.

къиндир

[къиндирли, къиндирла, мн.,]
(совокуп: -ти);
устар. конопля;
пакля;
см. гантир.

къир

[къирли, къирла, къирани;]
1) смола;
къир чIямбирес жевать смолу;
къирван цIапIалкес перен. приставать, прилипать как смола (о неотвязном, назойливом человеке);
2) асфальт;
къир биран смолокур;
къирли буцибси майдан асфальтированная площадь;
къирла гьуни асфальтированная дорога;

къирагъ

[къирагъли, къирагъла, къирагъуни;]
1) край;
столла къирагъли-чив лукIес писать на краю стола;
2) лоскут, лоскутик, отрез, обрывок, лоскуток, кусок, лоскуточек;
чIян-кIила къирагъ лоскуточек ткани;
3) участок, клочок;
берег, окраина, край;
гряда;
ванзала къирагъ клочок земли.

къират

[къиратли, къиратла, къиратуни;]
1) конь, скакун;
къиратличи мурдайиб сел на скакуна;
2) перен. пегас, чудо-конь.

къирбарес

[(къирвар-ес, къиррар-ес; къирдар-ес), къирбариб, къирбарили, къирбарибси, къирбара(къирбарая); сов.]
1) истребить, перебить, подавить, сокрушить, уничтожить;
душманти къирбарес уничтожить, истребить врагов;
се-биалра къирбарни ликвидация чего-нибудь;
2) перен. вывести, извести, истребить;
тараканти къирдар-ес извести тараканов;
3) перен. что-то плохое: рассеять, изгладить, изжить, искоренить, ликвидировать, устранить;
вайси гIядат къирбарес искоренить плохой обычай. II несов. къирбирес.

къирбирес

[(къирир-ес, къиррир-ес; къирдир-ес), къирбиру(къирбирар), къирбирули, къирбируси, къирбирен(къирбирена/я); несов.]
1) истреблять(ся), перебивать, подавлять(ся), сокрушать, уничтожать(ся);
громить, губить, крушить;
разить;
душмантала къур къирбирес уничтожать отродье врагов;
се-биалра къирбирни ликвидация чего-нибудь;
дургъ-базиб халатира биштIатира къирбирути саби на войне истребляются и стар и млад;
2) перен. выводить, морить, изводить, истреблять;
цIикни къирдирес изводить блох;
3) перен. что-то плохое: рассеивать, изживать, искоренять, ликвидировать, устранять. II сов. къирбиэс.

къирбитI

[къирбитIли, къирбитIла, къирбитIуни;]
косуля (род сохи);
см. сипI-къирбитI.

къирбиэс

[(къири-эс, къирри-эс; къирди-эс), къирбиуб, къирбиубли, къирбиубси, къири(къирира/я); сов.]
1) истребиться, перебиться, подавиться, сокрушиться, уничтожиться;
2) перен. выводиться, мориться, изводиться, истребляться;
цIикни къирдиуб блохи извелись;
3) перен. прекратиться, упраздниться, исчезнуть;
пойти или рассыпаться прахом;
анхъ, къирбиубли, бетахъиб уничтожился, исчез сад;
4) перен. что-то плохое: рассеяться, изжиться, искорениться, ликвидироваться, устраниться. II несов. къирбирес.

къиргъиз

1. киргизский;
къиргъиз мез киргизский язык;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, -уни;
киргиз и киргизка (представители основного населения Киргизии).

къиргъизлан

[къиргъизланни, къиргъизланна, къиргъизланти;]
киргиз и киргизка;
см. киргиз.

къиргъизунала

1. род. п. от мн. къиргъиз;
2. в знач. прил. киргизский;
къиргъизунала делхъ киргизский танец;
см. киргиз, киргизлан.

къиргъу

[къиргъули, къиргъула, къиргъуби;]
ястреб;
къиргъуван чевхъун как ястреб налетел;
къиргъуличилси гIяяр ястребиная охота;
къиргъула хIер ястребиный взгляд (перен. острый, хищный взгляд);
къиргъула дурхIя ястребёнок.

къирдеш

[къирдешли, къирдешла, мн.,]
1) истреблённость, перебитость, уничтоженность;
2) перен. что-то плохое: изжитость, искоренённость, ликвидированность;
вайси гIядатла къирдеш изжитость плохого обычая.

къири

[къирили, къирила;]
къирми;
туча;
чяхI-забла къири чебакIиб нахлынула грозовая туча.

къириагар

[,-ти]
безоблачный, не имеющий туч;
къириагар зак безоблачное небо.

къириагарбирес

[(мн. къириагардир-ес), къириагарбиру(къириагарбирар), къириагарбирули, къириагарбируси, къириагарбирен(къириагарбирена/я), III несов.]
проясняться;
зубри къириагардирули сари небеса проясняются. II сов. къириагарбиэс.

къириагарбиэс

[(мн. къириагарди-эс), къириагарбиуб, къириагарбиубли, къириагарбиубси, къириагари(къириагарира/я), III сов.]
проясниться;
хIерейслис зак къириагарбиуб до полудня небо прояснилось. II несов. къириагарбирес.

къирибизес

[къирибизур, къирибизурли, къирибизурси, къирибизи, III сов.]
заволочь, закрыть тучей;
заклизиб къирибизур тучи заволокли небо. II несов. къирибилзес.

къирибилзес

[къирибилзан, къирибилзули, къирибилзуси, къирибилзен, III несов.]
заволакивать, закрывать тучей. II сов. къирибизес.

къирим

крымский;
къирим мажар крымское кремнёвое ружьё, крымская кремнёвка;
къирим мажарла вегI владелец крымской кремнёвки.

къирла

1. род. п. от. къир;
2. в знач. прил. а) смолистый;
къирла тIем смолистый запах;
б) асфальтовый;
къирла гьуни асфальтовая дорога;
в) рубероидный;
къирла кагъар рубероид, толь;
къирла кагъарла хъалч рубероидная крыша.

къирлабарес

[(мн. къирладар-ес), къирлабариб, къирлабарили, къирлабарибси, къирлабара(къирлабарая); сов.]
1) засмолить, просмолить;
къаякъла лутIи къирлабарес засмолить дно лодки;
къирлабарибси смолёный;
2) асфальтировать, заасфальтировать;
гьуни къирлабарес асфальтировать дорогу. II несов. къирлабирес.

къирлабирес

[(мн. къирладир-ес), къирлабиру(къирлабирар), къирлабирули, къирлабируси, къирлабирен(къирлабирена/я); несов.]
1) смолить;
гьимир къирлабирес смолить верёвку;
2) асфальтировать;
больницала азбар къирлабирес асфальтировать двор больницы. II сов. къирлабиэс.

къирлабиэс

[(мн. къирлади-эс), къирлабиуб, къирлабиубли, къирлабиубси, къирлаи(къирлаира/я), III сов.]
1) засмолиться, просмолиться;
къаякъла лутIи къирлабиуб дно лодки засмолилось;
2) покрыться асфальтом;
гьуни къирлабиуб дорога покрылась асфальтом. II несов. къирлабирес.

къирмар

облачный;
с облаками, тучами;
къирмар зак облачное небо.

къирмачилси

[къирмачилти]
облачный;
см. къирмар.

къирмизи

[къирмизили, къирмизила;]
къирмизуни;
устар. краска, краситель;
кьарла хIячмала къирмизи краситель из корней трав;
хIунтIена къирмизи красная краска.

къитбарес

[(мн. къитдар-ес), къитбариб, къитбарили, къитбарибси, къитбара(къитбарая); сов.]
уменьшить количество, сделать недостаточным, дефицитным. II несов. къитбирес.

къитбикIес

[(мн. къитдикI-ес), къитбикIар, къитбикIули, къитбикIуси, къитбикIен(къитбикIена/я), III несов.] см. къитбирес.

къитбирес

[(мн. къитдир-ес), къитбиру(къитбирар), къитбирули, къитбируси, къитбирен(къитбирена/я); несов.]
уменьшить(ся) количество, делать (становиться) недостаточным, дефицитным;
уменьшаться в количестве, делаться недостаточным. II сов. къитбиэс.

къитбиубдеш

[(мн. къитдиубдеш), къитбиубдешли, къитбиубдешла, ед.,]
уменьшение, дефицитность;
цацадехIти масанала къитдиубдеш дефицитность некоторых товаров.

къитбиэс

[(мн. къитди-эс), къитбиуб, къитбиубли, къитбиубси, къити(къитира/я), III сов.]
уменьшиться в количестве, сделаться недостаточным, стать дефицитным;
къитбиубси мас товар, ставший дефицитным. II несов. къитбирес.

къитдеш

[къитдешли, къитдешла, ед.,]
недостаток, нехватка, дефицит, дефицитность;
далгала къитдеш дефицит материалов, запчастей.

къитли

[нареч.]
недостаточно, мало, дефицитно;
хибти хъулрала далга къитли сари стройматериалов привезли недостаточно.

къитси

[къитти]
недостаточный, дефицитный;
къитси мас дефицитный товар.

къитсиванбизес

[(мн.къитсиванбизтивандиз-ес), къитсиванбизур, къитсиванбизурли, къитсиванбизурси; сов.]
показаться недостаточным, дефицитным. II несов. къитсиван-билзес.

къитсиванбилзес

[(мн.къитсиванбилзтивандилз-ес) къитсиванбилзан, къитсиванбилзули, къитсиванбилзуси; несов.]
казаться недостаточным, дефицитным. II сов. къитсиванбизес.

къичу

[къичули, къичула, къичуби;]
бешмет, черкеска.

къичучебли

[(къичучевли, къичучерли) нареч.]
в бешмете, в черкеске;
илала иганай къичучевли вакIиб её любимый пришёл в черкеске.

къичучебси

[(къичучевси, къичучерси; къичучебти, къичучерти)]
одетый в бешмет.

къиштанак

[къиштанакли, къиштанакла, къиштанакуни;]
скорпион;
къиштанакла агъули адам убкIахъу яд скорпиона смертелен для человека.

къиябархIи

[къиябархIили, къиябархIила;]
къиябурхIни;
трудодень.

къияйзибдеш

[къияйзибдешли, къияйзибдешла, мн.,]
нахождение в тяжёлом положении.

къияйзибикес

[(къияйзиик-ес, къияйзирик-ес; къияйзидик-ес), къияйзибикиб, къияйзибикили, къияйзибикибси, къияйзибики(къияйзибикира/я); сов.]
попасть в тяжёлое положение;
илдала хъалибарг къияйзибикиб их семья попала в тяжёлое положение. II несов. къияйзибиркес.

къияйзибиркес

[(къияйзиирк-ес, къияйзирирк-ес; къияйзибиркдир-к-ес), къияйзибиркур, къияйзибиркули, къияйзибиркуси, къияйзибиркен(къияйзибиркена/я); несов.]
попадать в тяжёлое положение. II сов. къияйзибикес.

къияйзибси

[(къияйзибсизивси, къияйзибсизирси; къияйзибсизибти, къияйзибсизирти)]
находящийся в тяжёлом положении, удручённый, угнетённый;
къияйзибси улка страна, находящаяся в тяжёлом положении.

къияйзибуршес

[(къияйзиурш-ес, къияйзирурш-ес; къияйзидурш-ес), къияйзибуршу, къияйзибуршули, къияйзибуршуси, къияйзибуршен(къияйзибуршена/я); несов.]
ввергать в тяжёлое положение;
ибкьси агили экономика къияйзибуршули саби кризис ввергает экономику в тяжёлое положение. II сов. къияйзибушес.

къияйзибушес

[(къияйзиуш-ес, къияйзируш-ес; къияйзидуш-ес), къияйзибушиб, къияйзибушили, къияйзибушибси, къияйзибуша(къияйзибушая); сов.]
ввергнуть в тяжёлое положение;
предприятиела бузери къияйзибушили саби деятельность предприятия ввергнута в тяжёлое положение. II несов. къияйзибуршес.

къияйчил

[нареч.]
едва, с трудом, с большим трудом;
чебхьла къияйчил чебасиб с большим трудом снял крышку.

къиян

[къиянни, къиянна, къиянти;]
1) труд, деятельность человека;
зяхIматси къиян тяжкий труд;
къиянхIекь зарплата, гонорар, плата за труд;
къиян кабирхьес трудиться;
къиян кабихьес поднатужиться;
къиян букан эксплуататор, угнетатель;
къиян букес эксплуатировать;
2) перен. мука;
испытание;
мытарство;
къиян чебиэс страдать;
3) первая часть сложных слов со знач. «усложнить;
осложнять»: къиянбарес усложнить;
къиянбирес осложнять и т.д.

къиян-жапа

[къиянли, къиянла, мн.,]
1) трудности, затруднения;
тяготы;
дявтала къиянжапа гIелар калун остались позади трудности, тяготы войны;
2) перен. мучение, страдание;
къиянжапа иргъахъуси страдальческий.

къиян-жапализибикес

[(къиян-жапализиик-ес, къиян-жапализирик-ес; къиян-жапализидик-ес), къиян-жапализибикиб, къиян-жапализибикили, къиян-жапализибикибси, къиян-жапализибики(къиян-жапализибикира/я); сов.]
затрудниться, испытать трудность, обремениться хлопотами. II несов. къиян-жапализибиркес.

къиян-жапализибиркес

[(къиянирк-ес, къиянрирк-ес; къияндирк-ес), къиянур, къиянули, къиянуси, къиянен(къиянена/я); несов.]
затрудняться, испытывать трудность, обременяться хлопотами. II сов. къиян-жапа-лизибикес.

къиян-жапализибси

[(къиянзивси, къиянзирси; къиянзибти, къиянзирти)]
1) испытывающий трудность;
2) мучающийся, испытывающий много страданий.

къиян-жапаси

[къиянти] см. къиянси.

къиян-чек

[къиянли, къиянла, мн.,] см. къиян.

къиянагар

[къиянагарти]
нетяжкий, нетрудный;
къиянагар хIянчи нетрудная работа.

къиянагарли

[нареч.]
без труда, без усилий;
къиянагарли бажардиикес справиться без труда. Къиянагарли бакIибси - баракатагарли аркьян погов. то, что пришло без труда, уйдёт без пользы.

къиянбарес

[(мн. къияндар-ес), къиянбариб, къиянбарили, къиянбарибси, къиянбара(къиянбарая); сов.]
обременить, осложнить;
усложнить;
утяжелить;
хIянчи къиянбарес усложнить работу;
аги къиянбарес осложнить ситуацию. II несов. къиянбирес.

къиянбизес

[(мн. къияндиз-ес), къиянбизур, къиянбизурли, къиянбизурси, къиянбизи(къиянбизира/я); сов.]
показаться или оказаться трудным для выполнения;
наб хIисаб къиянбизур мне задача показалась трудной. II несов. къиянбилзес.

къиянбикIес

[(мн. къияндикI-ес), къиянбикIар, къиянбикIули, къиянбикIуси, къиянбикIен(къиянбикIена/я), III несов.] см. къиянбирес.

къиянбилзес

[(мн. къияндилз-ес), къиянбилзан, къиянбилзули, къиянбилзуси, къиянбилзен(къиянбилзена/я); несов.]
казаться или оказываться трудным для выполнения;
наб лаг ахъес къиянбилзан мне трудно будет одолеть подъём. II сов. къиянбизес.

къиянбирес

[(мн. къияндир-ес), къиянбиру(къиянбирар), къиянбирули, къиянбируси, къиянбирен(къиянбирена/я); несов.]
обременять, осложнять;
усложнять;
аги къиянбирес осложнять положение. II сов. къиянбиэс.

къиянбиубдеш

[(къияниубдеш, къиянриубдеш; къияндиубдеш), къиянбиубдешли, къиянбиубдешла, ед.]
и мн., осложнение, затруднение;
усложнение.

къиянбиэс

[(мн. къиянди-эс), къиянбиуб, къиянбиубли, къиянбиубси, къияни(къиянира/я), III сов.]
осложниться, затрудниться;
усложниться, утяжелиться;
гьигь къиянбиуб дыхание затруднилось. II несов. къиянбирес.

къиянбулхъес

[(къиянулхъ-ес, къиянрулхъ-ес; къияндулхъ-ес), къиянбулхъан, къиянбулхъули, къиянбулхъуси, къиянбулхъен(къиянбулхъена/я); несов.]
тяготить, довлеть;
ил мах гьанна хъуцIрумас къиянбулхъули ахIен эта ноша больше не тяготит плечи;
къиянбулхъуси суал перен. щекотливый вопрос. II сов. къиянбухъес.

къиянбухъес

[(къиянухъ-ес, къиянрухъ-ес; къияндухъ-ес), къиянбухъун, къиянбухъи, къиянбухъунси, къиянбухъен(къиянбухъена/я); сов.]
затрудниться, осложниться;
обремениться;
стать несподручным, трудным;
быть в тягость;
дубурла хIеркI ахъес къиянбухъун стало трудно перейти горную реку;
архIяличиб дурхIни къиянбухъун в походе дети были в тягость. II несов. къиянбулхъес.

къияндеш

[къияндешли, къияндешла, къияндешуни;]
1) трудность, затруднение;
сложность;
напряжение;
угнетение;
къияндеш акIахъес затруднить;
къияндеш алкIахъес утруждать;
бегIтани дургъбала къияндешуни чекасиб родители вынесли трудности войны;
2) перен. помеха, препятствие, загвоздка, закавыка;
ил къияндеш гьамадли агарбарес вирар эту помеху можно легко свести на нет.

къияндешагар

[къияндешагарти]
не вызывающий затруднение, лёгкий, нетрудный.

къиянна

1. род. п. от къиян;
2. в знач. прил. трудовой;
къиянна халкь трудовой народ;
къиянна хъалибарг трудовая семья;
къиянна арц трудовые деньги;
къиянна адам трудящийся.

къиянси

[къиянти]
трудный, тяжёлый, тяжкий, тягостный, томительный, затруднительный, сложный, обременительный, мудрёный;
къиянси аги сложное, тяжёлое положение;
къиянси бетаахъес усложнить;
къиянси бетаэс усложниться;
къиянси масъала головоломка.

къиянсиванбизес

[(къиянсиваниз-ес, къиянсиванриз-ес; къиянтивандиз-ес), къиянсиванбизур, къиянсиванбизурли, къиянсиванбизурси,-и(къиянсиванбизира/я); сов.]
показаться трудным, тяжёлым, тягостным, томительным, затруднительным, обременительным, сложным;
гьаланачи хIянчи къиянсиванбизур сначала работа показалась тяжёлой. II несов. къиянсиванбилзес.

къиянсиванбилзес

[(къиянсиванилз-ес, къиянсиванрилз-ес; къиянтивандилз-ес), къиянсиванбилзан, къиянсиванбилзули, къиянсиванбилзуси, къиянсиванбилзен(къиянсиванбилзена/я); несов.]
казаться трудным, тяжёлым, тяжким, тягостным, томительным, затруднительным, обременительным, сложным;
ил зягIипси къиянсиванилзули сай этот больной кажется тяжёлым. II сов. къиянсиванбизес.

къиянтазибуршес

[(къиянтазиурш-ес, къиянтазирурш-ес; къиянтазидурш-ес), къиянтазибуршу, къиянтазибуршули, къиянтазибуршуси, къиянтазибуршен(къиянтазибуршена/я); несов.] см. къияйзибуршес. II сов. къиянтазибушес.

къиянтазибушес

[(къиянтазиуш-ес, къиянтазируш-ес; къиянтазидуш-ес), къиянтазибушиб, къиянтазибушили, къиянтазибушибси, къиянтазибуша(къиянтазибушая); сов.] см. къияйзибушес. II несов. къиянтазибуршес.

къиянхIекь

[къиянхIекьли, къиянхIекьла, къиянхIекьуни;]
зарплата, плата за труд, гонорар, вознаграждение за труд;
жалованье;
къиянхIекь заманаличиб лугули саби зарплату выдают своевременно.

къиянхIекьагар

[къиянхIекьагарти]
не имеющий зарплаты, жалованья.

къубба

[къуббали, къуббала, къуббаби;]
купол, свод;
маковка;
минарала къубба купол минарета;
мижитла къубба свод мечети.

къубба-кIялгIя

[къуббали, къуббала, къуббаби;]
1) вышка (на здании);
хъалчличибси къуббакIялгIя вышка на крыше;
2) вышка;
къуббаличив къараул тIашлири на вышке стоял часовой.

къуббабар

с куполами, с множеством куполов.

къугIрадбарес

[(мн. къугIраддар-ес), къугIрадбариб, къугIрадбарили, къугIрадбарибси, къугIрадбара(къугIрадбарая); сов.]
разделить, распилить на части;
уркьули къугIрадбарес распилить доску на части. II несов. къугIрадбирес.

къугIрадбикес

[(мн. къугIраддик-ес), къугIрадбикиб, къугIрадбикили, къугIрадбикибси, къугIрадбики(къугIрадбикира/я), III сов.]
разделиться, распасться на части;
бутIначи къугIрадбикес распасться на части. II несов. къугIрадбиркес.

къугIрадбирес

[(мн. къугIраддир-ес), къугIрадбиру(къугIрадбирар), къугIрадбирули, къугIрадбируси, къугIрадбирен(къугIрадбирена/я); несов.] см. къугIрадбиркес. II сов. къугIрадбиэс.

къугIрадбиркес

[(мн. къугIраддирк-ес), къугIрадбиркур, къугIрадбиркули, къугIрадбиркуси, къугIрадбиркен, III несов.]
делиться, распадаться на части;
илизиб къаркъа гьамадли къугIрадбиркули саби у него камень легко распадается на части. II сов. къугIрадбикес.

къугIрадбиэс

[(мн. къугIрадди-эс), къугIрадбиуб, къугIрадбиубли, къугIрадбиубси, къугIради(къугIрадира/я), III сов.]
разделиться, распасться на части;
см. къугIрадбикес. II несов. къугIрадбирес.

къугIрадли

[нареч.]
кусками, частями;
в виде обрубок, чурок;
лерилра урцул зарлизи къугIрадли кадихьили сари дрова в поленицу помещены в виде обрубок, чурок.

къугIрадси

[къугIрадти]
разделённый, распиленный на куски.

къугIразибурцес

[(мн. къугIразидурц-ес), къугIразибурцу, къугIразибурцули, къугIразибурцуси, къугIразибурцен(къугIразибурцена/я); несов.]
отливать слитки;
мургьи къугIразидурцес отливать слитки золота. II сов. къугIразибуцес.

къугIразибуцес

[(мн. къугIразидуц-ес), къугIразибуциб, къугIразибуцили, къугIразибуцибси, къугIразибуца(къугIразибуцая); сов.]
отлить слитки;
арц къугIразидуцес отлить слитки серебра. II несов. къугIразибурцес.

къугIрар

1) кусковой;
къугIрар чакар кусковой сахар;
2) слитковый;
къугIрар мургьи слитковое золото.

къугъабарес

[(къугъавар-ес, къугъарар-ес; къугъадар-ес), къугъабариб, къугъабарили, къугъабарибси, къугъабара(къугъабарая); сов.]
украсить, сделать красивым, нарядным;
байрамлис ши къугъабариб к празднику украсили село;
дурхIни палтарли къугъабарили саби одежда сделала детей нарядными. II несов. къугъабирес.

къугъабизес

[(къугъаиз-ес, къугъариз-ес; къугъадиз-ес), къугъабизур, къугъабизурли, къугъабизурси, къугъабизи(къугъабизира/я); сов.]
1) показаться красивым, нарядным;
илдала юрт наб къугъабизур их дом мне показался красивым;
2) понравиться, прийтись по вкусу;
илис унра рурси къугъаризур ему понравилась соседская девушка. II несов. къугъабилзес.

къугъабикIес

[(къугъаикI-ес, къугъарикI-ес; къугъадикI-ес), къугъабикIар, къугъабикIули, къугъабикIуси, къугъабикIен(къугъабикIена/я); несов.]
хорошеть;
см. къугъабирес.

къугъабилзес

[(къугъаилз-ес, къугъарилз-ес; къугъадилз-ес), къугъабилзан, къугъабилзули, къугъабилзуси, къугъабилзен(къугъабилзена/я); несов.]
1) казаться красивым, нарядным;
ил юрт къугъабилзули саби этот дом кажется красивым;
2) нравиться, быть по вкусу;
илала куц къугъабилзули саби нравится её облик. II сов. къугъабизес.

къугъабирес

[(къугъаир-ес, къугъарир-ес; къугъадир-ес), къугъабиру(къугъабирар), къугъабирули, къугъабируси, къугъабирен(къугъабирена/я); несов.]
1) украшать(ся), делать (становиться) красивым, нарядным;
байрамлис класс къугъабирес украшать класс к празднику;
2) хорошеть, становиться краше;
халабикIуцад, илдала рурсби къугъабирули саби с взрослением их дочери становятся всё краше. II сов. къугъабиэс.

къугъабиубдеш

[къугъабиубдешли, къугъабиубдешла, мн.,]
1) украшенность, нарядность;
ёлкала къугъабиубдеш нарядность ёлки;
2) красота, красивость;
рурсбала къугъабиубдеш красота девушек.

къугъабиэс

[(къугъаи-эс, къугъари-эс; къугъади-эс), къугъабиуб, къугъабиубли, къугъабиубси, къугъаи(къугъаира/я); сов.]
1) украситься, стать красивым, нарядным;
мекъла зал къугъабиуб свадебный зал стал нарядным;
2) похорошеть, стать краше;
илала риганай гьатIира къугъариуб её любимая похорошела, стала ещё красивее. II несов. къугъабирес.

къугъадеш

[къугъадешли, къугъадешла, ед.]
(совокуп: -уни);
красота;
къугъадеш хIясибли рурсили цаибил мер буциб по красоте девушка заняла первое место.

къугъадешагар

[къугъадешагарти]
не имеющий красоты, некрасивый.

къугъажан

[къугъажанни, къугъажанна, ед.,]
милашка;
сегъуна къугъажанал! ну что за милашка!

къугъал

см. къугъаси.

къугъали

[нареч.]
красиво, пикантно, изысканно;
къугъали белшунси кIялгIя красиво сооружённый дворец.

къугъаси

[къугъати]
красивый, нарядный;
восхитительный, хорошенький;
къугъаси секIал украшение, красивая вещь;
къугъаси юрт чертог, красивое здание;
къугъаси адам красивый человек.

къугъасиванбизес

[(къугъасиванбизсиваниз-ес, къугъасиванбизси-ванриз-ес; къугъасиванбизтивандиз-ес), къугъасиванбизур, къугъасиванбизурли, къугъасиванбизурси, къугъасиванбизи(къугъасиванбизира/я); сов.]
показаться красивым, нарядным;
восхитительным, хорошеньким. II несов. къугъа-сиванбилзес.

къугъасиванбилзес

[(къугъасиванбилзсиванилз-ес, къугъасиванбилзсиванрилз-ес; къугъасиванбилзтивандилз-ес), къугъасиванбилзан, къугъасиванбилзули, къугъасиванбилзуси, къугъасиванбилзен(къугъасиванбилзена/я); несов.]
казаться красивым, нарядным;
восхитительным, хорошеньким. II сов. къугъасиванбизес.

къугънабиркьес

[(къугънаиркь-ес, къугънариркь-ес; къугънабиркьес диркь-ес), къугънабиркьур, къугънабиркьули, къугънабиркьуси, къугънабиркьен(къугънабиркьена/я); несов.]
издеваться, насмехаться, оскорблять, глумиться;
юлдашличив къугънаиркьес издеваться над приятелем;
чила-биалра баркь-бацличив къугънаиркьес насмехаться над чьими-либо манерами.

къугъназиахъес

[къугъназиахъиб, къугъназиахъили, къугъназиахъибси, къугъназиахъи(къугъназиахъира/я); сов.]
заняться издевательствами, насмешками. II несов. къугъназиихъес.

къугъназиихъес

[къугъназиихъур, къугъназиихъули, къугъназиихъуси, къугъназиихъен(къугъназиихъена/я); несов.]
заниматься издевательствами, насмешками. II сов. къугъназиахъес.

къугънар

[къугънарли, къугънарла, ед.]
любитель издеваться, насмехаться, оскорблять.

къугъни

[къугънани, къугънала, мн.,]
издевательства, насмешки;
илини къугъни чекахIейсу он не стерпит издевательства.

къуд

1. -ли, -ла, -ани;
клевание;
2. первая часть сложных слов со знач. «клюнуть;
поклевать»: къудбарес поклевать;
къудбикес клюнуть и т.д.

къуда

[къудали, къудала;]
къудни;
1) пуп, пупок;
виш-тIасила къуда пупок младенца;
2) перен. край;
носок;
столла къуда край стола;
дабрила къуда носок обуви. Къуда лит. кода (добавочный стих).

къудакани

[къудаканили, къудаканила;]
къудакунби;
пупок;
см. къуда

къудбарес

[(мн. къуддар-ес), къудбариб, къудбарили, къудбарибси, къудбара(къудбарая), III сов.]
поклевать, склевать;
къудбарили, бергес съесть, поклевав. II несов. къудбирес.

къудбизес

[(мн. къуддиз-ес), къудбизур, къудбизурли, къудбизурси, къудбизи(къудбизира/я), III сов.]
вытянуться вперёд;
илала мухIли къудбизур его рот вытянулся вперёд. II несов. къудбилзес.

къудбикIес

[(мн. къуддикI-ес), къудбикIар, къудбикIули, къудбикIуси, къудбикIен(къудбикIена/я), III несов.]
клевать.

къудбикес

[(мн. къуддик-ес), къудбикун, къудбики, къудбикунси, къудбикен(къудбикена/я), III сов.]
клюнуть, ударить клювом (о птице);
дила уршиличи гIяргIя къудбикун курица клюнула моего сына. II несов. къудбилкес.

къудбилзес

[(мн. къуддилз-ес), къудбилзан, къудбилзули, къудбилзуси, къудбилзен(къудбилзена/я), III несов.]
вытягиваться вперёд. II сов. къудбизес.

къудбилкес

[(мн. къуддилк-ес), къудбилкан, къудбилкули, къудбилкуси, къудбилкен(къудбилкена/я), III несов.]
ударять клювом, клевать, клеваться (о птице). II сов. къудбикес.

къудкъа

[къудкъали, къудкъала;]
къудкъни;
водоносный кувшин.

къудкъуди

[къудкъудили, къудкъудила, къудкъудиби;]
1) устар. дятел;
къудкъудила пукьа гнездо дятла;
2) клюв;
чIакала къудкъуди клюв орла;
3) перен. нос;
4) перен. двухсторонный топорик.

къуж

1. -ли, -ла, мн., толк;
толчок;
къакълизи къуж толчок в спину;
2. первая часть сложных слов со знач. «толкнуть, толкать»: къужбарес толкнуть, къужбирес толкать, пихать и т.д.

къуж-хъячIбарес

[(къуж-хъячIвар-ес, къуж-хъячIрар-ес; къуж-хъячIдар-ес), къуж-хъячIбариб, къуж-хъячIбарили, къуж-хъячIбарибси, къуж-хъячIбара(къуж-хъячIбарая); сов.]
растолкать;
см. къужбарес. II несов. къуж-хъячIбирес.

къуж-хъячIбикIес

[(къуж-хъячIикI-ес, къуж-хъячIрикI-ес; къуж-хъячIдикI-ес), къуж-хъячIбикIар, къуж-хъячIбикIули, къуж-хъячIбикIуси, къуж-хъячIбикIен(къуж-хъячIбикIена/я); несов.]
толкаться;
см. къужбикIес.

къуж-хъячIбикес

[(къуж-хъячIик-ес, къуж-хъячIрик-ес; къуж-хъячIдик-ес), къуж-хъячIбикиб, къуж-хъячIбикили, къуж-хъячIбикибси, къуж-хъячIбики(къуж-хъячIбикира/я); сов.]
толкнуть;
см. къужбикес. II несов. къуж-хъячIбиркес.

къуж-хъячIбилкес

[(къуж-хъячIилк-ес, къуж-хъячIрилк-ес; къуж-хъячIдилк-ес), къуж-хъячIбилкан, къуж-хъячIбилкули, къуж-хъячIбилкуси, къуж-хъячIбилкен(къуж-хъячIбилкена/я); несов.]
толкаться;
см. къужбилкес. II сов. къуж-хъячIбикес.

къуж-хъячIбирес

[(къуж-хъячIир-ес, къуж-хъячIрир-ес; къуж-хъячIдир-ес), къуж-хъячIбиру(къуж-хъячIбирар), къуж-хъячIбирули, къуж-хъячIбируси, къуж-хъячIбирен(къуж-хъячIбирена/я); несов.]
пихаться, толкаться;
см. къужбирес. II сов. къуж-хъячIбиэс.

къуж-хъячIбиркес

[(къужирк-ес, къужрирк-ес; къуждирк-ес), къужур, къужули, къужуси, къужен(къужена/я); несов.] см. къужбирес. II сов. къуж-хъячIбикес.

къуж-хъячIбиэс

[(къуж-хъячIи-эс, къуж-хъячIри-эс; къуж-хъячIди-эс), къуж-хъячIбиуб, къуж-хъячIбиубли, къуж-хъячIбиубси, къуж-хъячIи(къуж-хъячIира/я); сов.]
растолкать;
см. къужбиэс. II несов. къуж-хъячIбирес.

къуж-хъячIли

[нареч.]
толкаясь, расталкивая;
см. къужли.

къужа

[къужали, къужала, къужаби;]
старик, старец.

къужабарес

[(мн.къужабардар-ес), къужабариб, къужабарили, къужабарибси, къужабара(къужабарая); сов.]
засунуть (наверх). II несов. къужабирес.

къужабикIес

[(къужайкI-ес, къужабикIарикI-ес; къужабикIади-кI-ес), къужабикIар, къужабикIули, къужабикIуси, къужабикIен(къужабикIена/я); несов.]
совать (наверх).

къужабирес

[(мн.къужадир-ес), къужабиру(къужабирар), къужабирули, къужабируси, къужабирен(къужабирена/я); несов.]
совать(ся) (наверх). II сов. къужабиэс.

къужабиэс

[(мн. къужади-эс), къужабиуб, къужабиубли, къужабиубси, къужаи(къужаира/я), III сов.]
сунуться. II несов. къужабирес.

къужбарес

[(къужвар-ес, къужрар-ес; къуждар-ес), къужбариб, къужбарили, къужбарибси, къужбара(къужбарая); сов.]
толкнуть, впихнуть;
напереть, прижать, придавить;
втолкнуть, столкнуть, столкать;
унза къужбарес толкнуть дверь;
концертличибти цали ца къужбариб зрители на концерте затолкали друг друга;
къужбарили, битIакIахъес подтолкнув, придвинуть. II несов. къужбирес.

къужбетарес

[(мн. къуждетар-ес), къужбетариб, къужбетарили, къужбетарибси, къужбетара(къужбетарая); сов.]
воткнуть;
ибусилизи буреба къужбетарес воткнуть иголку в шитьё. II несов. къужбетирес.

къужбетирес

[(мн. къуждетир-ес), къужбетиру(къужбетирар), къужбетирули, къужбетируси, къужбетирен(къужбетирена/я); несов.]
втыкать(ся);
тIярхъилизи гIябул къужбетирес втыкать гвоздь в отверстие. II сов. къужбетиэс.

къужбетиэс

[(мн.къуждети-эс), къужбетиуб, къужбетиубли, къужбетиубси, къужбетии(къужбетиира/я), III сов.]
воткнуться. II несов. къужбетирес.

къужбикIес

[(къужикI-ес, къужрикI-ес; къуждикI-ес), къужбикIар, къужбикIули, къужбикIуси, къужбикIен(къужбикIена/я); несов.]
толкаться, пихаться, прижиматься;
тискаться;
дурхIни унзализи къужбикIули саби дети толкаются в дверь.

къужбикес

[(къужик-ес, къужрик-ес; къуждик-ес), къужбикун, къужбики, къужбикунси, къужбикен(къужбикена/я); сов.]
толкнуть;
машиналичи лебилра цугли къужбикун все вместе толкнули автомобиль. II несов. къужбилкес.

къужбилкес

[(къужилк-ес, къужрилк-ес; къуждилк-ес), къужбилкан, къужбилкули, къужбилкуси, къужбилкен(къужбилкена/я); несов.]
толкать. II сов. къужбикес.

къужбирес

[(къужир-ес, къужрир-ес; къуждир-ес), къужбиру(къужбирар), къужбирули, къужбируси, къужбирен(къужбирена/я); несов.]
прижимать, придавливать, заталкивать;
пинать, толкать, толкаться;
пихаться;
лебилра ца класслизи къужбирес заталкивать всех в один класс. II сов. къужбиэс.

къужбиэс

[(къужи-эс, къужри-эс; къужди-эс), къужбиуб, къужбиубли, къужбиубси, къужи(къужира/я); сов.]
оттолкнуться;
толкнуться;
гьалабяхIкъужбиэс толкнуться вперёд. II несов. къужбирес.

къужбулхъес

[(къужулхъ-ес, къужрулхъ-ес; къужбулхъдул-хъ-ес), къужбулхъан, къужбулхъули, къужбулхъуси, къужбулхъен(къужбулхъена/я); несов.]
толкать;
см. къужбилкес. II сов. къужбухъес.

къужбухIнабарес

[(къужбухIнабарухIнавар-ес, къужбухIнабаррухI-нарар-ес; къужбухIнабардухIнадар-ес), къужбухIнабариб, къужбухIнабарили, къужбухIнабарибси, къужбухIнабара(къужбухIнабарая); сов.]
втолкнуть, задвинуть, вдвинуть;
столла тIакьа къужбухIнабарес задвинуть ящичек стола. II несов. къужбухIнабирес.

къужбухIнабикIес

[(къужбухIнабикIухIнаикI-ес, къужбухIнабикIрухI-нарикI-ес; къужбухIнабикIдухIнадикI-ес), къужбухIнабикIар, къужбухIнабикIули, къужбухIнабикIуси, къужбухIнабикIен(къужбухIнабикIена/я); несов.] см. къужбухIнабирес.

къужбухIнабирес

[(къужбухIнабирухIнаир-ес, къужбухIнабиррухI-нарир-ес; къужбухIнабирдухIнадир-ес), къужбухIнабиру(къужбухIнабирар), къужбухIнабирули, къужбухIнабируси, къужбухIнабирен(къужбухIнабирена/я); несов.]
вталкивать, задвигать;
вторгаться;
чи-биалра хъули къужбухIнабирухIнаирес вталкивать кого-либо в комнату. II сов. къужбухIнабиэс.

къужбухIнабиэс

[(къужбухIнабиухIнаи-эс, къужбухIнабирухIнари-эс; къужбухIнабидухIнади-эс), къужбухIнабиуб, къужбухIнабиубли, къужбухIнабиубси, къужбухIнабии(къужбухIнабиира/я); сов.]
задвинуться;
вторгнуться. II несов. къужбухIнабирес.

къужбухъес

[(къужухъ-ес, къужрухъ-ес; къуждухъ-ес), къужбухъун, къужбухъи, къужбухъунси, къужбухъен(къужбухъена/я); сов.]
толкнуть;
см. къужбикес. II несов. къужбулхъес.

къуждурабарес

[(къуждуравар-ес, къуждурарар-ес; къуждурадар-ес), къуждурабариб, къуждурабарили, къуждурабарибси, къуждурабара(къуждурабарая); сов.]
вытолкнуть, вытолкать;
илини кIелра азбарлизибад къуждурабариб он вытолкнул обоих со двора. II несов. къуждурабирес.

къуждурабикIес

[(къуждураикI-ес, къуждурарикI-ес; къуждурадикI-ес), къуждурабикIар, къуждурабикIули, къуждурабикIуси, къуждурабикIен(къуждурабикIена/я); несов.] см. къуждурабирес.

къуждурабирес

[(къуждураир-ес, къуждурарир-ес; къуждурадир-ес), къуждурабиру, къуждурабирули, къуждурабируси, къуждурабирен(къуждурабирена/я); несов.]
выталкивать;
хъуливад къуждураирес выталкивать из комнаты. II сов. къуждурабиэс.

къуждурабиэс

[(къуждураи-эс, къуждурари-эс; къуждуради-эс), къуждурабиуб, къуждурабиубли, къуждурабиубси, къуждураи(къуждураира/я); сов.]
вырваться наружу. II несов. къуждурабирес.

къужли

[нареч.]
толкая, расталкивая.

къужсабарес

[(мн. къужсадар-ес), къужсабариб, къужсабарили, къужсабарибси, къужсабара(къужсабарая); сов.]
воткнуть (оттуда сюда). II несов. къужсабирес.

къужсабикIес

[(къужсайкI-ес, къужсарикI-ес; къужсадикI-ес), къужсабикIар, къужсабикIули, къужсабикIуси, къужсабикIен(къужсабикIена/я); несов.] см. къужсабирес.

къужсабирес

[(мн.къужсадир-ес), къужсабиру(къужсабирар), къужсабирули, къужсабируси, къужсабирен(къужсабирена/я); несов.]
втыкать (оттуда сюда). II сов. къужсабиэс.

къужсабиэс

[(къужсай-эс, къужсари-эс; къужсади-эс), къужсабиуб, къужсабиубли, къужсабиубси, къужсаи(къужсаира/я); сов.]
вторгнуться. II несов. къужсабирес.

къужчебарес

[(къужчевар-ес, къужчерар-ес; къужчедар-ес), къужчебариб, къужчебарили, къужчебарибси, къужчебара(къужчебарая); сов.]
подтолкнуть;
цаличи ца къужчебарес подтолкнуть друг к другу. II несов. къужчебирес.

къужчебикIес

[(къужчеикI-ес, къужчерикI-ес; къужчедикI-ес), къужчебикIар, къужчебикIули, къужчебикIуси, къужчебикIен(къужчебикIена/я); несов.]
толкаться, подталкиваться.

къужчебирес

[(къужчеир-ес, къужчерир-ес; къужчедир-ес), къужчебиру(къужчебирар), къужчебирули, къужчебируси, къужчебирен(къужчебирена/я); несов.]
толкать(ся);
подталкивать;
газа някъли къужчебирес подталкивать локтем. II сов. къужчебиэс.

къужчебулхъес

[(къужчеулхъ-ес, къужчерулхъ-ес; къужчедулхъ-ес), къужчебулхъан, къужчебулхъули, къужчебулхъуси, къужчебулхъен(къужчебулхъена/я); несов.]
толкаться. II сов. къужчебухъес.

къужчебухъес

[(къужчеухъ-ес, къужчерухъ-ес; къужчедухъ-ес), къужчебухъун, къужчебухъи, къужчебухъунси, къужчебухъен(къужчебухъена/я); сов.]
подтолкнуть. II несов. къужчебулхъес.

къужъала

[къужъалали, къужъалала, мн.,] см. къуж.

къужъубарес

[(мн. къужъудар-ес), къужъубариб, къужъубарили, къужъубарибси, къужъубара(къужъубарая); сов.]
подсунуть;
зехнилиу тIал къужъубарес подсунуть стойку под бревно. II несов. къужъубирес.

къужъубикIес

[(къужъуикI-ес, къужъурикI-ес; къужъудикI-ес), къужъубикIар, къужъубикIули, къужъубикIуси, къужъубикIен(къужъубикIена/я); несов.] см. къужъубирес.

къужъубирес

[(мн.къужъудир-ес), къужъубиру(къужъубирар), къужъубирули, къужъубируси, къужъубирен(къужъубирена/я); несов.]
подсовывать;
сумка столла уди къужъубирес подсовывать сумку под стол. II сов. къужъубиэс.

къужъубиэс

[(къужъуи-эс, къужъури-эс; къужъуди-эс), къужъубиуб, къужъубиубли, къужъубиубси, къужъуи(къужъуира/я); сов.]
встать под что-л.;
дурхIни умхлиу къужъубиуб дети встали под навес. II несов. къужъубирес.

къужъубулхъес

[(къужъуулхъ-ес, къужъурулхъ-ес; къужъудулхъ-ес), къужъубулхъан, къужъубулхъули, къужъубулхъуси, къужъубулхъен(къужъубулхъена/я); несов.]
вставать под что-л. II сов. къужъубухъес.

къужъубухъес

[(къужъуухъ-ес, къужъурухъ-ес; къужъудухъ-ес), къужъубухъун, къужъубухъи, къужъубухъунси, къужъубухъен(къужъубухъена/я); сов.]
встать под что-л.;
см. къужъубиэс. II несов. къужъубулхъес.

къуз

1. -ли, -ла, ед. и мн., втыкание;
2. первая часть сложных слов со знач. «уколоть, вонзить»: къузбарес уколоть, къузбирес втыкать, колоть и т.д.

къузабарес

[(мн. къузабарадар-ес), къузабариб, къузабарили, къузабарибси, къузабара(къузабарая); сов.]
воткнуть (снизу). II несов. къузабирес.

къузабикIес

[(къузайкI-ес, къузабикIарикI-ес; къузабикIадикI-ес), къузабикIар, къузабикIули, къузабикIуси, къузабикIен(къузабикIена/я); несов.]
втыкать (снизу наверх).

къузабирес

[(мн. къузабирадир-ес), къузабиру(къузабирар), къузабирули, къузабируси, къузабирен(къузабирена/я); несов.]
втыкать (снизу наверх);
заниматься втыканием. II сов. къузабиэс.

къузабиэс

[(мн. къузабиди-эс), къузабиуб, къузабиубли, къузабиубси, къузабии(къузабиира/я), III сов.] см. къизабиэс. II несов. къузабирес.

къузабулхъес

[(мн. къузабулхъдулхъ-ес), къузабулхъан, къузабулхъули, къузабулхъуси, къузабулхъен(къузабулхъена/я), III несов.] см. къизабулхъес. II сов. къузабухъес.

къузабухъес

[(мн. къузабухъдухъ-ес), къузабухъун, къузабухъи, къузабухъунси, къузабухъен(къузабухъена/я), III сов.] см. къизабиэс. II несов. къузабулхъес.

къузалтIес

[къузалтIа, къузалтIули, къузалтIуси, къузалтIен(къузалтIена/я); несов.]
колоть, вонзить, втыкать, протыкать;
укол къузалтIес делать укол. II сов. къузатIес.

къузатIала

[къузатIалали, къузатIалала;]
къузатIлуми;
см. къиз и къуз.

къузатIес

[къузатIун, къузатIи, къузатIунси, къузатIен(къузатIена/я); сов.]
вколоть, вонзить(ся), воткнуть(ся), истыкать, проткнуть;
гъуц къузатIес вонзить пику;
дис къузатIес воткнуть нож. II несов. къузалтIес.

къузбалтес

[(мн. къуздалт-ес), къузбалта, къузбалтули, къузбалтуси, къузбалтен(къузбалтена/я); несов.] см. къизбалтес. II сов. къузбатес.

къузбарес

[(мн. къуздар-ес), къузбариб, къузбарили, къузбарибси, къузбара(къузбарая); сов.]
1) уколоть, задеть чем-то острым;
вирхIухIели, къаршикарлис дис къузбариб при драке противника уколол ножом;
2) впихнуть, запихать;
подсунуть;
всунуть, сунуть;
гавлаглизи къузбарес запихать в мешок;
някъби кисмази къуздариб сунул руки в карманы;
3) окунуть. II несов. къузбирес.

къузбатес

[(мн. къуздат-ес), къузбатур, къузбатурли, къузбатурси, къузбати(къузбатира/я); сов.] см. къизбатес. II несов. къузбалтес.

къузбикIес

[(къузикI-ес, къузрикI-ес; къуздикI-ес), къузбикIар, къузбикIули, къузбикIуси, къузбикIен(къузбикIена/я); несов.] см. къизбикIес.

къузбикес

[(мн. къуздик-ес), къузбикун, къузбики, къузбикунси, къузбикен(къузбикена/я), III сов.]
уколоться, вонзиться, воткнуться;
см. къизбикес. II несов. къузбилкес.

къузбилкес

[(мн. къуздилк-ес), къузбилкан, къузбилкули, къузбилкуси, къузбилкен(къузбилкена/я), III несов.]
колоться, вонзаться, втыкаться;
см. къизбилкес. II сов. къузбикес.

къузбирес

[(къузир-ес, къузрир-ес; къуздир-ес), къузбиру(къузбирар), къузбирули, къузбируси, къузбирен(къузбирена/я); несов.]
1) колоть(ся), укалывать(ся), втыкать(ся) в тело что-то острое;
ханжал къузбирес втыкать кинжал;
2) совать, тыкать;
гIянжилизи кIатIа къузбирули сай втыкает лопату в почву;
3) перен. макать;
хинкIжешиннизи къузбирес макать хинкал в чесночный соус;
4) перен. соваться, втискиваться (в полный транспорт). II сов. къузбиэс.

къузбиэс

[(мн. къузди-эс), къузбиуб, къузбиубли, къузбиубси, къузи(къузира/я), III сов.]
1) уколоться, вонзиться, воткнуться;
някълизи занзи къузбиуб в руку вонзилась заноза;
2) перен. втиснуться, продраться;
бицIибси троллейбусличи гIурра чумал адам къузбиуб в полный троллейбус втиснулось ещё несколько человек. II несов. къузбирес.

къузбулхъес

[(мн. къуздулхъ-ес), къузбулхъан, къузбулхъули, къузбулхъуси, къузбулхъен(къузбулхъена/я), III несов.]
колоться, вонзаться, втыкаться;
см. къузбирес. II сов. къузбухъес.

къузбухъес

[(мн. къуздухъ-ес), къузбухъун, къузбухъи, къузбухъунси, къузбухъен(къузбухъена/я), III сов.]
уколоться, вонзиться, воткнуться;
см. къузбиэс. II несов. къузбулхъес.

къузрар

с гусями, имеющий много гусей.

къузсабарес

[(мн. къузсадар-ес), къузсабариб, къузсабарили, къузсабарибси, къузсабара(къузсабарая); сов.]
протолкнуть (оттуда сюда). II несов. къузсабирес.

къузсабирес

[(къузсабирсайр-ес, къузсабирсарир-ес; къузсабирсадир-ес), къузсабиру(къузсабирар), къузсабирули, къузсабируси, къузсабирен(къузсабирена/я); несов.]
проталкивать(ся) (оттуда сюда). II сов. къузсабиэс.

къузсабиэс

[(къузсабисай-эс, къузсабисари-эс; къузсабисади-эс), къузсабиуб, къузсабиубли, къузсабиубси, къузсабии(къузсабиира/я), III сов.]
втиснуться (оттуда сюда). II несов. къузсабирес.

къузъала

[къузъалали, къузъалала, мн.,] см. къуз.

къузъубарес

[(мн. къузъудар-ес), къузъубариб, къузъубарили, къузъубарибси, къузъубара(къузъубарая); сов.] см. къужъубарес. II несов. къузъубирес.

къузъубикIес

[(къузъуикI-ес, къузъурикI-ес; къузъубикIди- кI-ес), къузъубикIар, къузъубикIули, къузъубикIуси, къузъубикIен(къузъубикIена/я); несов.] см. къужъубикIес.

къузъубирес

[(къузъуир-ес, къузъурир-ес; къузъудир-ес), къузъубиру(къузъубирар), къузъубирули, къузъубируси, къузъубирен(къузъубирена/я); несов.] см. къужъубирес. II сов. къузъубиэс.

къузъубиэс

[(къузъуи-эс, къузъури-эс; къузъуди-эс), къузъубиуб, къузъубиубли, къузъубиубси, къузъуи(къузъуира/я), III сов.] см. къужъубиэс. II несов. къузъубирес.

къузъубулхъес

[(мн. къузъудулхъ-ес), къузъубулхъан, къузъубулхъули, къузъубулхъуси, къузъубулхъен(къузъубулхъена/я), III несов.] см. къужъубулхъес. II сов. къузъубухъес.

къузъубухъес

[(мн. къузъудухъ-ес), къузъубухъун, къузъубухъи, къузъубухъунси, къузъубухъен(къузъубухъена/я), III сов.] см. къужъубухъес. II несов. къузъубулхъес.

къуймур

1. -ли, -ла, -ти;
красавица;
ирон. красавец;
къуймур ракIиб красавица пришла;
къуймур вакIиб красавец пришёл;
къуймур милочка (обращение);
2. в знач. прил. красивый, симпатичный;
къуймур рурси красивая девушка.

къуймурбарес

[(къуймурвар-ес, къуймуррар-ес; къуймурдар-ес), къуймурбариб, къуймурбарили, къуймурбарибси, къуймурбара(къуймурбарая); сов.]
сделать красивым;
сагати палтарли кIелра къуймурбариб новая одежда сделала обоих красивыми. II несов. къуймурбирес.

къуймурбирес

[(къуймурир-ес, къуймуррир-ес; къуймурдир-ес), къуймурбиру(къуймурбирар), къуймурбирули, къуймурбируси, къуймурбирен(къуймурбирена/я); несов.]
делать (становиться) красивым;
къуймуррируси рурси девушка, которая становится красивой. II сов. къуймурбиэс.

къуймурбиэс

[(къуймури-эс, къуймурри-эс; къуймурди-эс), къуймурбиуб, къуймурбиубли, къуймурбиубси, къуймури(къуймурира/я); сов.]
стать красивым. II несов. къуймурбирес.

къуймурдеш

[къуймурдешли, къуймурдешла, мн.,]
красота, краса, миловидность, прелесть;
рурсила къуймурдеш миловидность девушки.

къуйрукъ

[къуйрукъли, къуйрукъла, къуйрукъуни;]
1) хвост, хвостик;
къанда къуйрукъ короткий хвост;
бухъяна къуйрукъ длинный хвост;
шилтIала къуйрукъ хвост ящерицы;
бялихъла къуйрукъ рыбий хвост;
къуйрукъла бегI хвостастый;
2) задняя, конечная часть чего-н. движущегося;
поездла къуйрукъ хвост поезда;
карбанна къуйрукъ хвост каравана;
3) о людях: хитрец, хитрунья. Къуйрукъла лига копчик.

къукъ

1. -ли, -ла, -ани;
горб;
кIел къукъличилси валри двугорбый верблюд;
2. первая часть сложных слов со знач. «торчать»: къукъбизес оттопыриться, къукъбилзес торчать и т.д.

къукъа

выпуклый, рельефный;
къукъа анда выпуклый лоб;
къукъа хIулби выпуклые глаза;
къукъа хIурпри выпуклые буквы.

къукъа

[къукъали, къукъала, къукъаби;]
толстая кишка;
къукъала изала болезнь толстой кишки.

къукъбизала

[къукъбизалали, къукъбизалала;]
къукъдизалаби;
выпуклость.

къукъбизес

[(мн. къукъдиз-ес), къукъбизур, къукъбизурли, къукъбизурси, къукъбизи(къукъбизира/я), III сов.]
оттопыриться;
къукъбизурси выпуклый, горбатый;
къукъбизурси къянкъ нос с горбинкой;
къукъдизур лихIбар лопоухий;
хивани бицIибси киса къукъбизур карман, наполненный орехами, оттопырился. II несов. къукъбилзес.

къукъбизурдеш

[(мн.къукъдизурдеш), къукъбизурдешли, къукъбизурдешла, ед.,]
выпуклость, округлость.

къукъбилзес

[(мн. къукъдилз-ес), къукъбилзан, къукъбилзули, къукъбилзуси, къукъбилзен(къукъбилзена/я), III несов.]
торчать, оттопыриваться;
шиннизибад къукъбилзуси зехни саби торчащее из воды - бревно;
къукъбилзахъес горбить, сутулить. II сов. къукъбизес.

къукъбуки

[къукъбукили, къукъбукила, мн.,]
заячья капуста.

къукъу

[къукъули, къукъула, ед.]
и мн., гром, сильный грохот, раскаты;
кахси къукъу страшный гром.

къукъу-лямцI

[къукъули, къукъула, къукъуани;]
гром и молния;
хапли къукъулямцI чедакIиб внезапно грянул гром и сверкнула молния.

къукъу-рямкь

[къукъули, къукъула, мн.,]
1) громыханье, раскаты грома;
къукъули зак бицIахъиб громыханье заполнило небосвод;
2) перен. внезапная неожиданность, беда;
хъайгIирти къукъули тIабигIятлати хъумуртахъули сари домашние раскаты грома заглушают природные.

къукъу-рямкьяр

[къукъули, къукъула, мн.,] см. къукъу-рямкь.

къукъу-рямкьярбикIес

[(мн. къукъу-рямкьярдикI-ес), къукъу-рямкьярбикIар, къукъу-рямкьярбикIули, къукъу-рямкьярбикIуси, къукъу-рямкьярбикIен(къукъу-рямкьярбикIена/я), III несов.] см. къукъубикIес.

къукъу-рямкьярбулхъес

[(мн. къукъудулхъ-ес), къукъуан, къукъуули, къукъууси, къукъуен(къукъуена/я), III несов.] см. къукъубулхъес. II сов. къукъу-рямкьярбухъес.

къукъу-рямкьярбухъес

[(мн. къукъудухъ-ес), къукъуун, къукъуи, къукъуунси, къукъуен(къукъуена/я), III сов.] см. къукъубухъес. II несов. къукъу-рямкьярбулхъес.

къукъуала

[къукъуалали, къукъуалала, мн.,] см. къукъу.

къукъубикIес

[(мн.къукъудикI-ес), къукъубикIар, къукъубикIули, къукъубикIуси, къукъубикIен(къукъубикIена/я), III несов.]
греметь, громыхать;
къукъубикIули саби гремит гром.

къукъубулхъес

[(мн. къукъудулхъ-ес), къукъубулхъан, къукъубулхъули, къукъубулхъуси, къукъубулхъен(къукъубулхъена/я), III несов.]
греметь, громыхать;
см. къукъубикIес. II сов. къукъубухъес.

къукъубухъес

[(мн. къукъудухъ-ес), къукъубухъун, къукъубухъи, къукъубухъунси, къукъубухъен(къукъубухъена/я), III сов.]
прогреметь, громыхнуть;
хапли къукъубухъун неожиданно прогремел гром. II несов. къукъубулхъес.

къукъугъуна

о голосе: громовой, громоподобный;
къукъугъуна тIамала вегIадам человек, с громоподобным голосом.

къукъуирес

[къукъуиру, къукъуирули, къукъуируси, къукъуирен(къукъуирена/я), III несов.]
о раскатах грома: раздаваться, громыхать;
минут-минутли къукъуирули саби раскаты грома раздаются ежеминутно. II сов. къукъуэс.

къукъуэс

[къукъуиб, къукъуили, къукъуибси, къукъуа(къукъуая), III сов.]
о раскатах грома: раздаться, громыхнуть;
зак къукъуэс хIядурлири небо было готово громыхнуть. II несов. къукъуирес.

къулай-къулайли

[нареч.]
относительно выгодно, лучше;
СирхIязир къулайкъулайли маза-мас асира в Сирха выгодно купил овцепоголовье.

къулай-къулайси

[къулайти]
относительно выгодный, лучший, неубыточный;
къулайкъулайси хIянчи баргира нашёл относительно выгодную работу.

къулайбарес

[(къулайвар-ес, къулайрар-ес; къулайдар-ес), къулайбариб, къулайбарили, къулайбарибси, къулайбара(къулайбарая); сов.]
улучшить;
поправить, преобразить;
облегчить;
азбарла куц къулайбарес улучшить вид двора;
хIянчи къулайбарес улучшить работу;
къулайбарнила хIекьлизибси насчёт усовершенствования. II несов. къулайбирес.

къулайбизес

[(къулайиз-ес, къулайриз-ес; къулайдиз-ес), къулайбизур, къулайбизурли, къулайбизурси, къулайбизи(къулайбизира/я); сов.]
показаться улучшенным, поправленным, преображённым;
ил арадешлизив къулайизур что касается здоровья, он показался поправившимся. II несов. къулайбилзес.

къулайбикIес

[(къулайикI-ес, къулайрикI-ес; къулайдикI-ес), къулайбикIар, къулайбикIули, къулайбикIуси, къулайбикIен(къулайбикIена/я); несов.]
улучшаться;
поправляться, преображаться;
облегчаться;
бригадала бузери къулайбикIули саби работа бригады улучшается;
дудешла арадеш къулайбикIули саби здоровье отца поправляется.

къулайбикIудеш

[къулайбикIудешли, къулайбикIудешла, мн.,]
улучшение, поправка, преображение;
облегчение;
хIянчила къулайбикIудеш улучшение работы;
арадешла къулайбикIудеш поправка здоровья.

къулайбилзес

[(къулайилз-ес, къулайрилз-ес; къулайдилз-ес), къулайбилзан, къулайбилзули, къулайбилзуси, къулайбилзен(къулайбилзена/я); несов.]
казаться лучшим, улучшенным, поправленным, преображённым;
гьанна илдала аги къулайбилзули саби теперь их положение кажется лучшим. II сов. къулайбизес.

къулайбирес

[(къулайир-ес, къулайрир-ес; къулайдир-ес), къулайбиру(къулайбирар), къулайбирули, къулайбируси, къулайбирен(къулайбирена/я); несов.]
улучшать(ся);
делать(ся) (становиться) лучше, совершеннее;
проект къулайбиру улучшат проект;
хIянчи къулайбирес бехIбихьили саби работа начала улучшаться. II сов. къулайбиэс.

къулайбиэс

[(къулайи-эс, къулайри-эс; къулайди-эс), къулайбиуб, къулайбиубли, къулайбиубси, къулайи(къулайира/я); сов.]
улучшиться, стать лучше, совершеннее;
поправиться, превзойти;
дурхIни тIабигIятлизиб къулайбиуб дети стали лучше себя вести. II несов. къулайбирес.

къулайдеш

[къулайдешли, къулайдешла, ед.]
(совокуп: -уни);
1) улучшение, изменение, перемена к лучшему;
яшав-лизир къулайдешуни агара в быту нет перемен к лучшему;
зягIипсила арадешлизиб къулайдеш акIуб у больного состояние улучшилось;
2) преимущество, выгода;
чила-биалра гьалаб якьинси къулайдеш биэс иметь явное преимущество перед кем-нибудь.

къулайдешагар

[къулайдешагарти]
1) не имеющий улучшения, перемен к лучшему;
2) не имеющий преимущества, превосходства.

къулайли

[нареч.]
лучше, выгодно;
ишбархIи дила аги къулайли саби сегодня моё состояние лучше;
бурес агарли къулайли как нельзя лучше;
се-биалра къулайли бицес выгодно продать что-либо.

къулайси

[къулайти]
1) лучший, хороший;
предпочтительный, выгодный;
къулайси хIянчи барга найди лучшую работу;
2) преимущественный, привилегированный;
къулайси агилизив виэс быть в привилегированном положении.

къулайсиванбизес

[(къулайсиванбизсиваниз-ес, къулайсиванбизси-ванриз-ес; къулайсиванбизтивандиз-ес), къулайсиванбизур, къулайсиванбизурли, къулайсиванбизурси, къулайсиванбизи(къулайсиванбизира/я); сов.]
показаться лучшим, выгодным, предпочтительным;
ил спортсмен къулайсиванбизсиванизур этот спортсмен показался лучшим. II несов. къулайсиванбилзес.

къулайсиванбилзес

[(къулайсиванбилзсиванилз-ес, къулайсиванбилзсиванрилз-ес; къулайсиванбилзтивандилз-ес), къулайсиванбилзан, къулайсиванбилзули, къулайсиванбилзуси, къулайсиванбилзен(къулайсиванбилзена/я); несов.]
казаться лучшим, выгодным, предпочтительным;
илис ил хIянчи къулайсиванбилзули саби эта работа кажется ему предпочтительней. II сов. къулайсиванбизес.

къулайчебарес

[(къулайчевар-ес, къулайчерар-ес; къулайчедар-ес), къулайчебариб, къулайчебарили, къулайчебарибси, къулайчебара(къулайчебарая); сов.] см. къулайбарес. II несов. къулайчебирес.

къулайчебдеш

[къулайчебдешли, къулайчебдешла, мн.,] см. къулай-деш.

къулайчебикIес

[(къулайчеикI-ес, къулайчерикI-ес; къулайчебикIди-кI-ес), къулайчебикIар, къулайчебикIули, къулайчебикIуси, къулайчебикIен(къулайчебикIена/я); несов.] см. къулайбикIес.

къулайчебирес

[(къулайчеир-ес, къулайчерир-ес; къулайчедир-ес), къулайчебиру(къулайчебирар), къулайчебирули, къулайчебируси, къулайчебирен(къулайчебирена/я); несов.] см. къулайбирес. II сов. къулайчебиэс.

къулайчебиэс

[(къулайчеи-эс, къулайчери-эс; къулайчеди-эс), къулайчебиуб, къулайчебиубли, къулайчебиубси, къулайчеи(къулайчеира/я); сов.] см. къулайбиэс. II несов. къулайчебирес.

къулайчебли

[(къулайчевли, къулайчерли) нареч.] см. къулайли.

къулайчебси

[(къулайчевси, къулайчерси; къулайчебти, къулайчерти)] см. къулайси.

къулач

[къулачли, къулачла, къулачуни;]
1) охапка, обхват руками;
урца къулач охапка дров;
2) сажень.

къулбас

[къулбасли, къулбасла, къулбасуни;]
подпись;
хIела къулбас иша бара поставьте свою подпись здесь;
къулбас кабатес подписаться, расписаться.

къулбасагар

[къулбасагарти]
без подписи, не имеющий подписи.

къулбасбарес

[(мн. къулбасдар-ес), къулбасбариб, къулбасбарили, къулбасбарибси, къулбасбара(къулбасбарая); сов.]
1) подписать, подтвердить, заверить;
расписаться;
хIукму къулбасбарес подписать решение;
вягIда къулбасбарес подписать договор;
2) выписать (газету, журнал);
институтлис журналти къулбасдарес выписать журналы для института. II несов. къулбасбирес.

къулбасбикIес

[(къулбасикI-ес, къулбасрикI-ес; къулбасдикI-ес), къулбасбикIар, къулбасбикIули, къулбасбикIуси, къулбасбикIен(къулбасбикIена/я); несов.]
1) подписывать, заниматься подписыванием;
лебтанилра-сера къулбасбикIес бала почти все умеют подписываться;
2) подписываться;
становиться подписчиком;
газеталис къулбасбикIес подписываться на газету.

къулбасбирес

[(мн. къулбасдир-ес), къулбасбиру, къулбасбирули, къулбасбируси, къулбасбирен(къулбасбирена/я); несов.]
1) подписывать, подтверждать, заверять;
вягIда къулбасбирес подписывать договор;
2) подписываться;
газета, журнал къулбасдирес подписываться на газету, журнал. II сов. къулбасбарес.

къулбасчебли

[нареч.]
с подписью;
ил документ къулбасчебли саби этот документ с подписью.

къулбасчебси

[(мн.къулбасчерти)]
с подписью, имеющий подпись, подписанный;
директорла къулбасчебси с подписью директора.

къулбасчи

[къулбасчили, къулбасчила, къулбасчиби;]
подписчик;
газетала къулбасчиби имцIабиубли саби подписчиков газеты стало больше.

къулдран

[къулдранни, къулдранна, къулдранти;]
тулуп, большая овчинная шуба;
сагаси къулдран новый тулуп;
ухъна къулдранна ухIнав ускаун старик заснул в тулупе.

къулдумегI

[къулдумегIли, къулдумегIла, мн.,]
кувырок;
гьалабяхIси къулдумегI кувырок вперёд.

къулдумегIбизес

[(къулдумегIиз-ес, къулдумегIриз-ес; къулдумегIдиз-ес), къулдумегIбизур, къулдумегIбизурли, къулдумегIбизурси, къулдумегIбизи(къулдумегIбизира/я); сов.]
кувыркнуться, перевалиться через голову;
дурхIни кьарличиб къулдумегIбизур дети кувыркнулись в траве. II несов. къулдумегIбилзес.

къулдумегIбикIес

[(къулдумегIикI-ес, къулдумегIрикI-ес; къулдумегIдикI-ес), къулдумегIбикIар, къулдумегIбикIули, къулдумегIбикIуси, къулдумегIбикIен(къулдумегIбикIена/я); несов.]
кувыркаться, переваливаться через голову;
урши кьарличив къулдумегIикIули сай мальчик кувыркается на траве.

къулдумегIбилзес

[(къулдумегIилз-ес, къулдумегIрилз-ес; къулдумегIдилз-ес), къулдумегIбилзан, къулдумегIбилзули, къулдумегIбилзуси, къулдумегIбилзен(къулдумегIбилзена/я); несов.]
кувыркаться, переваливаться через голову;
дурхIни дивайчиб къулдумегIбилзули саби дети кувыркаются на диване. II сов. къулдумегIбизес.

къулдумегIбирес

[(къулдумегIир-ес, къулдумегIрир-ес; къулдумегIдир-ес), къулдумегIбиру(къулдумегIбирар), къулдумегIбирули, къулдумегIбируси, къулдумегIбирен(къулдумегIбирена/я); несов.] см. къулдумегIбилзес. II сов. къулдумегIбиэс.

къулдумегIбиэс

[(къулдумегIи-эс, къулдумегIри-эс; къулдумегIди-эс), къулдумегIбиуб, къулдумегIбиубли, къулдумегIбиубси, къулдумегIи(къулдумегIира/я); сов.] см. къулдумегIбизес. II несов. къулдумегIбирес.

къулдумегIли

[нареч.]
кубарем, кувырком, вверх тормашками, перевалившись через голову;
къулдумегIли герухъес полететь кувырком;
гIямру къулдумегIли ардякьун перен. жизнь пошла кувырком (всё сломалось, нарушилось).

къулдумегIси

[къулдумегIти]
кувыркающийся, катящийся кубарем;
ставший вверх тормашками.

къуллукъ

[къуллукъли, къуллукъла, къуллукъуни;]
1) работа, служба, должность, место;
къуллукъличи кайэс поступить на службу, занять место;
къуллукъличи катес определить на должность;
къуллукъличив калес прослужить на службе;
къуллукъличивад увасес снять с должности;
2) дело, вопрос;
обязанность;
надобность, нужда;
ца къуллукъ лебли вакIилра пришёл по одному делу;
3) уход, забота;
услуга, помощь;
къуллукъуна виркьес ухаживать;
хIуни барибси къуллукъ хъумхIертис не забуду услугу, оказанную тобой;
4) первая часть сложных слов со знач. «служить, послужить»: къуллукъбарес послужить, къуллукъбирес служить и т.д. Къуллукъ хяли бергаб хIела! прокл. пусть пропадом пропадёт вся твоя служба, должность (букв. пусть собака съест твою службу, должность)! Къуллукъ абикиб конец;
делу конец. Къуллукъ агара в знач. сказ. нечего.

къуллукъагар

[къуллукъагарти]
1) не имеющий работы, должности;
2) не имеющий дела, надобности, нужды.

къуллукъагаргIеб

[(къуллукъагаргIебгIев, къуллукъагаргIебгIер)]
в знач. нареч. без надобности, нужды;
къуллукъагаргIебгIев ласикIес крутиться, ходить без надобности.

къуллукъагардеш

[къуллукъагардешли, къуллукъагардешла, мн.,]
отсутствие надобности, нужды.

къуллукъбарес

[къуллукъбариб, къуллукъбарили, къуллукъбарибси, къуллукъбара(къуллукъбарая); сов.]
1) послужить;
армиялизиб къуллукъбарес послужить в армии;
2) прослужить, выслужить, послужить;
3) перен. поухаживать, позаботиться о ком-чём-н., оказать помощь, услуги;
зягIиптас илини ункъли къуллукъбариб она хорошо поухаживала за больными. II несов. къуллукъбирес.

къуллукъбирес

[къуллукъбиру, къуллукъбирули, къуллукъбируси, къуллукъбирен(къуллукъбирена/я); несов.]
1) служить, работать;
армиялизиб къуллукъбирес служить в армии;
къуллукъбирни служба;
къуллукъбирули калес послужить;
2) перен. ухаживать, обслуживать, прислуживать, заботиться о ком-чём-н., оказывать помощь, услуги;
бегIтас къуллукъбирес ухаживать за родителями. II сов. къуллукъбарес.

къуллукъдеш

[къуллукъдешли, къуллукъдешла, ед.,]
служба, должность, место;
къуллукъдешла ганзухъ служебная лестница;
къуллукъдешличи кайэс вступить в должность.

къуллукъла

1. род. п. от къуллукъ;
2. в знач. прил. а) служебный, должностной;
къуллукъла хIянчизар служащий;
чиновник;
б) деловой, необходимый, нужный;
къуллукъла вегI имеющий дело, деловой;
къуллукъла гьунибаъни деловая встреча;
в) связанный с уходом, заботой. Къуллукъла дугьби грам. служебные слова.

къуллукъунар

имеющий дела, деловой, связанный с служебной деятельностью, работой;
къуллукъунар адам человек, имеющий дела;
къуллукъунар архIя деловая поездка.

къуллукъчи

[къуллукъчили, къуллукъчила, къуллукъчиби;]
1) сотрудник, служащий;
правительствола къуллукъчиби правительственные служащие;
министерствола, банкла, фирмала къуллукъчиби служащие министерства, банка, фирмы;
гостиницала къуллукъчи служащий гостиницы;
2) устар. слуга, служанка, лакей;
служитель, прислужник.

къуллукъчиварес

[(къуллукъчирар-ес), къуллукъчивариб, къуллукъчиварили, къуллукъчиварибси, къуллукъчивара(къуллукъчиварая), I, сов.]
сделать, назначить служащим;
санаторийла къуллукъчиварес сделать служащим санатория. II несов. къуллукъчиирес.

къуллукъчидеш

[къуллукъчидешли, къуллукъчидешла, мн.,]
должность, работа служащего.

къуллукъчиирес

[(къуллукъчирир-ес), къуллукъчииру(къуллукъчиар), къуллукъчиирули, къуллукъчиируси, къуллукъчиирен(къуллукъчиирена/я), I, несов.]
делать (становиться) служащим. II сов. къуллукъчииэс.

къуллукъчииэс

[(къуллукъчири-эс), къуллукъчиуб, къуллукъчиубли, къуллукъчиубси, къуллукъчии, I, сов.]
стать служащим;
урши банклизив къуллукъчиуб сын стал служащим банка. II несов. къуллукъчиирес.

къум

1. -ли, -ла, мн., воркованье, воркование, воркотание;
лагьала къум воркованье голубя;
2. первая часть сложных слов со знач. «ворковать»: къумбикIес ворковать и т.д.

къумбикIес

[(къумикI-ес, къумрикI-ес; къумдикI-ес), къумбикIар, къумбикIули, къумбикIуси, къумбикIен(къумбикIена/я); несов.]
1) о голубях: ворковать;
лагьни къумдикIули сари голуби воркуют;
2) перен. о влюблённых: нежно разговаривать, нежничать.

къумбулхъес

[(къумулхъ-ес, къумрулхъ-ес; къумбулхъдул-хъ-ес), къумбулхъан, къумбулхъули, къумбулхъуси, къумбулхъен(къумбулхъена/я); несов.] см. къумбикIес. II сов. къумбухъес.

къумбухъес

[(къумухъ-ес, къумрухъ-ес; къумдухъ-ес), къумбухъун, къумбухъи, къумбухъунси, къумбухъен(къумбухъена/я); сов.]
1) о голубях: издать мягкие, гортанные звуки;
2) перен. о влюблённых: нежно поговорить. II несов. къумбулхъес.

къумуз

[къумузли, къумузла, къумузуни;]
кумуз.

къумузбирхъес

[къумузбирхъу, къумузбирхъули, къумузбирхъуси, къумузбирхъен(къумузбирхъена/я), къумузбирхъяхъес, къумузбирхъни; несов.]
играть на кумузе;
илини жагали къумузбирхъу он красиво играет на кумузе. II сов. къумузбяхъес.

къумузбяхъес

[къумузбяхъиб, къумузбяхъили, къумузбяхъибси, къумузбяхъя(къумузбяхъяя), къумузбяхъяхъес, къумузбяхъни; сов.]
сыграть на кумузе. II несов. къумузбирхъес.

къумузчи

[къумузчили, къумузчила, къумузчиби;]
кумузист.

къумузчидеш

[къумузчидешли, къумузчидешла, мн.,]
занятие, работа музыканта-кумузиста.

къумукъ

1. кумыкский;
къумукъ мез кумыкский язык;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, -уни;
кумык и кумычка (представители коренного населения Дагестана).

къумукълан

[къумукъланни, къумукъланна, къумукъланти;]
кумык и кумычка;
см. къумукъ.

къумукъунала

1. род. п. от мн. къумукъ;
2. в знач. прил. кумыкский;
къумукъунала делхъ кумыкский танец;
см. къумукъ, къумукълан.

къумъала

[къумъалали, къумъалала, мн.,] см. къум.

къумъирес

[къумъиру, къумъирули, къумъируси, къумъирен(къумъирена/я), III несов.]
1) о голубях: издавать мягкие, гортанные звуки;
2) перен. о влюблённых: нежно разговаривать. II сов. къумэс.

къумэс

[къумъиб, къумъили, къумъибси, къумъа(къумъая), къумъахъес, къумъибни, III сов.]
1) о голубях: издать мягкие гортанные звуки;
2) перен. о влюблённых: нежно поговорить. II несов. къумъирес

къунакъ

[къунакъли, къунакъла, къунакъуни;]
кунак;
ил наб къунакъ сай он мне кунак;
илди кIелра къунакъуни саби они оба кунаки.

къунакъдеш

[къунакъдешли, къунакъдешла, мн.,]
куначество;
къунакъдешла гIядат обычай куначества;
къунакъдешла бархбасуни кунацкие отношения, отношения куначества.

къунбабугьес

[(къунбаугь-ес, къунбаругь-ес; къунбабугьду- гь-ес), къунбабугьар, къунбабугьули, къунбабугьуси, къунбабугьен(къунбабугьена/я); несов.]
лгать, заливать;
къунбаугьуси лжец.

къунбазиахъес

[къунбазиахъиб, къунбазиахъили, къунбазиахъибси, къунбазиахъи(къунбазиахъира/я); сов.]
заняться враньём;
урши гIурра къунбазиахъили сай сын снова занялся враньём. II несов. къунбазиихъес.

къунбазиихъес

[къунбазиихъур, къунбазиихъули, къунбазиихъуси, къунбазиихъен(къунбазиихъена/я); несов.]
врать, заниматься враньём. II сов. къунбазиахъес.

къунбар

1. -ли, -ла, -ти;
обманщик, лжец, лгун, врун;
къунбар хIулбачивли вала обманщика узнают по глазам;
къунбарти бахъбикIули саби обманщиков, лжецов становится больше;
2. в знач. прил. лживый, криводушный;
къунбар жуз лживая книга.

къундакъ

[къундакъли, къундакъла, къундакъуни;]
приклад;
къундакъли бир-хъес бить прикладом.

къундакъгьабли

[нареч.]
с прикладом наперёд.

къунз

1. -ли, -ла, мн., расхаживание, гуляние, шагание, ходьба;
ита-иша къунз расхаживание туда-сюда;
анхълизир къунз гуляние по саду;
азбарлизир къунз шагание во дворе;
2. первая часть сложных слов со знач. «прошагать, похаживаться»: къунзбарес прошагать, къунзбулхъес прохаживаться и т.д.

къунзбарес

[(къунзвар-ес, къунзрар-ес; къунздар-ес), къунзбариб, къунзбарили, къунзбарибси, къунзбара(къунзбарая); сов.]
1) пройти, прошагать гуляя, прогуливаясь и т.д.;
ца халаси мер къунзбариб прошагал довольно большое место;
2) о лошади: повести туда-сюда, повести гулять, повести медленным шагом;
ярашлис гьалаб урчи къунзбарес повести коня туда-сюда перед скачками. II несов. къунзбирес.

къунзбикIес

[(къунзикI-ес, къунзрикI-ес; къунздикI-ес), къунзбикIар, къунзбикIули, къунзбикIуси, къунзбикIен(къунзбикIена/я); несов.]
ходить, прохаживаться, разгуливать, расхаживать, шастать, погуливать, похаживать;
вацIакад къунзбикIес ходить по лесу;
парклизиб къунзбикIули саби прохаживаются по парку.

къунзбирес

[(къунзир-ес, къунзрир-ес; къунздир-ес), къунзбиру, къунзбирули, къунзбируси, къунзбирен(къунзбирена/я); несов.]
1) проходить гуляя, прогуливаясь и т.д.;
2) водить (туда-сюда), прогуливать;
гIяхIли анхълизиб къунзбирес прогуливать гостей в саду;
дуцIдарили гIергъи, урчи къунздирес прогуливать лошадей после быстрой езды. II сов. къунзбарес.

къунзбулхъес

[(къунзулхъ-ес, къунзрулхъ-ес; къунзбулхъдул-хъ-ес), къунзбулхъан, къунзбулхъули, къунзбулхъуси, къунзбулхъен(къунзбулхъена/я); несов.]
неторопливо ходить, прохаживаться;
похаживать, прогуливаться;
азбарлаб къунзбулхъес похаживать во дворе. II сов. къунзбухъес.

къунзбухъес

[(къунзухъ-ес, къунзрухъ-ес; къунзбухъду- хъ-ес), къунзбухъун, къунзбухъи, къунзбухъунси, къунзбухъен(къунзбухъена/я); сов.]
походить, пройти, пройтись, прогуляться, побродить;
прошвырнуться;
прокатиться, проехаться;
бегIти шагьарла кьакьакад къунзбухъун родители прогулялись по городской улочке. II несов. къунзбулхъес.

къунзли

[нареч.]
прохаживаясь;
похаживая, прогуливаясь;
бархIи ахъайчи къунзли калун оставался до вечера, прохаживаясь.

къунзси

[къунзти]
прохаживающийся;
похаживающий, прогуливающийся;
урхьудублав къунзси адам человек, прогуливающийся на берегу моря.

къунзур

[къунзурли, къунзурла, мн.,] см. къунз.

къунзурбикIес

[(къунзурикI-ес, къунзуррикI-ес; къунзурбикIди- кI-ес), къунзурбикIар, къунзурбикIули, къунзурбикIуси, къунзурбикIен(къунзурбикIена/я); несов.] см. къунзбикIес.

къунзурбулхъес

[(къунзурулхъ-ес, къунзуррулхъ-ес; къунзурдулхъ-ес), къунзурбулхъан, къунзурбулхъули, къунзурбулхъуси, къунзурбулхъен(къунзурбулхъена/я); несов.] см. къунзбулхъес. II сов. къунзурбухъес.

къунзурбухъес

[(къунзурухъ-ес, къунзуррухъ-ес; къунзурбухъду- хъ-ес), къунзурбухъун, къунзурбухъи, къунзурбухъунси, къунзурбухъен(къунзурбухъена/я); сов.] см. къунзбухъес. II несов. къунзурбулхъес.

къунзуръала

[къунзуръалали, къунзуръалала, мн.,]
хождения;
дацI къунзуръала пустые хождения, бесполезные хождения;
см. къунз.

къунзъала

[къунзъалали, къунзъалала, мн.,] см. къунз.

къунчрар

с крестами, имеющий кресты.

къупрадли

[нареч.]
мешками;
къупрадли умцес измерять мешками.

къур

[къурли, къурла, къурани;]
1) род, поколение;
бахъ-хIила, минала къур древний, коренной род;
2) перен. линия, цепь;
къургъала къур цепь журавлей;
3) перен. большое скопление, толпа;
базарличибтала къур гьа-тIира халабаиб толпа на рынке стала ещё больше;
4) перен. разг. отродье;
къачагъунала къур разбойничье отродье. ХIела къур гIебберд! прокл. да чтоб твой род исчез!

къургур

[къургурли, къургурла, къургурти;]
туча;
см. къири.

къургъ

[къургъли, къургъла, къургъи;]
журавль;
къургъла тIама клич журавля;
къургъла жибхIя журавлёнок. Къургъала хIябмузан журавлиный клин.

къургъар

с журавлями, имеющий журавлей;
къургъар мер местность с журавлями.

къурд

1. -ли, -ла, мн., толчок;
къакълизи къурд толчок в спину;
2. первая часть сложных слов со знач. «толкнуть, толкать»: къурдбарес толкнуть, къурдбирес толкать и т.д.

къурдбарес

[(къурдвар-ес, къурдрар-ес; къурддар-ес), къурдбариб, къурдбарили, къурдбарибси, къурдбара(къурдбарая); сов.]
толкнуть, впихнуть;
напереть, прижать, придавить;
втолкнуть, столкнуть, столкать;
унза къурддарес толкнуть дверь. II несов. къурдбирес.

къурдбикIес

[(къурдикI-ес, къурдрикI-ес; къурддикI-ес), къурдбикIар, къурдбикIули, къурдбикIуси, къурдбикIен(къурдбикIена/я); несов.]
толкаться;
тискаться;
дурхIни къурдбикIули саби дети толкаются.

къурдбикес

[(къурдик-ес, къурдрик-ес; къурддик-ес), къурдбикун, къурдбики, къурдбикунси, къурдбикен(къурдбикена/я); сов.]
толкнуть;
машиналичи къурдбикун толкнули автомобиль. II несов. къурд-билкес.

къурдбилкес

[(къурдилк-ес, къурдрилк-ес; къурддилк-ес), къурдбилкан, къурдбилкули, къурдбилкуси, къурдбилкен(къурдбилкена/я); несов.]
толкать. II сов. къурдбикес.

къурдбирес

[(къурдир-ес, къурдрир-ес; къурддир-ес), къурдбиру(къурдбирар), къурдбирули, къурдбируси, къурдбирен(къурдбирена/я); несов.]
толкать(ся);
лебилра къурдбирес толкать всех. II сов. къурдбиэс.

къурдбиэс

[(къурди-эс, къурдри-эс; къурдди-эс), къурдбиуб, къурдбиуб-ли, къурдбиубси, къурди(къурдира/я); сов.]
оттолкнуться;
толкнуться;
гьалабяхIкъурдбиэс толкнуться вперёд. II несов. къурдбирес.

къурдбулхъес

[(къурдулхъ-ес, къурдрулхъ-ес; къурдбулхъдул-хъ-ес), къурдбулхъан, къурдбулхъули, къурдбулхъуси, къурдбулхъен(къурдбулхъена/я); несов.]
толкать;
см. къурдбилкес. II сов. къурдбухъес.

къурдбухъес

[(къурдухъ-ес, къурдрухъ-ес; къурддухъ-ес), къурдбухъун, къурдбухъи, къурдбухъунси, къурдбухъен(къурдбухъена/я); сов.]
толкнуть;
см. къурдбикес. II несов. къурдбулхъес.

къурдли

[нареч.]
толкаясь, расталкивая;
адамтала бекIализивад къурдли ватихьиб пошёл посредь толпы, толкаясь.

къурдъала

[къурдъалали, къурдъалала, мн.,] см. къурд.

къуртма

1. -ли, -ла, -би;
а) обжора;
б) диал. кит, кашалот;
къуртмала цулби зубы кита;
цулбиагар къуртма беззубый кит;
2. в знач. прил. ненасытный, прожорливый;
къуртма рурси прожорливая девушка.

къурумсакъ

[къурумсакъли, къурумсакъла, къурумсакъуни;]
бран. негодяй, негодяйка;
негодник, негодница;
мерзавец;
къурумсакъла баркьуди поступок негодяя.

къурумсакъдеш

[къурумсакъдешли, къурумсакъдешла, мн.,]
уродство, ненормальность;
мерзость.

къуруш

[къурушли, къурушла;]
къуршми;
рубль;
ца къуруш один рубль;
никIалайла къуруш николаевский рубль.

къуруш-къурушли

[нареч.]
рублями, по рублю.

къутур

[къутурли, къутурла, мн.,]
чесотка, почесуха, короста;
псориаз.

къутурдикес

[къутурдикиб, къутурдикили, къутурдикибси, къутурдики(къутурдикира/я);]
IIIмн.;
сов. заболеть чесоткой. II несов. къутурдиркес.

къутурдиркес

[къутурдиркур, къутурдиркули, къутурдиркуси, къутурдиркен(къутурдиркена/я);]
IIIмн.;
несов. заболевать чесоткой. II сов. къутурдикес.

къухIбарес

[(къухIвар-ес, къухIрар-ес; къухIдар-ес), къухIбариб, къухIбарили, къухIбарибси, къухIбара(къухIбарая); сов.]
нагнуть, пригнуть, склонить, наклонить, согнуть, опустить, преклонить;
бекIкъухIбарес опустить голову;
галгала кьяли уди къухIбарес нагнуть ветку дерева книзу. II несов. къухIбирес.

къухIбизес

[(къухIиз-ес, къухIриз-ес; къухIдиз-ес), къухIбизур, къухIбизурли, къухIбизурси, къухIбизи(къухIбизира/я); сов.]
1) пригнуться, несколько нагнуться;
прилечь;
къушла абицIути къухIбизур входящие в шалаш, пригнулись;
2) перен. понурить, понуриться;
къухIизурси адам понурый человек. II несов. къухIбилзес.

къухIбикIес

[(къухIикI-ес, къухIрикI-ес; къухIдикI-ес), къухIбикIар, къухIбикIули, къухIбикIуси, къухIбикIен(къухIбикIена/я); несов.] см. къухIбилзес.

къухIбилзес

[(къухIилз-ес, къухIрилз-ес; къухIдилз-ес), къухIбилзан, къухIбилзули, къухIбилзуси, къухIбилзен(къухIбилзена/я); несов.]
нагибаться, пригибаться;
унзалабад абицIути къухIбилзули саби входящие в дверь, нагибаются. II сов. къухIбизес.

къухIбирес

[(къухIир-ес, къухIрир-ес; къухIдир-ес), къухIбиру(къухIбирар), къухIбирули, къухIбируси, къухIбирен(къухIбирена/я); несов.]
1) нагибать(ся), пригибать(ся), склонять(ся), наклонять(ся), опускать(ся), преклонять(ся);
абицIути къухIбирули саби входящие пригибаются;
2) перен. понуривать;
бекIкъухIбирули сай понуривает голову. II сов. къухIбиэс.

къухIбиэс

[(къухIи-эс, къухIри-эс; къухIди-эс), къухIбиуб, къухIбиубли, къухIбиубси, къухIи(къухIира/я); сов.]
нагнуться, пригнуться, склониться, наклониться, согнуться, опуститься, преклониться;
лебилра, къухIбиубли, бетухъун все прошли, пригнувшись. II несов. къухIбирес.

къухIбурцес

[(къухIурц-ес, къухIрурц-ес; къухIдурц-ес), къухIбурцу, къухIбурцули, къухIбурцуси, къухIбурцен(къухIбурцена/я); несов.] см. къухIбирес. II сов. къухIбуцес.

къухIбуцес

[(къухIуц-ес, къухIруц-ес; къухIдуц-ес), къухIбуциб, къухIбуцили, къухIбуцибси, къухIбуца(къухIбуцая); сов.] см. къухIбарес. II несов. къухIбурцес.

къухIдеш

[къухIдешли, къухIдешла, мн.,]
склонение, опущение, нагибание, наклон, опускание, нагинание, преклонение, наклонение;
бекIла къухIдеш опущение головы;
кьаркьа къухIдеш наклон тела.

къухIли

[нареч.]
склонённо, опущенно;
бекIкъухIли вашес ходить со склонённой головой;
перен. ходить понуро.

къухIси

[къухIти]
1) склонённый, опущенный;
нагнутый;
удибяхIкъухIси галгала кьяли нагнутая книзу ветка дерева;
2) перен. понурый;
къухIси куц понурый вид.

къухIсиванбизес

[(къухIсиванбизсиваниз-ес, къухIсиванбизсиван-риз-ес; къухIсиванбизтивандиз-ес), къухIсиванбизур, къухIсиванбизурли, къухIсиванбизурси, къухIсиванбизи(къухIсиванбизира/я); сов.]
1) показаться склонённым, опущенным, нагнутым;
2) перен. показаться понурым, унылым;
нешлис урши къухIсиванбизсиванизур сын показался матери понурым. II несов. къухIсиванбилзес.

къухIсиванбилзес

[(къухIсиванбилзсиванилз-ес, къухIсиванбилзси-ванрилз-ес; къухIсиванбилзтивандилз-ес), къухIсиванбилзан, къухIсиванбилзули, къухIсиванбилзуси, къухIсиванбилзен(къухIсиванбилзена/я); несов.]
1) казаться склонённым, опущенным, нагнутым;
2) казаться понурым, унылым;
илала куц наб къухIсиванбилзули саби его облик мне кажется понурым. II сов. къухIсиванбизес.

къуцуз

1. -ли, -ла, -уни;
тупица, тупой человек;
ца шилис ца къуцуз виур разг. одному аулу одного тупицы хватает;
2. в знач. прил. несообразительный, глупый;
къуцуз инсан несообразительный человек;
къуцуз баркьуди глупый поступок, проступок.

къуцуздеш

[къуцуздешли, къуцуздешла, мн.,]
тупость, тупоумие;
къуцуздеш дакIудирес проявлять тупоумие.

къуцузли

[нареч.]
тупо, туповато, бестолково, бессмысленно, отупело;
къуцузли хIерикIес тупо глядеть;
къуцузли вяшикIес вести себя бестолково;
къуцузли гъайикIес говорить бестолково.

къуцузси

[къуцузти]
тупой, туповатый, бестолковый, бессмысленный;
перен. нескладный;
скверный;
къуцузси адам тупой человек;
къуцузси сочинение бестолковое сочинение.

къучакъ

1. -ли, -ла, -уни;
молодец, молодчага, молодчина;
удалец, храбрец, смельчак;
ил - къучакъла баркьуди саби это - поступок молодчины;
къучакъ ветаэс стать удальцом, смельчаком;
2. в знач. прил. удалой, удалый, лихой;
къучакъ адам удалой человек;
къучакъ мурда лихой наездник.

къучакъдеш

[къучакъдешли, къучакъдешла, мн.,]
молодечество, удаль, удальство;
къучакъдешла баркьуди ухарство;
къучакъдешличи хасси молодецкий;
къучакъдешличил вяшикIес вести себя молодцом.

къучакъли

[нареч.]
по-молодецки;
с удальством;
къучакъли далайикIули сай поёт по-молодецки.

къучакъси

[къучакъти]
молодцеватый, удалой;
къучакъси куц молодцеватый вид.

къучи

[къучили, къучила, къучиби;]
сорвиголова, занимающийся разбоем, вымогательством;
разбойник, грабитель.

къучидеш

[къучидешли, къучидешла, мн.,]
разбой, грабёж, вымогательство;
къучидеш дузахъуси занимающийся разбоем.

къуш

[къушли, къушла, къушани;]
1) кош, лагерь, стан, становище, стойбище;
дявила къуш воинский лагерь, стан;
гечликьябала къуш кош, становище кочевников;
букIунала къуш стойбище чабанов;
2) шалаш;
вацIализибси къуш шалаш в лесу;
анхъла къараулла къуш шалаш сторожа сада;
3) табор;
цигантала къуш цыганский табор;
4) перен. община;
къурла къуш первобытная, родовая община.

къуш-къутан

[къушли, къушла, мн.,]
стойбище и кошара;
букIунала къушкъутан стойбище и кошара чабанов.

къушбирхъес

[къушбирхъу, къушбирхъули, къушбирхъуси, къушбирхъен(къушбирхъена/я), къушбирхъяхъес, къушбирхъни; несов.]
1) разбивать лагерь, стан, стойбище;
букIунани къушбирхъули саби чабаны разбивают стойбище;
2) строить шалаш;
хъучиб къушбирхъес строить шалаш на огороде. II сов. къушбяхъес.

къушбяхъес

[къушбяхъиб, къушбяхъили, къушбяхъибси, къушбяхъя(къушбяхъяя), къушбяхъяхъес, къушбяхъни; сов.]
1) разбить лагерь, стан, стойбище;
бургъантани хIеркIлаб къушбяхъиб воины разбили лагерь у реки;
2) построить шалаш. II несов. къушбирхъес.

къушкъар

1. шершавый, шероховатый;
къушкъар кам шершавая кожа;
къушкъар някъби шершавые руки;
2. в знач. сущ. -ли, -ла, -ти;
спец. крица.

къушкъарбарес

[(мн. къушкъардар-ес), къушкъарбариб, къушкъарбарили, къушкъарбарибси, къушкъарбара(къушкъарбарая); сов.]
сделать шершавым, шероховатым. II несов. къушкъарбирес.

къушкъарбирес

[(мн. къушкъардир-ес), къушкъарбиру(къушкъарбирар), къушкъарбирули, къушкъарбируси, къушкъарбирен(къушкъарбирена/я); несов.]
делать (становиться) шершавым, шероховатым;
шершаветь;
някъби къушкъардирули сари руки становятся шершавыми. II сов. къушкъарбиэс.

къушкъарбиэс

[(мн. къушкъарди-эс), къушкъарбиуб, къушкъарбиубли, къушкъарбиубси, къушкъари(къушкъарира/я), III сов.]
стать шершавым, шероховатым;
уркьули къушкъарбиуб доска стала шероховатой. II несов. къушкъарбирес.

къушкъардеш

[къушкъардешли, къушкъардешла, мн.,]
шершавость, шероховатость.

къушкъарси

[къушкъарти]
шершавый, шероховатый;
къушкъарси чедила шероховатая поверхность.

къушкъарчи

[къушкъарчили, къушкъарчила, къушкъарчиби;]
спец. плавильщик крицы;
илала халабегIти къушкъарчиби бирутири его предки были плавильщиками железа.

къушум

[къушумли, къушумла, къушумти;]
1) компания, шатия, общество;
жагьилтала къушум компания молодёжи;
шадила бируси къушум компания, проводящая гулянье;
мекъла къушум гьачамлис ихъули ахIен свадебное общество пока не расходится;
2) биол. сообщество;
имиулала къушум муравьиное сообщество;
къушумла мицIираг общественные насекомые.

къую

[къуюли, къуюла, къуюби;]
1) колодец;
мурхьси къую глубокий колодец;
къуюла шин вода колодца;
артизанна къую артезианский колодец;
2) перен. яма, клад, тайна (о человеке: тайна, таинственность, загадочность);
ил пикрумала вагьесагарси къую сай он загадочный колодец мыслей.

къуюлабуршес

[(къуюлаурш-ес, къуюларурш-ес; къуюладурш-ес), къуюлабуршу, къуюлабуршули, къуюлабуршуси, къуюлабуршен(къуюлабуршена/я); несов.]
бросать, кидать в колодец;
бадира къуюлабуршес кидать ведро в колодец. II сов. къуюлабушес.

къуюлабушес

[(къуюлауш-ес, къуюларуш-ес; къуюладуш-ес), къуюлабушиб, къуюлабушили, къуюлабушибси, къуюлабуша(къуюлабушая); сов.]
бросить, кинуть в колодец. II несов. къуюлабуршес.

къя

[къяли, къяла, ед.]
и мн., карканье.

къяала

[къяли, къяла, мн.,] см. къя.

къяб

1. -ли, -ла, ед., рывок, вырывание;
ца къябли одним рывком;
2. первая часть сложных слов со знач. «содрать;
рвануть»: къяббарес содрать, къяббирес сдирать и т.д.

къябабарес

[(мн. къябабарадар-ес), къябабариб, къябабарили, къябабарибси, къябабара(къябабарая); сов.]
содрать, снять;
паркетла чIябар къябабарес снять паркетный пол;
галгала гIянкIа къябабарес содрать кору с дерева. II несов. къябабирес.

къябабикIес

[(къябайкI-ес, къябабикIарикI-ес; къябабикIадикI-ес), къябабикIар, къябабикIули, къябабикIуси, къябабикIен(къябабикIена/я); несов.] см. къябабирес.

къябабирес

[(мн. къябабирадир-ес), къябабиру(къябабирар), къябабирули, къябабируси, къябабирен(къябабирена/я); несов.]
сдирать, снимать;
уркьули къябабирес отделять доску. II сов. къябабиэс.

къябабиэс

[(мн. къябабиади-эс), къябабиуб, къябабиубли, къябабиубси, къябабии(къябабиира/я), III сов.]
содраться;
отделиться от поверхности. II несов. къябабирес.

къябарбарес

[(къябарвар-ес, къябаррар-ес; къябардар-ес), къябарбариб, къябарбарили, къябарбарибси, къябарбара(къябарбарая); сов.] см. къяббарес. II несов. къябарбирес.

къябарбикIес

[(къябарикI-ес, къябаррикI-ес; къябардикI-ес), къябарбикIар, къябарбикIули, къябарбикIуси, къябарбикIен(къябарбикIена/я); несов.] см. къяббикIес.

къябарбирес

[(мн. къябардир-ес), къябарбиру(къябарбирар), къябарбирули, къябарбируси, къябарбирен(къябарбирена); несов.] см. къяббирес. II сов. къябарбиэс.

къябарбиэс

[(мн. къябарди-эс), къябарбиуб, къябарбиубли, къябарбиубси, къябари(къябарира/я), III сов.]
II несов. къябарбирес.

къябарбулхъес

[(къябарулхъ-ес, къябаррулхъ-ес; къябардулхъ-ес), къябарбулхъан, къябарбулхъули, къябарбулхъуси, къябарбулхъен(къябарбулхъена/я); несов.] см. къяббулхъес. II сов. къябарбухъес.

къябарбухъес

[(къябарухъ-ес, къябаррухъ-ес; къябарбухъду- хъ-ес), къябарбухъун, къябарбухъи, къябарбухъунси, къябарбухъен(къябарбухъена/я); сов.] см. къяббухъес. II несов. къябарбулхъес.

къябаэс

[къябаиб, къябаили, къябаибси, къябаа(къябаая); сов.]
1) прервать, оборвать, остановиться, резко прекратить, замять;
гъай къябаэс прервать разговор;
хIянчи къябаиб прервал работу;
2) кончить;
нарушить, порвать (знакомство, отношения и т.д.);
тянишдеш къябаэс порвать отношения;
3) разомкнуть, разъединить;
4) перен. заглушить, затуманить;
дигайла гавгьар къябаири поэт. заглушил переливы любви. II несов. къябиэс.

къяббарес

[(мн. къябдар-ес), къяббариб, къяббарили, къяббарибси, къяббара(къяббарая); сов.]
1) оторвать, отодрать, оборвать, обдёргать, отколупать;
выщипнуть;
надёрнуть, сорвать;
отделить рывком, дёрнув;
вава къяббарес оторвать цветок (от стебля);
занзби къябдарес сорвать колючки;
2) рвануть, удалить, выдрать, вырвать;
выдергать;
гIябли къябдарес выдергать гвозди;
3) выхватить из рук и т. д. II несов. къяббирес.

къяббердес

[(къябверд-ес, къябрерд-ес; къябдерд-ес), къяббердиб, къяббердили, къяббердибси, къябберди(къяббердира/я); сов.]
1) оборвать(ся), разорваться, оторвать(ся), лопнуть;
къяббердибси рваный;
къяббердибси мер обрыв;
къяббердниагар сплошной;
2) перен. нарушиться;
бархбасуни къябдердиб нарушились связи, контакты;
3) перен. разъединиться, разомкнуться;
4) перен. отколоться, разобщиться, изолироваться, утратить общение, связь;
дурхIни бегIтазибад къяббердиб дети утратили общение с родителями;
къяббердни разрыв;
къяббердибдеш разомкнутость;
къаркъа шурлизибад къяббердиб камень (кусок камня) откололся от утёса. II несов. къябудес.

къяббикIес

[(къябикI-ес, къябрикI-ес; къябдикI-ес), къяббикIар, къяббикIули, къяббикIуси, къяббикIен(къяббикIена/я); несов.]
дёргать;
выдёргивать.

къяббикес

[(къябик-ес, къябрик-ес; къябдик-ес), къяббикун, къяббики, къяббикунси, къяббикен(къяббикена/я); сов.]
дёрнуть. II несов. къяббилкес.

къяббилкес

[(къябилк-ес, къябрилк-ес; къябдилк-ес), къяббилкан, къяббилкули, къяббилкуси, къяббилкен(къяббилкена/я); несов.]
дёргать. II сов. къяббикес.

къяббирес

[(мн.къябдир-ес), къяббиру(къяббирар), къяббирули, къяббируси, къяббирен(къяббирена/я); несов.]
рвать, цапать;
отрывать, срывать, выдёргивать, драть;
отделять рывком;
корчевать;
вава къяббирес отрывать, срывать цветок;
цулби къябдирес драть зубы. II сов. къяббиэс.

къяббиэс

[(мн.къябди-эс), къяббиуб, къяббиубли, къяббиубси, къяби(къябира/я), III сов.]
оторваться, оборваться, порваться;
сорваться, отлететь, отделиться;
прерваться, разъединиться;
гьая назикси мерлабад къяббиуб верёвка оторвалась (оборвалась) в тонком месте. II несов. къяббирес.

къяббулхъес

[(къябулхъ-ес, къябрулхъ-ес; къяббулхъдул-хъ-ес), къяббулхъан, къяббулхъули, къяббулхъуси, къяббулхъен(къяббулхъена/я); несов.] см. къяббирес. II сов. къяббухъес.

къяббухъес

[(къябухъ-ес, къябрухъ-ес; къябдухъ-ес), къяббухъун, къяббухъи, къяббухъунси, къяббухъен(къяббухъена/я); сов.] см. къяббиэс. II несов. къяббулхъес.

къябдурабарес

[(къябдуравар-ес, къябдурарар-ес; къябдурабарда- р-ес), къябдурабариб, къябдурабарили, къябдурабарибси, къябдурабара(къябдурабарая); сов.]
выдернуть;
вытащить;
бухъала хIячиличил къябдурабарес выдернуть растение с корнем. II несов. къябдурабирес.

къябдурабирес

[(къябдураир-ес, къябдурарир-ес; къябдурадир-ес), къябдурабиру(къябдурабирар), къябдурабирули, къябдурабируси, къябдурабирен(къябдурабирена/я);]
несов выдёргивать;
вытаскивать;
гIябли къябдурадирес выдёргивать гвозди;
билхIлализивад къябдураирес вытаскивать из болота. II сов. къябдурабарес.

къябикIес

[(мн. къядикI-ес), къябикIар, къябикIули, къябикIуси, къябикIен(къябикIена/я), III несов.]
каркать;
гьаргалаб къяна къябикIули саби на веранде каркает ворона.

къябиэс

[къябиу, къябиули, къябиуси, къябиэн(къябиэна/я); несов.]
1) прерывать, обрывать, останавливать(ся), резко прекращать;
гъай къябиэс перен. обрывать разговор;
хIянчи къябиули сай перен. прерывает работу;
2) перен. кончать, завязывать;
нарушать, рвать;
вягIда къябиэс нарушать договор;
3) перен. размыкать, разъединять;
4) перен. заглушать, туманить. II сов. къябаэс.

къябсабарес

[(мн. къябсадар-ес), къябсабариб, къябсабарили, къябсабарибси, къябсабара(къябсабарая); сов.] см. къяббарес. II несов. къябсабирес.

къябсабикIес

[(къябсайкI-ес, къябсарикI-ес; къябсадикI-ес), къябсабикIар, къябсабикIули, къябсабикIуси, къябсабикIен(къябсабикIена/я); несов.] см. къяббикIес.

къябсабирес

[(мн. къябсадир-ес), къябсабиру(къябсабирар), къябсабирули, къябсабируси, къябсабирен(къябсабирена); несов.] см. къяббирес. II сов. къябсабиэс.

къябсабиэс

[(мн. къябсади-эс), къябсабиуб, къябсабиубли, къябсабиубси, къябсаи(къябсаира/я), III сов.] см. къяббиэс. II несов. къябсабирес.

къябси

[къябти]
1) прерванный, оборванный, остановленный;
2) разомкнутый.

къябудес

[къябуду(къябудар), къябудули, къябудуси, къябуден(къябудена/я); несов.]
рвать(ся), отрывать(ся), откалывать(ся), лопаться;
утрачивать общение, связь;
лесла гIелаб кьяшла дякь къябудули саби перен. за утёсом тропинка обрывается;
ишхIели адамти цабехIлизибад цабехI къябудули саби перен. ныне люди утрачивают связи друг с другом. II сов. къяббердес.

къябулхъес

[(мн. къядулхъ-ес), къябулхъан, къябулхъули, къябулхъуси, къябулхъен(къябулхъена/я), III несов.]
каркать;
см. къябикIес. II сов. къябухъес.

къябухъес

[(мн. къядухъ-ес), къябухъун, къябухъи, къябухъунси, къябухъен(къябухъена/я), III сов.]
каркнуть. II несов. къябулхъес.

къябчебкабарес

[(мн. къябчеркадар-ес), къябчебкабариб, къябчебкабарили, къябчебкабарибси, къябчебкабара(къябчебкабарая); сов.]
оторвать, отодрать;
обойти къябчеркадарес отодрать обои. II несов. къябчебкабирес.

къябчебкабирес

[(мн. къябчеркадир-ес), къябчебкабиру(къябчебкабирар), къябчебкабирули, къябчебкабируси, къябчебкабирен(къябчебкабирена/я); несов.]
отрывать, отдирать;
календарла кIапIи къябчебкабирес отрывать листок календаря. II сов. къябчебкабарес.

къябчебсабарес

[(мн. къябчерсадар-ес), къябчебсабариб, къябчебсабарили, къябчебсабарибси, къябчебсабара(къябчебсабарая); сов.]
оторвать, отодрать (со стены). II несов. къябчебсабирес.

къябчебсабирес

[(мн. къябчерсадир-ес), къябчебсабиру(къябчебсабирар), къябчебсабирули, къябчебсабируси, къябчебсабирен(къябчебсабирена/я); несов.]
отрывать, отдирать (со стены). II сов. къябчебсабиэс.

къябъала

[къябъалали, къябъалала, мн.,] см. къяб.

къябъурбарес

[(мн. къябъурдар-ес), къябъурбариб, къябъурбарили, къябъурбарибси, къябъурбара(къябъурбарая); сов.]
выхватить из-под;
илиубад ута къябъурбариб выхватил из-под него табурет. II несов. къябъурбирес.

къябъурбирес

[(мн. къябъурдир-ес), къябъурбиру(къябъурбирар), къябъурбирули, къябъурбируси, къябъурбирен(къябъурбирена/я); несов.]
выхватывать из-под. II сов. къябъурбарес.

къяж

[къяжли, къяжла, къяжани;]
1) пах;
къяжлизи бяхъес ударить в пах;
балуй къяжлизирти къизъала боль в левом паху;
2) ширинка;
къяж гьаргбарес, гIекIес расстегнуть, застегнуть ширинку.

къяжа

[къяжали, къяжала;]
къяжни;
1) колобок, хлебец, лепёшка;
сусулла къяжа ржаной колобок;
бигубси къяжа подгоревший колобок;
2) пышка, галета, кекс.

къяжи

[къяжили, къяжила, къяжиби;]
1) нагар;
шямличибси къяжи нагар на свечке;
2) уголь;
къяжили лукIес писать угольком.

къяжиарес

[къяжиарар, къяжиарули, къяжиаруси, къяжиарен(къяжиарена/я), III несов.]
1) превращаться в уголь;
бигубли, къяжиарес сгорев, превращаться в уголь;
2) нагорать, давать нагар. II сов. къяжиаэс.

къяжиаэс

[къяжиаур, къяжиаурли, къяжиаурси, къяжиаи(къяжиаира/я), III сов.]
1) превратиться в уголь;
2) нагореть;
чирагъла пилта къяжиаур фитиль лампы нагорел. II несов. къяжиарес.

къяжнидирхь

[къяжнидирхьли, къяжнидирхьла, къяжнидирхьуни;]
сухарница, ваза для сухарей, печенья.

къяжундай

[къяжундайли, къяжундайла, къяжундайти;]
маленький: колобок, хлебец;
см. къяжа.

къязикъ

[къязикъли, къязикъла, къязикъуни;]
обрубок;
полено;
урца къязикъ деревянный обрубок.

къяй

[къяйли, къяйла;]
къяяни;
1) ряд, линия;
строй;
фронт;
къяянази кабизес встать в ряды;
къяй барили башес ходить рядами;
2) рубрика, графа;
3) строка;
кабяхъла къяй печатная строка;
къяйла чедибси надстрочный;
4) цепочка, ряд, вереница людей, предметов;
къяйли башес ходить вереницей. Къяй-къяйси шурбатала подстрочник (букв. перевод строка в строку).

къяйаэс

[къяйаиб, къяйаили, къяйаибси, къяйаа(къяйаая); сов.]
сделать цепочку, расположить вереницей. II несов. къяйиэс.

къяйиэс

[къяйиу, къяйиули, къяйиуси, къяйиэн(къяйиэна/я); несов.]
делать цепочку, располагать вереницей. II сов. къяйаэс.

къяйк

[къяйкли, къяйкла, ед.]
и мн., выстрел, стрельба, звук взрыва;
тупангла къяйк выстрел из винтовки;
къяйкла тIама абердиб раздался выстрел.

къяйк-къуйк

[къяйкли, къяйкла, мн.,]
стрельба;
см. къяйкар.

къяйк-къуйкбарес

[(мн. къяйк-къуйкдар-ес), къяйк-къуйкбариб, къяйк-къуйкбарили, къяйк-къуйкбарибси, къяйк-къуйкбара(къяйк-къуйкбарая); сов.] см. къяйкбарес. II несов. къяйк-къуйкбирес.

къяйк-къуйкбирес

[(мн. къяйк-къуйкдир-ес), къяйк-къуйкбиру(къяйк-къуйкбирар), къяйк-къуйкбирули, къяйк-къуйкбируси, къяйк-къуйкбирен(къяйк-къуйкбирена/я); несов.]
постреливать;
см. къяйкбирес. II сов. къяйк -къуйкбарес.

къяйкIар

[къяйкIарли, къяйкIарла, къяйкIарти;]
раковина;
гъяркла къяйкIар раковина моллюска.

къяйкIари

[къяйкIарили, къяйкIарила;]
къяйкIури;
шишка, набитая ударом;
къяйкIари пIякьбикиб шишка лопнула;
бекI-лизиб къяйкIари бакIиб на голове выскочила шишка.

къяйкIарибулхъес

[къяйкIарибулхъан, къяйкIарибулхъули, къяйкIарибулхъуси, къяйкIарибулхъен, III несов.]
о шишке: вскакивать. II сов. къяйкIарибухъес.

къяйкIарибухъес

[къяйкIарибухъун, къяйкIарибухъи, къяйкIарибухъунси, къяйкIарибухъен, III сов.]
о шишке: вскочить;
савлилис андаличиб къяйкIарибухъун к утру на лбу появилась шишка. II несов. къяйкIарибулхъес.

къяйкIурар

с шишками, имеющий шишки.

къяйкала

[къяйкли, къяйкла, мн.,] см. къяйк.

къяйкар

[къяйкарли, къяйкарла, мн.,]
стрельба, стреляние, перестрелка, канонада, пальба, огонь;
см. къяйк.

къяйкарбикIес

[(къяйкарикI-ес, къяйкаррикI-ес; къяйкардикI-ес), къяйкарбикIар, къяйкарбикIули, къяйкарбикIуси, къяйкарбикIен(къяйкарбикIена/я); несов.]
стрелять очередями;
самолётличи къяйкарбикIес стрелять по самолёту очередями.

къяйкаръала

[къяйкаръалали, къяйкаръалала, мн.,] см. къяйкар.

къяйкаэс

[къяйкаиб, къяйкаили, къяйкаибси, къяйкаа(къяйкаая); сов.]
выстрелить, допустить выстрел;
гIяяркьяна тупанг къяйкаэс валкьаур охотник успел выстрелить из ружья. II несов. къяйкиэс.

къяйкбарес

[(мн. къяйкдар-ес), къяйкбариб, къяйкбарили, къяйкбарибси, къяйкбара(къяйкбарая); сов.]
выстрелить, выпалить, сделать выстрел;
обстрелять;
тупанг къяйкбарес выстрелить из винтовки. II несов. къяйкбирес.

къяйкбикIес

[(къяйкикI-ес, къяйкрикI-ес; къяйкдикI-ес), къяйкбикIар, къяйкбикIули, къяйкбикIуси, къяйкбикIен(къяйкбикIена/я); несов.]
стрелять, производить выстрелы;
лишанчиби ункъли къяйкбикIес бурсибиуб снайперы научились лучше стрелять;
къяйкбикIуси ярагъ огнестрельное оружие;
къяйкбикIуси мер стрельбище;
цаличи ца къяйкбикIес перестреливаться;
къяйкбикIнила стрелковый.

къяйкбирес

[(мн. къяйкдир-ес), къяйкбиру(къяйкбирар), къяйкбирули, къяйкбируси, къяйкбирен(къяйкбирена/я); несов.]
стрелять. II сов. къяйкбиэс.

къяйкбиэс

[(мн. къяйкди-эс), къяйкбиуб, къяйкбиубли, къяйкбиубси, къяйки(къяйкира/я), III сов.]
выстрелить, стрельнуть;
илала гъай хIясибли, тупанча саби-сабил къяйкбиубли саби по его словам, пистолет выстрелил сам по себе. II несов. къяйкбирес.

къяйкбулхъес

[(мн. къяйкдулхъ-ес), къяйкбулхъан, къяйкбулхъули, къяйкбулхъуси, къяйкбулхъен(къяйкбулхъена/я), III несов.]
выстреливаться, взрываться. II сов. къяйкбухъес.

къяйкбухъес

[(мн. къяйкдухъ-ес), къяйкбухъун, къяйкбухъи, къяйкбухъунси, къяйкбухъен(къяйкбухъена/я), III сов.]
выстрелиться, взорваться;
душма бомба урегцIали дусла гIергъи къяйкбухъун вражеская бомба взорвалась шестьдесят лет спустя. II несов. къяйкбулхъес.

къяйли

[нареч.]
1) включительно;
цаличибад вецIличи бикайчи къяйли с одного до десяти включительно;
2) наравне с кем-чем;
иличил къяйли наравне с этим;
наряду с;
дудешличил къяйли уршира узули сай и сын трудится наравне с отцом;
3) обок, рядом, сбоку;
къяйли вашес идти обок. Илдала къяйлизиб в их числе, среди них.

къяймар

с самодельными лыжами, имеющий самодельные лыжи.

къяйми

[къяймани, къяймала, мн.,]
диал. самодельные лыжи;
къяймачив калхъес кататься на самодельных лыжах.

къяйни

[къяйнани, къяйнала, мн.,]
подвесные крюки (приспособление для перевозки груза на осле).

къяйцI

[къяйцIли, къяйцIла, мн.,]
1) поиск, розыски;
действия ищущего, розыски кого-чего-н.;
бахъхIила къяйцI дугIла убхIебухъун долгие поиски оказались не напрасными;
2) хождения, похождения;
дугIла къяйцI пустые хождения;
3) первая часть сложных слов со знач. «искать;
скитаться»: къяйцIбарес поискать, къяйцIбикIес скитаться и т.д.

къяйцIарбарес

[(мн. къяйцIардар-ес), къяйцIарбариб, къяйцIарбарили, къяйцIарбарибси, къяйцIарбара(къяйцIарбарая); сов.] см. къяйцIбарес. II несов. къяйцIарбирес.

къяйцIарбикIес

[(къяйцIарикI-ес, къяйцIаррикI-ес; къяйцIарбикIди-кI-ес), къяйцIарбикIар, къяйцIарбикIули, къяйцIарбикIуси, къяйцIарбикIен(къяйцIарбикIена); несов.] см. къяйцIбикIес.

къяйцIарбирес

[(мн. къяйцIардир-ес), къяйцIарбиру(къяйцIарбирар), къяйцIарбирули, къяйцIарбируси, къяйцIарбирен(къяйцIарбирена/я); несов.] см. къяйцIбирес. II сов. къяйцIарбиэс.

къяйцIарбулхъес

[(къяйцIарулхъ-ес, къяйцIаррулхъ-ес; къяйцIардулхъ-ес), къяйцIарбулхъан, къяйцIарбулхъули, къяйцIарбулхъуси, къяйцIарбулхъен(къяйцIарбулхъена/я); несов.] см. къяйцIбулхъес. II сов. къяйцIарбухъес.

къяйцIарбухъес

[(къяйцIарухъ-ес, къяйцIаррухъ-ес; къяйцIарбухъду-хъ-ес), къяйцIарбухъун, къяйцIарбухъи, къяйцIарбухъунси, къяйцIарбухъен(къяйцIарбухъена/я); сов.] см. къяйцIбухъес. II несов. къяйцIарбулхъес.

къяйцIаръала

[къяйцIаръалали, къяйцIаръалала, мн.,] см. къяйцI.

къяйцIбарес

[(мн. къяйцIдар-ес), къяйцIбариб, къяйцIбарили, къяйцIбарибси, къяйцIбара(къяйцIбарая); сов.]
пройти, обойти кругом;
ургуба къяйцIбариб обошёл окрестные поля;
вацIа къяйцIбарес пройти лес. II несов. къяйцIбирес.

къяйцIбикIес

[(къяйцIикI-ес, къяйцIрикI-ес; къяйцIбикIди- кI-ес), къяйцIбикIар, къяйцIбикIули, къяйцIбикIуси, къяйцIбикIен(къяйцIбикIена/я); несов.]
ходить, искать, блуждать, рыскать;
скитаться, таскаться;
бецI дугелира къяйцIбикIар волк рыщет и ночью;
адамти гIяхIсилигIиб къяйцIбикIар ва бургу люди ищут лучшее и находят.

къяйцIбирес

[(мн. къяйцIдир-ес), къяйцIбиру, къяйцIбирули, къяйцIбируси, къяйцIбирен(къяйцIбирена/я); несов.]
проходить, обходить кругом;
вацIа къяйцIбирес обходить лес кругом. II сов. къяйцIбарес.

къяйцIбулхъес

[(къяйцIулхъ-ес, къяйцIрулхъ-ес; къяйцIдулхъ-ес), къяйцIбулхъан, къяйцIбулхъули, къяйцIбулхъуси, къяйцIбулхъен(къяйцIбулхъена/я); несов.]
искать;
бродить, блуждать, рыскать;
илди чинаб-дигара къяйцIбулхъули саби они ищут где угодно. II сов. къяйцIбухъес.

къяйцIбухъес

[(къяйцIухъ-ес, къяйцIрухъ-ес; къяйцIбухъду- хъ-ес), къяйцIбухъун, къяйцIбухъи, къяйцIбухъунси, къяйцIбухъен(къяйцIбухъена/я); сов.]
поискать;
походить, поблуждать, порыскать;
дурхIни таплигIиб къяйцIбухъун дети поискали мяч. II несов. къяйцI-булхъес.

къяйцIли

[нареч.]
блуждая, ища кого-что;
рыская;
илди шаладикайчи къяйцIли калун они оставались, ища до утра.

къяйцIси

[къяйцIти]
ищущий, блуждающийся, скитающийся;
вацIакад къяйцIси блуждающийся по лесу;
шими-шагьуртикад къяйцIси скитающийся по сёлам и городам.

къяйцIу

[къяйцIули, къяйцIула, къяйцIуби;]
1) скиталец;
къяйцIула гIямру дуркIес вести жизнь скитальца;
къяйцIули виэс быть скитальцем;
даимси къяйцIу вечный скиталец;
2) шатун;
баркьагар къяйцIула гIямру жизнь бездельника-шатуна;
3) (Къ проп. имя собств. муж.) Кайцу.

къяйцIудеш

[къяйцIудешли, къяйцIудешла, мн.,]
1) скитальчество;
2) шатание без дела.

къяйцIъала

[къяйцIъалали, къяйцIъалала, мн.,]
хождения, блуждания, скитания;
илала къяйцIъала сипатдарес хIейрар невозможно описать его хождения, скитания.

къяка

[къякали, къякала;]
къякни;
1) раковина;
см. къяй-кIар;
2) диал. жук.

къякъ

[къякъли, къякъла, ед.]
и мн., разг. пук;
ахъси къякъ громкий пук.

къякъбикIес

[(къякъикI-ес, къякърикI-ес; къякъдикI-ес), къякъбикIар, къякъбикIули, къякъбикIуси, къякъбикIен(къякъбикIена/я); несов.]
разг. пукать;
лаглизиб эмхIе къякъбикIули саби на подъёме осёл пукает.

къякъбуршес

[къякъбуршу, къякъбуршули, къякъбуршуси, къякъбуршен(къякъбуршена/я); несов.]
пукать;
см. къякъбикIес. II сов. къякъбушес.

къякъбушес

[къякъбушиб, къякъбушили, къякъбушибси, къякъбуша(къякъбушая); сов.]
разг. пукнуть;
илини хабарагарли къякъбушиб он пукнул неожиданно. II несов. къякъбуршес.

къякъятIал

[къякъятIай, къякъятIала; къякъятIулри;]
консоль;
кронштейн;
къякъятIал баршес установить консоль.

къяла

[къялали, къялала; къялуби;]
1) ком, комок;
нукьунна къяла комок толокна;
чятла къяла комок грязи;
бамбала къяла комок ваты;
кагъарла къяла комок бумаги;
къялли чукуриэс свернуться, съёжиться в комок (или комком);
2) катыш;
дяхIила халаси къяла большой катыш снега.

къялабарес

[къялабариб, къялабарили, къялабарибси, къялабара(къялабарая); сов.]
скомкать, смять, превратить в комок;
илини кагъар къялабариб он скомкал бумагу. II несов. къялабирес.

къялабирес

[къялабиру(къялабирар), къялабирули, къялабируси, къялабирен(къялабирена/я); несов.]
комкать, превращать(ся) в комок;
делать комок;
дяхIила къялабирес делать комок из снега. II сов. къялабиэс.

къялабиэс

[къялабиуб, къялабиубли, къялабиубси, къялабии, III сов.]
скомкаться, превратиться в комок;
стать комком. II несов. къялабирес.

къялкъ

[къялкъли, къялкъла, къялкъри;]
хмель (трава);
къялкъла анхъ плантация хмеля.

къялкъя

[къялкъяли, къялкъяла;]
къялкъни;
коса;
къялкъя бугабарес поточить косу;
къялкъяли удес косить косой.

къялякъ

[къялякъли, къялякъла, къялякъуни;]
диал. деревянная лопатка с длинной ручкой в общественной печи.

къям

[къямли, къямла, къямани;]
1) дужка;
шангла къям дужка котла;
бадирала къям дужка ведра;
мегьла къям дужка замка;
2) дуга;
къямгъуна дугообразный;
къямла журааэс принять форму дуги, согнуться в дугу;
3) обод, ободок, обруч;
4) первая часть сложных слов со знач. «прогнуться, искривиться»: къямбизес прогнуться, къямбиэс искривиться и т.д.

къяма

изогнутый;
къяма мурчIизогнутый прут;
утала къяма къакъбирхъ изогнутая спинка стула.

къямаала

[къямаалали, къямаалала, къямаалаби;]
извилина, волнистое искривление, изгиб;
гьунила къямаалаби извилины дороги.

къямажа

[къямажали, къямажала; къямажуни;]
дужка, рукоятка, ручка в форме дуги;
бадирала къямажа ведёрная дужка;
къяйла къямажуни дужки самодельных лыж.

къямарес

[къямарар, къямарули, къямаруси, къямарен(къямарена/я); несов.]
гнуться, принимать дугообразную, изогнутую форму;
прогибаться, клониться;
дягIлиур галгуби къямарули сари деревья гнутся от ветра;
чила-биалра гьалав къямарес гнуться перед кем-нибудь;
перен. проявлять покорность. II сов. къямаэс2.

къямаурдеш

[къямаурдешли, къямаурдешла, мн.,]
изогнутость;
тIерхьала къямаурдеш изогнутость палочки.

къямаурли

1. дееприч. от къямаэс;
2. в знач. нареч. изогнуто, криво, дугообразно;
къямаурли чебиэс смотреться дугообразно.

къямаурси

[къямаурти]
изогнутый, кривой, дугообразный;
къямаурси галга изогнутое дерево;
къямаурси уркьули кривая доска.

къямаэс

[къямаиб, къямаили, къямаибси, къямаа(къямаая); сов.]
1) согнуть в дугу что-н.;
придать чему-н. дугообразную, изогнутую форму;
мегьла мурчIкъямаэс согнуть, изогнуть проволоку;
2) кого-что: наклонить;
бурямли галгуби къямаиб буря наклонила деревья. II несов. къямиэс.

къямаэс

[къямаур, къямаурли, къямаурси, къямаи(къямаира/я), III сов.]
изогнуться, перегнуться;
загнуться;
искривиться;
гIябул къямаур гвоздь изогнулся. II несов. къямарес.

къямбизес

[(къямиз-ес, къямриз-ес; къямдиз-ес), къямбизур, къямбизурли, къямбизурси, къямбизи(къямбизира/я); сов.]
прогнуться, изогнуться, вогнуться;
бухIна къямбизурси вогнутый, изогнутый вовнутрь. II несов. къямбилзес.

къямбилзес

[(къямилз-ес, къямрилз-ес; къямдилз-ес), къямбилзан, къямбилзули, къямбилзуси, къямбилзен(къямбилзена/я); несов.]
кривиться, изгибаться, прогибаться;
махла декIдешли, илала кьяшми къямдилзули сари от тяжести ноши ноги его прогибаются. II сов. къямбизес.

къямбиэс

[(къями-эс, къямри-эс; къямди-эс), къямбиуб, къямбиубли, къямбиубси, къями(къямира/я); сов.]
загнуться, искривиться. II несов. къямбирес.

къямзи

[къямзили, къямзила;]
къямзурби;
1) геом. угол;
къямзила хъар вершина угла;
бархьси къямзи прямой угол (90˚);
бугаси къямзи острый угол (меньше 90˚);
кьутаси къямзи тупой угол (более 90˚);
хIябмузанна духIнарти къямзурби внутренние углы треугольника;
2) закуток, угол комнаты;
см. гIямзи.

къямиэс

[къямиу, къямиули, къямиуси, къямиэн(къямиэна/я), III сов.]
1) гнуть в дугу, придавать чему-н. дугообразную, изогнутую форму;
къямани къямиэс гнуть дуги;
2) кого-что, наклонять, пригибать;
дягIли галгуби къямиули сари ветер гнёт деревья. II несов. къямаэс.

къямиэс

[(къямири-эс; къямиди-эс), къямиуб, къямиубли, къямиубси, къямии(къямиира/я), I, сов.]
изогнуться;
загнуться;
искривиться. II несов. къямарес.

къямкъя

[къямкъяли, къямкъяла;]
къямкъни;
1) крюк, крючок;
лацлизи къямкъя бетяхъес вбить крюк в стену;
унза къямкъяличил гIекIили сари дверь заперта на крюк;
2) кочерга.

къямли

[нареч.]
изогнуто, криво, дугообразно, искривлённо;
къямли кабизурли саби смотрится криво.

къямпуз

[къямпузли, къямпузла, къямпузуни;]
1) дверной крючок;
унза къямпузли гIекIес закрыть дверь на крючок;
2) штрипка;
см. узанг.

къямси

[къямти]
изогнутый, кривой, дугообразный, искривлённый;
букIунна къямси тIерхьа изогнутая палка чабана.

къямцIа

[къямцIали, къямцIала;]
къямцIни;
1) клещи;
мегь-ла устала къямцIа кузнечные клещи;
2) щипцы;
ужагъла (печла) къямцIа каминные (печные) щипцы;
мегьла устала къямцIа кузнечные щипцы;
хирургла къямцIа хирургические щипцы;
чакарла къямцIа сахарные щипцы;
буркьа къямцIа старые щипцы. ХIу къямцIали уц! прокл. чтоб тебя защемили (схватили) щипцы!

къямцIакьяш

[къямцIакьяшли, къямцIакьяшла, къямцIакьяшми;]
клешня.

къяна

[къянали, къянала;]
къянби;
ворона;
къянала пукьа гнездо вороны;
къянала хIулби вороньи глаза.

къяна

[къянали, къянала;]
къунби;
ложь, неправда, обман;
къяна бурес сказать неправду;
къяна бухIнаси лживый. Бархьдешли къяна хIебалта погов. правда не оставит (изобличит) ложь. Къянала бехIбихьуд муриси, хьарахъуд - кьутIкьуси погов. у лжи начало сладко, конец - горек. Къянала кьяшми къантIа дирар посл. ноги у лжи бывают короткие.

къяна-тIама

[къянали, къянала, мн.,]
небылицы, измышления, лживые вести, кривотолки, сплетни;
шикад къянатIама демжахъур по аулу пустили сплетни.

къяна-чяка

[къянали, къянала, мн.,]
пернатые, птицы (букв. ворона-птица);
вацIализир къяначяка камдиубли сари в лесу поубавились пернатые.

къяна-шилтахъ

[къянали, къянала, мн.,]
обман, мошенничество, фальшь;
картабала хIязлизир къянашилтахъ фальшь в карточной игре;
къяналичил вяшикIуси адам человек, действующий на основе обмана.

къяна-шилтахъагар

[къянати]
честный, не имеющий склонности к обману.

къяна-шилтахъагарли

[нареч.]
без обмана, без фальши;
честно;
къянашилтахъагарли узес работать честно, без обмана.

къянаагар

[къянаагарти]
правдивый, не лживый, не имеющий привычки лгать.

къянабарес

[(мн. къянадар-ес), къянабариб, къянабарили, къянабарибси, къянабара(къянабарая); сов.]
1) оболгать, оклеветать, приписать ложь, обвинить во лжи;
дудешли бурибси къянабарес хIебиуб не смогли оболгать отца (сказанное отцом);
2) не сдержать слова, не выполнить обещания;
илини сунела гъай къянабариб он не сдержал своего слова. II несов. къянабирес.

къянабирес

[(къянаир-ес, къянарир-ес; къянадир-ес), къянабиру(къянабирар), къянабирули, къянабируси, къянабирен(къянабирена/я); несов.]
1) изолгаться, становиться лгуном, лживым;
2) не держать слово, не выполнять обещания;
ил вахъ гьамадли гъайлис къянаирули сай букв. он так легко не держит слово. II сов. къянабиэс.

къянабиэс

[(къянаи-эс, къянари-эс; къянади-эс), къянабиуб, къянабиубли, къянабиубси, къянаи(къянаира/я); сов.]
1) обмануть, стать лживым, неправдивым;
вягIда къянабиуб договор оказался лживым;
2) не выполнить условий договора;
не исполнить обещания, данного слова;
муштарчиби вягIдалис къянабиуб заинтересованные стороны не выполнили условий договора. II несов. къянабирес.

къянадеш

[къянадешли, къянадешла, мн.,]
лживость, неправдивость;
ложность;
илала уркIила къянадеш гьамадли ба-гьеслири лживость его сердца была легко узнаваема;
унрала гъайла къянадеш якьинбиуб стала очевидной ложность слов соседа.

къянала

1. род. п. от къяна2;
2. в знач. прил. лживый, неверный;
къянала белчIуди лжеучение;
къянала бикьри лжесвидетель;
къянала бикьридеш лжесвидетельство;
къянала бурала небылица;
къянала гIяйибти напраслина;
къянала хабар утка, побасёнка.

къянари

[къянарили, къянарила;]
къянурби;
кувшин;
сулеркан гIянжила къянари сулевкентский гончарный кувшин.

къянаси

[къянати]
ложный, превратный, мнимый, фиктивный, фальшивый, несправедливый;
къянаси пикри предрассудок;
къянати бикьридеш ложные показания;
къянати урези ложный стыд.

къянкъмук

[къянкъмукли, къянкъмукла, къянкъмукуни;]
разг. носорог.

къянкъубар

ирон. носатый;
къянкъубар дяхIносатая физиономия.

къянчикъ

[къянчикъли, къянчикъла, къянчикъуни;]
бран. негодяйка;
ца къянчикъли арагIеб тухум цIахбариб одна негодяйка опозорила весь род.

къянчикъдеш

[къянчикъдешли, къянчикъдешла, мн.,]
совокупность свойств негодяйки.

къярд

[къярдли, къярдла, къярдани;]
долина, ущелье;
хIеркIла къярд речная долина;
ил мерлис «БецIла ~» бикIар это место носит название «Волчье ущелье».

къярда

[къярдали, къярдала;]
къярдуби;
кол, рожон;
прикол;
урца къярда деревянный кол;
мегьла къярда железный кол. Къярдагъуна мурул адам сильный, крепкий мужчина.

къярдабирхъес

[къярдабирхъу, къярдабирхъули, къярдабирхъуси, къярдабирхъен(къярдабирхъена/я), къярдабирхъяхъес, къярдабирхъни; несов.]
забивать, вбивать кол. II сов. къярдабяхъес.

къярдабяхъ

[къярдабяхъли, къярдабяхъла, къярдабяхъуни;]
кол, а также то, что используется в качестве кола.

къярдабяхъес

[къярдабяхъиб, къярдабяхъили, къярдабяхъибси, къярдабяхъя(къярдабяхъяя), къярдабяхъяхъес, къярдабяхъни; сов.]
забить, вбить кол. II несов. къярдабирхъес.

къярх

[къярхли, къярхла;]
ед и мн., ежевика;
см. чадур.

къяч

[къячли, къячла;]
ед и мн.,
1) троганье;
тIулбачил къяч троганье пальцами;
2) толчок;
къакълизи къяч толчок в спину;
3) туканье.

къячаэс

[къячаиб, къячаили, къячаибси, къячаа(къячаая); сов.]
столкнуть;
илди андурбачил къячаиб столкнул их лбами. II несов. къячиэс.

къячбикIес

[(къячикI-ес, къячрикI-ес; къячдикI-ес), къячбикIар, къячбикIули, къячбикIуси, къячбикIен(къячбикIена/я); несов.]
1) трогать;
2) толкать;
машиналичи къячбикIес толкать автомобиль;
3) наталкиваться, стукаться, сталкиваться;
4) перен. касаться, задевать, трогать;
ил масъала илдачира къячбикIар эта проблема будет касаться и их.

къячбикес

[(къячик-ес, къячрик-ес; къячдик-ес), къячбикиб, къячбикили, къячбикибси, къячбики(къячбикира/я); сов.]
1) дотронуться, зацепиться;
перетрогать;
цаличи ца къячбикес дотронуться друг друга;
2) перен. коснуться;
ил масъала илдачира къячбикили саби эта проблема коснулась и их. II несов. къячбиркес.

къячбикес

[(къячик-ес, къячрик-ес; къячдик-ес), къячбикун, къячбики, къячбикунси, къячбикен(къячбикена/я); сов.]
1) прикоснуться, задеть, затронуть;
тIулалра къячбикахъес асухIебирар нельзя прикоснуться и пальцем;
2) толкнуть;
илди машиналичи къячбикун они толкнули автомобиль;
3) наткнуться, натолкнуться, стукнуться, столкнуться;
жаняхIлизиб цаличи ца къячбикун столкнулись друг с другом в коридоре. II несов. къячбилкес.

къячбилкес

[(къячилк-ес, къячрилк-ес; къячдилк-ес), къячбилкан, къячбилкули, къячбилкуси, къячбилкен(къячбилкена/я); несов.] см. къячбикIес. II сов. къячбикес.

къячбиркес

[(къячирк-ес, къячрирк-ес; къячдирк-ес), къячбиркур, къячбиркули, къячбиркуси, къячбиркен(къячбиркена/я); несов.]
1) дотрагиваться, трогать;
прикасаться, задевать;
2) сталкиваться;
3) перен. касаться;
ил суал илдачи къячбиркуси ахIен этот вопрос не касается их. II сов. къячбикес1.

къячбуршес

[(мн. къячдурш-ес), къячбуршу, къячбуршули, къячбуршуси, къячбуршен(къячбуршена/я), III несов.]
касаться чем-н., задевать чем-н.;
тIул къячбуршен касайся пальцем. II сов. къячбушес.

къячбушес

[(мн. къячдуш-ес), къячбушиб, къячбушили, къячбушибси, къячбуша(къячбушая), III сов.]
задеть чем-н., ударить;
хункI гьалакли къячбушиб внезапно ударил кулаком. II несов. къячбуршес.

къячъала

[къячъалали, къячъалала, мн.,] см. къяч.

къяя

[къяяли, къяяла;]
къяйми;
1) крюк;
2) диал. шаг;
длина шага;
3) мн. къяйми;
самодельные лыжи;
къяймачив калхъес кататься на самодельных лыжах.

къяя

[къяяли, къяяла;]
къяйни;
лука (седла);
урчиличивад кахIейкес къяяличи хапикун ухватился за луку, чтобы не упасть с лошади.

къяянадли

[нареч.]
построчно, по строкам.

къяянадси

[къяянадти]
построчный;
къяянадси гонорар построчный гонорар.

къяянар

со строками, имеющий строки.